KLAMKA DO DRZWI

Plan prezentacji

• Definicja klamki
• Warunki pracy wyrobu
• Wymagania stawiane klamkom
• Przedstawienie wybranych

materiałów do produkcji klamek

• Podsumowanie

Co to jest klamka?

Klamka – ruchoma, zwykle metalowa lub wykonana z tworzywa
sztucznego rączka przy zamku u drzwi, służąca do ich otwierania i
zamykania. Jest sprzężona mechanicznie z zapadką, wysuwającą się
z zamka drzwi do ościeżnicy (futryny) i blokującą otwarcie drzwi.

Warunki pracy wyrobu

Klamka narażona jest na działanie wielu czynników

wpływających na jej wytrzymałość oraz wygląd. Do czynników
takich zaliczyć możemy:

- wpływ środowiska atmosferycznego (np. promieniowanie

UV,

wilgotność powietrza, temperatura)

- działanie sił i nacisków wywoływanych siłą ręki człowieka
podczas pracy
- działanie potu, kwasów, wpływ środowiska pracy

Wymagania stawiane klamkom

• Ergonomia
• Trwałość
• Odporność na korozję
• Estetyka
• Odporność na działanie czynników atmosfery

Możliwe uszkodzenia

• Korozja
• Pęknięcie
• Zgięcie
• Zarysowanie

Materiały do wytwarzania klamek

Do materiałów, z których wytwarzane są klamki zaliczymy:

• aluminium,
• stopy cynku z aluminium (Znal),
• stal nierdzewna,
• mosiądz,
• tworzywa sztuczne (PCV)

1. Aluminium

Aluminium otrzymuje się z tlenku glinu (Al

2

O

3

) w procesie

elektrolizy. Tak uzyskane aluminium zawiera zanieczyszczenia takie
jak tlenki, azotki, borki, sód, który jest z nich oczyszczany w wyniku
rafinacji.

Okucia aluminiowe odporne są na korozję, działanie

czynników zewnętrznych i atmosferycznych. Powierzchnie
klamek uszlachetniane są w procesie anodowania dzięki
czemu powstaje ochronna warstwa tlenkowa. Estetyczny
wygląd nadawany jest przez malowanie proszkowe, podczas
którego farba napylana jest elektrostatycznie.

Technologia wytwarzania klamek

aluminiowych i recykling

Klamki aluminiowe wytwarzane są w technologii odlewania

ciśnieniowego. Zaletą tej metody odlewania jest duża
dokładność wymiarowa odlewu, mały odpad, możliwość
uzyskania odlewów o skomplikowanych kształtach. Wadą jest
wysoki koszt formy ciśnieniowej i oprzyrządowania.

Wyroby aluminiowe, w tym klamki, podlegają recyklingowi

surowcowemu, w wyniku którego materiały przetwarzane są
do postaci wejściowej.

2. Znal

Znal są stopami cynku z aluminium wykazującymi

podwyższone

właściwości

wytrzymałościowe

oraz

antykorozyjne w stosunku do aluminium. Lepsze właściwości
uzyskane są dzięki wprowadzeniu dodatków stopowych (Ni, Si,
Mg, Cu).

Technologia wytwarzania klamek

ze stopów cynku z aluminium i

recykling

Znale można podzielić na stopy nadające się do obróbki

plastycznej oraz odlewania. Stopy od dużej zawartości Al
Stosowane są jako odlewnicze, z kolei o małej zawartości Zn
do obróbki plastycznej. Stopy do obróbki plastycznej (kucie)
zawierają do ok. 5% pierwiastków stopowych tj. Ni, Mg, Cu,
Mn. Stopy odlewnicze (odlewanie ciśnieniowe) zawierają od 5-
25% pierwiastków stopowych.

Stopy cynku z aluminium podobnie jak aluminium

podlegają recyklingowi surowcowemu. Konieczne może być
usunięcie powłok lakierowanych, czy też zanieczyszczeń
organicznych i usunięcie zanieczyszczeń w postaci gazów w
procesie rafinacji.

3. Stal nierdzewna

Okucia ze te wykonuje się ze stali chromowo-niklowej.

Cechują się one dużą trwałością, odpornością na korozję
kwasy oraz ścieranie. Dodatki tj. nikiel i chrom tworzą warstwę
pasywną zapewniającą ochronę przed korozją. Stal nierdzewna
jest stopem zawierającym niemniej niż 10,5% Ni oraz mniej niż
1,2% węgla.

Technologia wytwarzania klamek

ze stali nierdzewnej i recykling

Klamki ze stali nierdzewnej wykonuje się w procesie

obróbki plastycznej poprzez kucie

Klamki ze stali nierdzewnej podlegają recyklingowi

surowcowemu.

4. Mosiądz

Mosiądz (CuZn) jest stopem miedzi Cu oraz cynku Zn (nie więcej

niż 40%, gdyż większa zawartość powoduje nadmierną kruchość) .
Mosiądze odporne są na korozję atmosferyczną, jednak podlegają
korozji naprężeniowej, która jest efektem naprężeń własnych
materiału powstałych szczególnie po obróbce plastycznej.
Właściwości mechaniczne mosiądzów zależą od zawartości Zn.

Technologia wytwarzania klamek z

mosiądzu i recykling

Mosiądze możemy podzielić na odlewnicze i do obróbki

plastycznej. Mosiądze do przeróbki plastycznej zawieraja do 40%
cynku. Grupę mosiądzów do przeróbki plastycznej stanowią
mosiądze

wysokoniklowe

(11-19,5%).

Mosiądze

podlegają

znacznemu umocnieniu w wyniku zgniotu. Stosuje się również
wyżarzanie

rekrystalizujące

w

celu

usunięcia

naprężeń

wewnętrznych po przeróbce plastycznej. Przy odlewaniu stosuje się
mosiądze zawierające 38-40% Zn oraz dodatki stopowe tj. ołów i
krzem oraz aluminium i mangan.

Klamki pokrywa się także różnymi powłokami np. niklowymi,

chromowymi, czernionymi, czy azotkiem boru.

Mosiądze podobnie jak wcześniejsze materiały podlegają

recyklingowi surowcowemu.

5. Tworzywa sztuczne (PCV)

Klamki wykonane z PCV (polichlorek winylu) stosowane są

przede wszystkim do drzwi wykonanych z tworzywa
sztucznego, wewnętrznych jak i zewnętrznych. Otrzymywany
jest wyniku polimeryzacji chlorku winylu. Należy on do grupy
tworzyw termoplastycznych, jest odporny na działanie
rozpuszczalników oraz czynniki zewnętrzne. Odznacza się
także dobrą wytrzymałością mechaniczną.

Technologia wytwarzania klamek

z PCV i recykling

Klamki z tworzywa sztucznego wytwarzane są w procesie

wtryskiwania. Kształt i gabaryty klamki zależą od konstrukcji
formy wtryskowej oraz możliwości technologicznych maszyny.

Klamki PCV podlegają recyklingowi surowcowemu. Nie

podlega regeneracji.

Zestawienie właściwości

wybranych materiałów

Materiał

R

m

wytrzymałoś

ć na

rozciąganie

[MPa]

Re

0,2

granica

plastycznośc

i [MPa]

Wydłużenie

A

min

[%]

Spawalność

Aluminium

140-230

120-180

1,5-3

Ograniczona

Znal

310-340

260

10-12

Dobra

Stal

nierdzewna

X5CrNi18

530

230

10

Dobra

Mosiądz

CuZn37

300

100

5-45

Ograniczona

PCV

50

15

Brak

Współczynnik α

Właściwość

Odporność na
korozję

Cena

Właściwości
mechaniczne

Estetyka

Współ. α

0,3

0,1

0,3

0,3

Współczynnik β

Materiał\Właś

ciwość

Odporność na

korozję

Cena

Właściwości

mechaniczne

Estetyka

Aluminium

4

6

3

7

Znal

7

6

7

9

Stal nierdzewna

10

4

10

9

Mosiądz

8

2

6

9

PCV

10

9

2

2

Podsumowanie αxβ

Materiał\Wł

aściwość

Odporność

na korozję

Cena

Właściwości

mechaniczn

e

Estetyka

SUMA

Aluminium

1,2

1,2

0,9

2,1

5,4

Znal

2,1

1,2

2,1

2,7

8,1

Stal

nierdzewna

3

0,8

3

2,7

9,5

Mosiądz

2,4

0,4

1,8

2,7

7,3

PCV

3

1,8

0,6

0,6

6

Dziękuje za uwagę