KLAMKA DO DRZWI
KLAMKA DO DRZWI
Plan prezentacji
• Definicja klamki
• Warunki pracy wyrobu
• Wymagania stawiane klamkom
• Przedstawienie wybranych
materiałów do produkcji klamek
• Podsumowanie
Co to jest klamka?
Klamka – ruchoma, zwykle metalowa lub wykonana z tworzywa
sztucznego rączka przy zamku u drzwi, służąca do ich otwierania i
zamykania. Jest sprzężona mechanicznie z zapadką, wysuwającą się
z zamka drzwi do ościeżnicy (futryny) i blokującą otwarcie drzwi.
Warunki pracy wyrobu
Klamka narażona jest na działanie wielu czynników
wpływających na jej wytrzymałość oraz wygląd. Do czynników
takich zaliczyć możemy:
- wpływ środowiska atmosferycznego (np. promieniowanie
UV,
wilgotność powietrza, temperatura)
- działanie sił i nacisków wywoływanych siłą ręki człowieka
podczas pracy
- działanie potu, kwasów, wpływ środowiska pracy
Wymagania stawiane klamkom
• Ergonomia
• Trwałość
• Odporność na korozję
• Estetyka
• Odporność na działanie czynników atmosfery
Możliwe uszkodzenia
• Korozja
• Pęknięcie
• Zgięcie
• Zarysowanie
Materiały do wytwarzania klamek
Do materiałów, z których wytwarzane są klamki zaliczymy:
• aluminium,
• stopy cynku z aluminium (Znal),
• stal nierdzewna,
• mosiądz,
• tworzywa sztuczne (PCV)
1. Aluminium
Aluminium otrzymuje się z tlenku glinu (Al
2
O
3
) w procesie
elektrolizy. Tak uzyskane aluminium zawiera zanieczyszczenia takie
jak tlenki, azotki, borki, sód, który jest z nich oczyszczany w wyniku
rafinacji.
Okucia aluminiowe odporne są na korozję, działanie
czynników zewnętrznych i atmosferycznych. Powierzchnie
klamek uszlachetniane są w procesie anodowania dzięki
czemu powstaje ochronna warstwa tlenkowa. Estetyczny
wygląd nadawany jest przez malowanie proszkowe, podczas
którego farba napylana jest elektrostatycznie.
Technologia wytwarzania klamek
aluminiowych i recykling
Klamki aluminiowe wytwarzane są w technologii odlewania
ciśnieniowego. Zaletą tej metody odlewania jest duża
dokładność wymiarowa odlewu, mały odpad, możliwość
uzyskania odlewów o skomplikowanych kształtach. Wadą jest
wysoki koszt formy ciśnieniowej i oprzyrządowania.
Wyroby aluminiowe, w tym klamki, podlegają recyklingowi
surowcowemu, w wyniku którego materiały przetwarzane są
do postaci wejściowej.
2. Znal
Znal są stopami cynku z aluminium wykazującymi
podwyższone
właściwości
wytrzymałościowe
oraz
antykorozyjne w stosunku do aluminium. Lepsze właściwości
uzyskane są dzięki wprowadzeniu dodatków stopowych (Ni, Si,
Mg, Cu).
Technologia wytwarzania klamek
ze stopów cynku z aluminium i
recykling
Znale można podzielić na stopy nadające się do obróbki
plastycznej oraz odlewania. Stopy od dużej zawartości Al
Stosowane są jako odlewnicze, z kolei o małej zawartości Zn
do obróbki plastycznej. Stopy do obróbki plastycznej (kucie)
zawierają do ok. 5% pierwiastków stopowych tj. Ni, Mg, Cu,
Mn. Stopy odlewnicze (odlewanie ciśnieniowe) zawierają od 5-
25% pierwiastków stopowych.
Stopy cynku z aluminium podobnie jak aluminium
podlegają recyklingowi surowcowemu. Konieczne może być
usunięcie powłok lakierowanych, czy też zanieczyszczeń
organicznych i usunięcie zanieczyszczeń w postaci gazów w
procesie rafinacji.
3. Stal nierdzewna
Okucia ze te wykonuje się ze stali chromowo-niklowej.
Cechują się one dużą trwałością, odpornością na korozję
kwasy oraz ścieranie. Dodatki tj. nikiel i chrom tworzą warstwę
pasywną zapewniającą ochronę przed korozją. Stal nierdzewna
jest stopem zawierającym niemniej niż 10,5% Ni oraz mniej niż
1,2% węgla.
Technologia wytwarzania klamek
ze stali nierdzewnej i recykling
Klamki ze stali nierdzewnej wykonuje się w procesie
obróbki plastycznej poprzez kucie
Klamki ze stali nierdzewnej podlegają recyklingowi
surowcowemu.
4. Mosiądz
Mosiądz (CuZn) jest stopem miedzi Cu oraz cynku Zn (nie więcej
niż 40%, gdyż większa zawartość powoduje nadmierną kruchość) .
Mosiądze odporne są na korozję atmosferyczną, jednak podlegają
korozji naprężeniowej, która jest efektem naprężeń własnych
materiału powstałych szczególnie po obróbce plastycznej.
Właściwości mechaniczne mosiądzów zależą od zawartości Zn.
Technologia wytwarzania klamek z
mosiądzu i recykling
Mosiądze możemy podzielić na odlewnicze i do obróbki
plastycznej. Mosiądze do przeróbki plastycznej zawieraja do 40%
cynku. Grupę mosiądzów do przeróbki plastycznej stanowią
mosiądze
wysokoniklowe
(11-19,5%).
Mosiądze
podlegają
znacznemu umocnieniu w wyniku zgniotu. Stosuje się również
wyżarzanie
rekrystalizujące
w
celu
usunięcia
naprężeń
wewnętrznych po przeróbce plastycznej. Przy odlewaniu stosuje się
mosiądze zawierające 38-40% Zn oraz dodatki stopowe tj. ołów i
krzem oraz aluminium i mangan.
Klamki pokrywa się także różnymi powłokami np. niklowymi,
chromowymi, czernionymi, czy azotkiem boru.
Mosiądze podobnie jak wcześniejsze materiały podlegają
recyklingowi surowcowemu.
5. Tworzywa sztuczne (PCV)
Klamki wykonane z PCV (polichlorek winylu) stosowane są
przede wszystkim do drzwi wykonanych z tworzywa
sztucznego, wewnętrznych jak i zewnętrznych. Otrzymywany
jest wyniku polimeryzacji chlorku winylu. Należy on do grupy
tworzyw termoplastycznych, jest odporny na działanie
rozpuszczalników oraz czynniki zewnętrzne. Odznacza się
także dobrą wytrzymałością mechaniczną.
Technologia wytwarzania klamek
z PCV i recykling
Klamki z tworzywa sztucznego wytwarzane są w procesie
wtryskiwania. Kształt i gabaryty klamki zależą od konstrukcji
formy wtryskowej oraz możliwości technologicznych maszyny.
Klamki PCV podlegają recyklingowi surowcowemu. Nie
podlega regeneracji.
Zestawienie właściwości
wybranych materiałów
Materiał
R
m
wytrzymałoś
ć na
rozciąganie
[MPa]
Re
0,2
granica
plastycznośc
i [MPa]
Wydłużenie
A
min
[%]
Spawalność
Aluminium
140-230
120-180
1,5-3
Ograniczona
Znal
310-340
260
10-12
Dobra
Stal
nierdzewna
X5CrNi18
530
230
10
Dobra
Mosiądz
CuZn37
300
100
5-45
Ograniczona
PCV
50
15
Brak
Współczynnik α
Właściwość
Odporność na
korozję
Cena
Właściwości
mechaniczne
Estetyka
Współ. α
0,3
0,1
0,3
0,3
Współczynnik β
Materiał\Właś
ciwość
Odporność na
korozję
Cena
Właściwości
mechaniczne
Estetyka
Aluminium
4
6
3
7
Znal
7
6
7
9
Stal nierdzewna
10
4
10
9
Mosiądz
8
2
6
9
PCV
10
9
2
2
Podsumowanie αxβ
Materiał\Wł
aściwość
Odporność
na korozję
Cena
Właściwości
mechaniczn
e
Estetyka
SUMA
Aluminium
1,2
1,2
0,9
2,1
5,4
Znal
2,1
1,2
2,1
2,7
8,1
Stal
nierdzewna
3
0,8
3
2,7
9,5
Mosiądz
2,4
0,4
1,8
2,7
7,3
PCV
3
1,8
0,6
0,6
6
Dziękuje za uwagę