Działania podejmowane przez państwo na rzecz ubezpieczeń

społecznych obywateli długo pomijały rolników indywidualnych. W

Polsce ludność rolnicza – podobnie jak w innych krajach europejskich –

była ostatnią grupą społeczno- zawodową objętą ubezpieczeniem

społecznym. Proces tworzenia się systemu ubezpieczenia społecznego

rolników trwał wiele lat i można wyodrębnić w nim 3 etapy:



pierwszy etap, poprzedzający powstanie właściwego systemu

ubezpieczenia, obejmował lata 1962 – 1977, w którym renta

przysługiwała rolnikom w zamian za ziemię przekazaną na własność

państwa,



drugi etap w latach 1977 – 1990, w którym funkcjonował system

ubezpieczeniowy oparty na zasadzie przyznawania emerytur w

przypadku sprzedaży państwu określonego wolumenu towarów,



trzeci etap zapoczątkowany w 1991 roku, w którym prawo do

świadczeń zostało uzależnione od opłacania składek.

Wraz z nowym systemem rolniczych

ubezpieczeń społecznych,

wprowadzonym ustawą z dnia 20 grudnia

1990 roku, powołano do

życia Kasę Rolniczego Ubezpieczenia

Społecznego.

KRUS jest instytucją powołaną do

realizacji zadań

związanych z pełną obsługa

ubezpieczenia społecznego rolników.

Do podstawowych zadań KRUS, wynikających
z ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników,
należą:

•

obsługa ubezpieczonych rolników i świadczeniobiorców Kasy (emerytów i rencistów)

w sprawach dotyczących obejmowania ubezpieczeniem społecznym rolników

i opłacania składek na to ubezpieczenie;

•

przyznawanie i wypłata świadczeń emerytalno-rentowych

oraz wypadkowych, chorobowych i macierzyńskich oraz świadczeń

pozaubezpieczeniowych, wypłacanych w zbiegu ze świadczeniami z ubezpieczenia

społecznego rolników;

•

realizacja własnego, dwuinstancyjnego systemu orzecznictwa lekarskiego

w postępowaniu dowodowym do ustalenia prawa ubezpieczonych do świadczeń

rentowych i odszkodowawczych, których przyznanie wymaga medycznej oceny stanu

zdrowia lub oceny następstw wypadku w związku z pracą rolniczą. Orzeczenia wydają

w pierwszej instancji lekarze rzeczoznawcy, w drugiej instancji - komisje lekarskie

Kasy;

•

działalność prewencyjna, mająca na celu zapobieganie wypadkom przy pracy

rolniczej i chorobom zawodowym, polegająca w szczególności na:

Do podstawowych zadań KRUS, wynikających
z ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników,
należą (c.d):

- upowszechnianiu wiedzy o tych zagrożeniach i znajomości zasad bhp wśród

dorosłych i dzieci,

- analizowaniu przyczyn i okoliczności powstawania wypadków przy pracy rolniczej

i chorób zawodowych,

- prowadzeniu szkoleń na temat znajomości zagrożeń i zasad bezpiecznej pracy

w gospodarstwie rolnym,

- podejmowaniu starań o właściwą produkcję i dystrybucję bezpiecznych

technicznych środków produkcji dla rolników, ubrań roboczych i ochronnych,

•

prowadzenie nieodpłatnej, dobrowolnej rehabilitacji leczniczej dla osób

uprawnionych do świadczeń w KRUS, zagrożonych całkowitą niezdolnością

do pracy lub wykazujących okresowo całkowitą niezdolność do wykonywania

pracy zawodowej w gospodarstwie rolnym. Rehabilitację leczniczą prowadzą

centra i ośrodki KRUS oraz sanatoria współpracujące z Kasą. W okresie

wakacyjnym Kasa prowadzi także turnusy rehabilitacyjne dla dzieci rolników;

•

wspieranie ubezpieczeń wzajemnych;

Do podstawowych zadań KRUS, wynikających
z ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników,
należą (c.d):

•

obsługa ubezpieczenia zdrowotnego, zgodnie z Ustawą z dnia 27 sierpnia

2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków

publicznych - prowadzenie rozliczeń z tytułu składek na ubezpieczenie

zdrowotne emerytów i rencistów oraz rolników i pracujących z nimi

domowników, ewidencjonowanie składek na kontach ubezpieczonych oraz

przekazywanie informacji o ubezpieczonych i opłaconych za nich składkach na

ubezpieczenie zdrowotne do instytucji właściwej do spraw ubezpieczenia

zdrowotnego;

•

pobieranie zaliczek na podatek dochodowy od wypłacanych emerytur i rent, a

po zakończeniu roku podatkowego obliczenie podatku dochodowego lub

sporządzenie informacji o dochodzie uzyskanym z tytułu emerytury lub renty.

Gospodarka finansowa w KRUS

Zgodnie z art. 75 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, Kasa prowadzi

samodzielną gospodarkę finansową.

Podstawą finansowania ogółu zadań ustawowych KRUS są trzy państwowe

fundusze celowe:

• Fundusz Emerytalno-Rentowy (FER),

• Fundusz Prewencji i Rehabilitacji (FPiR),

• Fundusz Administracyjny (FA),

• pozabudżetowy Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Społecznego

Rolników (FS), który ma osobowość prawną; funkcje zarządu FS pełni

z urzędu, jednoosobowo, Prezes KRUS. Nadzór

nad Funduszem sprawuje Rada Nadzorcza FS, w składzie 9. osób,

reprezentowanym w sposób określony w art. 76a ustawy o ubezpieczeniu

społecznym rolników.

Fundusz Emerytalno - Rentowy

Fundusz Emerytalno-Rentowy (FER) jest państwowym funduszem celowym. Z tego funduszu

finansowane jest ubezpieczenie emerytalno-rentowe.

Fundusz ten tworzy się:

•

ze składek na ubezpieczenie emerytalno - rentowe, płaconych przez ubezpieczonych

rolników i domowników,

•

z dotacji z budżetu Państwa, która obejmuje:

dotację uzupełniającą wynikającą ustawowo z zapisanej gwarancji państwa na wypłatę

świadczeń finansowanych z Funduszu Emerytalno - Rentowego,

dotację celową na wypłatę świadczeń, które zgodnie z obowiązującymi przepisami są

finansowane z budżetu państwa. W ramach dotacji celowej finansowane są: dodatki dla byłych

żołnierzy - górników, świadczenia dla osób deportowanych do pracy przymusowej przez III

Rzeszę i ZSRR oraz świadczenia dla kombatantów,

dotację celową na pokrycie składek na ubezpieczenie zdrowotne rolników. Należy

podkreślić, że część dotacji wraca do budżetu państwa w postaci podatku dochodowego

od wypłaconych świadczeń emerytalno - rentowych,

•

z refundacji ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na pokrycie świadczeń emerytalno

- rentowych przysługujących rolnikom z pracowniczego systemu ubezpieczeń społecznych (tzw.

świadczenia zbiegowe).

Fundusz Emerytalno - Rentowy

Fundusz

Emerytalno

- Rentowy

przeznaczany

jest

na finansowanie:

• emerytur rolniczych oraz rolniczych rent inwalidzkich i rodzinnych,

• dodatków do wyżej wymienionych emerytur i rent (np. dodatek

pielęgnacyjny, dodatek dla sieroty zupełnej),

• świadczeń wypłacanych kombatantom (renty kombatanckie,

dodatki kombatanckie, ryczałty energetyczne),

• zasiłków pogrzebowych,

• składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Fundusz

Emerytalno - Rentowy

System ten jest systemem repartycyjnym. To znaczy, że składki

emerytalno-rentowe płacone przez czynnych rolników służą

finansowaniu świadczeń emerytalno-rentowych osób w stanie

spoczynku. Składki rolników pokrywają w ok.10% wydatki na

emerytury i renty. Reszta uzupełniana jest dotacją budżetową.

System emerytalno-rentowy rolników jest systemem zryczałtowanym.

To znaczy, że zarówno sama emerytura bądź renta rolnika jak i

składki liczone są jako pochodne najniższego, czyli minimalnego

świadczenia ZUS. Zaś sama emerytura lub renta rolnicza składa się z

części uzupełniającej, która wynosi 85-95%, emerytury podstawowej

(równej najniższej ZUS) i części dodatkowej (1% emerytury

podstawowej za każdy rok podlegania ubezpieczeniu).

Fundusz Prewencji i Rehabilitacji

Fundusz Prewencji i Rehabilitacji jest tworzony głównie z dotacji

budżetowej,

a ponadto

z odpisu

od Funduszu

Składkowego

w wysokości do 5% planowanych wydatków tego Funduszu. Fundusz

Prewencji

i Rehabilitacji

jest

przeznaczony na finansowanie

działalności związanej z zapobieganiem wypadkom przy pracy

rolniczej i chorobom zawodowym rolników oraz udzielaniem pomocy

ubezpieczonym

i osobom

uprawnionym

do świadczeń

z ubezpieczenia w korzystaniu z różnych form rehabilitacji zdrowotnej

i zawodowej.

Fundusz Składkowy Ubezpieczenia

Społecznego Rolników (FS)

Fundusz jest osobą prawną, zarząd nad FS pełni z urzędu Prezes

KRUS, pod nadzorem Rady Rolników. FS funkcjonuje wyłącznie

na zasadach

samofinansowania.

Tworzony

jest

ze składek

na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie, płaconych

przez ubezpieczonych rolników, oraz z innych źródeł określonych

w statucie Funduszu. Wysokość składki jest ustalana co kwartał

na poziomie

zapewniającym

płynne

finansowanie

rozchodów

Funduszu. Rada Ubezpieczenia Społecznego Rolników podejmuje

decyzje dotyczące wysokości składki bądź poszerzenia zakresu

świadczeń lub zwiększenia ich wysokości, po zapoznaniu się

ze szczegółową analizą sytuacji finansowej Funduszu.

Fundusz Składkowy

Środki Funduszu Składkowego przeznaczane są na:

• finansowanie

świadczeń

z ubezpieczenia

wypadkowego,

chorobowego i macierzyńskiego,

• finansowanie bezpośrednich kosztów funkcjonowania Rady

Ubezpieczenia Społecznego Rolników,

• finansowanie kosztów zarządzania tym Funduszem i wykonywania

jego zobowiązań jako osoby prawnej,

• odpis

na Fundusz

Administracyjny

w wysokości

do 9%

planowanych wydatków Funduszu Składkowego,

• odpis na Fundusz Prewencji i Rehabilitacji w wysokości do 5%

planowanych wydatków Funduszu Składkowego.

Fundusz

Administracyjny

Fundusz ten tworzy się głównie z:

• odpisów od Funduszu Emerytalno - Rentowego w wysokości

do 3,5%

planowanych

wydatków

Funduszu

Emerytalno

- Rentowego,

• odpisów

od Funduszu

Składkowego

w wysokości

do 9%

planowanych wydatków Funduszu Składkowego.

Fundusz Administracyjny przeznaczony jest na finansowanie kosztów

obsługi ubezpieczenia (z wyjątkiem kosztów pokrywanych ze środków

Funduszu Składkowego lub Funduszu Prewencji i Rehabilitacji).

Cel wydatków

Kwota w tys. zł

(2012)

Kwota w tys. zł

(2013)

Dotacje do Funduszu Emerytalno-Rentowego

15 244 903

15 864 205

Dotacja do Funduszu Prewencji i Rehabilitacji

1 038

274

świadczenia dla inwalidów wojennych,

wojskowych oraz osób represjonowanych,

ryczałty energetyczne, dodatki kombatanckie i

kompensacyjne oraz świadczenia pieniężne dla

osób deportowanych do pracy przymusowej do

ZSRR i III Rzeszy, dla byłych żołnierzy-górników

639 616

606 784

pokrycie składek na ubezpieczenie zdrowotne

oraz na świadczenia dla osób nieobjętych

obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego

20 995

18 845

refundację ulg dla inwalidów wojennych i

wojskowych z tytułu ubezpieczenia OC i AC

pozostałe wydatki obronne

SUMA

15 906 612

16 490 148

Kto

jest

rolnik?

Rolnik czyli kto?

Wg. art.6 pkt. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990

r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z
2008 r., Nr 50, poz. 291 z późn. zm.), przez
rolnika rozumie się pełnoletnią osobę fizyczną,
zamieszkującą i prowadzącą na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny
rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w
jej posiadaniu gospodarstwie rolnym, w tym
również w ramach grupy producentów rolnych, a
także

osobę,

która

przeznaczyła

grunty

prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego
do zalesienia;

Rolnik czyli kto?

W art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o
kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. z 2003 r., Nr 64,
poz. 592, z późn. zm.) określono, że za rolnika
indywidualnego uważa się osobę fizyczną będącą
właścicielem, użytkownikiem wieczystym, samoistnym
posiadaczem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych,
których łączna powierzchnia użytków rolnych nie
przekracza 300 ha, posiadającą kwalifikacje rolnicze
oraz co najmniej od 5 lat zamieszkałą w gminie, na
obszarze której jest położona jedna z nieruchomości
rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego i
prowadzącą przez ten okres osobiście to gospodarstwo;

Rolnik czyli kto?

Ust. 2. Uważa się, że osoba fizyczna:

1) osobiście prowadzi gospodarstwo rolne, jeżeli:
a) pracuje w tym gospodarstwie,
b) podejmuje wszelkie decyzje dotyczące prowadzenia
działalności rolniczej w tym gospodarstwie;

2) posiada kwalifikacje rolnicze, jeżeli uzyskała:
a) wykształcenie rolnicze zasadnicze zawodowe, średnie lub
wyższe lub
b) tytuł kwalifikacyjny lub tytuł zawodowy, lub tytuł zawodowy
mistrza w zawodzie przydatnym do prowadzenia działalności
rolniczej i posiada co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie, lub
c) wykształcenie wyższe inne niż rolnicze i posiada co najmniej 3-
letni staż pracy w rolnictwie albo wykształcenie wyższe inne niż
rolnicze i ukończone studia podyplomowe w zakresie związanym z
rolnictwem, albo wykształcenie średnie inne niż rolnicze i posiada
co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie, lub
d) wykształcenie podstawowe, gimnazjalne lub zasadnicze
zawodowe inne niż rolnicze i posiada co najmniej 5-letni staż
pracy w rolnictwie.

Rolnik czyli kto?

Ust 3. Za staż pracy, o którym mowa w ust. 2, uznaje się okres, w którym osoba
fizyczna:

1) podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników lub

2) prowadziła działalność rolniczą w gospodarstwie rolnym o obszarze nie mniejszym
niż 1 ha stanowiącym jej własność, przedmiot użytkowania wieczystego, przedmiot
samoistnego posiadania lub dzierżawy, lub

3) była zatrudniona w gospodarstwie rolnym na podstawie umowy o pracę lub
spółdzielczej umowy o pracę, wykonując pracę związaną z prowadzeniem
działalności rolniczej, lub

4) wykonywała pracę związaną z prowadzeniem działalności rolniczej w charakterze
członka spółdzielni produkcji rolnej, lub

5) odbyła staż, o którym mowa w art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o
promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z
późn. zm. 7) ), obejmujący wykonywanie czynności związanych z prowadzeniem
działalności rolniczej(...)"

Gospodarstwo
rolne

Gospodarstwo rolne

W myśl art. 55

3 KC

gospodarstwo

rolne to grunty rolne wraz z leśnymi,
budynkami

lub

ich

częściami,

urządzeniami i inwentarzem – jeżeli
wspólnie

stanowią,

bądź

mogą

stanowić

zorganizowaną

całość

gospodarczą

wraz

prawami

związanymi

prowadzeniem

gospodarstwa rolnego.

Gospodarstwo rolne

Wg. Ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku
rolnym)

Art. 1. Przedmiot opodatkowania podatkiem rolnym

Opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty
sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków
jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i
zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem
gruntów zajętych na prowadzenie działalności
gospodarczej innej niż działalność rolnicza.

Gospodarstwo rolne

Art. 2. Pojęcie gospodarstwa rolnego i działalności rolniczej

1. Za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, o których
mowa w art. 1 przedmiot opodatkowania podatkiem rolnym, o
łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy,
stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby
fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki,
nieposiadającej osobowości prawnej.

2. Za działalność rolniczą uważa się produkcję roślinną i zwierzęcą,
w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego,
hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, roślin
ozdobnych, grzybów uprawnych, sadownictwa, hodowlę i produkcję
materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych,
produkcję zwierzęcą typu przemysłowego fermowego oraz chów i
hodowlę ryb.

Gospodarstwo rolne

Istotną cechą gospodarstwa rolnego jest to,
że bez znaczenia jest jego wielkość. Oznacza
to, że pojęciem gospodarstwa rolnego
obejmuje się również te gospodarstwa,
których obszar jest mniejszy niż 1 ha.
Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego
gospodarstwem rolnym jest jednostka
gospodarcza, która zorganizowana jest w taki
sposób i na takim obszarze, który umożliwia
prowadzenie działalności wytwórczej
przeznaczonej na zbyt.

Gospodarstwo rolne

Formy przekazywania gospodarstw rolnych



Formy przekazywania gospodarstw rolnych inter vivos
Gospodarstwo rolne w obrocie między żywymi (inter vivos) może zostać
przekazane w drodze umowy prawa cywilnego – umowy darowizny lub
sprzedaży.



Wyróżnia się dodatkowe trzy formy przekazywania gospodarstw
specyficzne dla prawa rolnego:
dożywocie – umowę o funkcji alimentacyjnej,
umowę z następcą,
przekazanie gospodarstw rolnych za rentę strukturalną.



Formą przekazania gospodarstwa rolnego mortis
causa jest dziedziczenie.

Zakres ubezpieczenia

społecznego

Zakres ubezpieczenia społecznego



Wg. Ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników



Art. 1. Zakres ubezpieczenia społecznego rolników

1. Ubezpieczenie społeczne rolników, zwane dalej „ubezpieczeniem”, obejmuje, na
zasadach określonych w ustawie, rolników, ich małżonków i pracujących z nimi
domowników, którzy:

1) posiadają obywatelstwo polskie lub
2) przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy,

zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt
rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zgody na pobyt ze względów
humanitarnych, zgody na pobyt tolerowany lub w związku z uzyskaniem w
Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej, lub

3) są obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, Konfederacji

Szwajcarskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym
Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

1a. Ubezpieczenie obejmuje obywateli, o których mowa w ust. 1 pkt 3, jeżeli
przepisy Unii Europejskiej dotyczące stosowania systemów zabezpieczenia
społecznego nie stanowią inaczej.

2. W ubezpieczeniu wyodrębnia się:

1) ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie;
2) ubezpieczenie emerytalno-rentowe.

KRUS



Art. 2. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

1. Ubezpieczenie realizuje Kasa Rolniczego Ubezpieczenia
Społecznego, zwana dalej „Kasą”.

2. Prezes Kasy jest centralnym organem administracji rządowej,
podległym ministrowi właściwemu do spraw rozwoju wsi.

3. Interesy ogółu ubezpieczonych i świadczeniobiorców, dotyczące
ubezpieczenia i działalności Kasy, reprezentuje Rada Ubezpieczenia
Społecznego Rolników, zwana dalej „Radą Rolników”.

4. W realizacji ubezpieczenia uczestniczą także, w zakresie określonym
w ustawie i w odrębnych przepisach, organy Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych, zwanego dalej „Zakładem”, oraz inne podmioty.

Obowiązek ubezpieczenia

społecznego



Ustawa przewiduje dwie FORMY objęcia ubezpieczeniem:

1) tryb obowiązkowy (z mocy ustawy)
2) tryb dobrowolny (na wniosek)



1) Ubezpieczeniu społecznemu rolników podlega obowiązkowo:
rolnik, zamieszkujący i prowadzący na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej osobiście i na własny
rachunek działalność rolniczą w pozostającym w jego posiadaniu
gospodarstwie rolnym, o powierzchni powyżej 1 ha
przeliczeniowego użytków rolnych lub dział specjalny produkcji
rolnej, w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a
także małżonek rolnika oraz stale pracujący w tym
gospodarstwie, jeżeli rolnik ten, jego małżonek i domownik nie
podlegają innemu ubezpieczeniu społecznemu i nie mają
ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie mają
ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
Ubezpieczenie z mocy ustawy istnieje niezależnie od woli osoby
spełniającej warunki do podlegania temu ubezpieczeniu lub woli
płatnika i nie ma ona możliwości rezygnacji z tego ubezpieczenia.
Ubezpieczenie społeczne rolników powstaje od dnia, w którym
zaistniały ku temu warunki, natomiast ustaje z końcem kwartału,
w którym te warunki ustały.

Obowiązek ubezpieczenia



Osoby, dla których działalność rolnicza stanowi stałe
źródło utrzymania a nie podlegają obowiązkowemu
ubezpieczeniu, mogą ubezpieczyć się dobrowolnie.
Ubezpieczeniem na wniosek mogą zostać objęci:

1) Rolnik prowadzący działalność rolniczą
w gospodarstwie o powierzchni poniżej 1 ha
przeliczeniowego (a także jego małżonek i domownik)

2) osoba, która - będąc rolnikiem - przeznaczyła grunty
prowadzonego przez siebie gospodarstwa do zalesienia
jeśli nie podlegają innemu ubezpieczeniu społecznemu,
ani nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty

Zakres ubezpieczenia
społecznego



Art. 3. Ubezpieczenie z mocy ustawy i na wniosek

1. Ubezpieczeniu podlega się z mocy ustawy albo na wniosek.

2. Jeżeli ustawa przewiduje objęcie ubezpieczeniem na wniosek, z wnioskiem o
objęcie ubezpieczeniem może wystąpić zainteresowana osoba lub rolnik, na którego
rachunek ta osoba pracuje.

2a. Objęcie ubezpieczeniem na wniosek następuje od dnia wskazanego we
wniosku o objęcie ubezpieczeniem, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym
wniosek został złożony.

3. Osoba podlegająca ubezpieczeniu na wniosek może w każdym czasie odstąpić od
ubezpieczenia, składając oświadczenie w tej sprawie.

4. Równoznaczne z odstąpieniem od ubezpieczenia na wniosek jest nieopłacenie w
terminie składki, chyba że rolnik obowiązany do jej opłacenia, przed upływem
terminu płatności, wystąpił o jego odroczenie albo nieopłacenie składki w terminie
było skutkiem siły wyższej.

Ustanie ubezpieczenia



Art. 3a. Ustanie ubezpieczenia

1. Ubezpieczenie ustaje od dnia następującego po dniu, w którym ustały
okoliczności uzasadniające podleganie ubezpieczeniu, z zastrzeżeniem
ust. 3.

2. Ubezpieczenie na wniosek ustaje także:
1) od dnia wskazanego w oświadczeniu ubezpieczonego, nie wcześniej
jednak niż od dnia, w którym to oświadczenie zostało złożone Kasie, albo
2) od pierwszego dnia okresu ubezpieczenia, za który składka nie została
opłacona.
3. Jeżeli wraz z ustaniem okoliczności uzasadniających podleganie
ubezpieczeniu z mocy ustawy następują okoliczności uzasadniające
objęcie ubezpieczeniem na wniosek, ubezpieczenie istniejące z mocy
ustawy ustaje od dnia następującego po dniu, w którym ubezpieczonemu
doręczono decyzję stwierdzającą ustanie ubezpieczenia z mocy ustawy.
4. Jeżeli złożony został wniosek o rentę lub emeryturę, obowiązek
ubezpieczenia ustaje od dnia następującego po dniu, w którym wydana
została decyzja o przyznaniu świadczenia, jednak nie wcześniej niż od
dnia, w którym ubezpieczony nabył to prawo.



Składki na ubezpieczenie za każdego
ubezpieczonego opłaca rolnik.

Jeżeli działalność rolnicza jest
prowadzona na rachunek kilku osób,
obowiązek opłacenia składki ciąży na
nich solidarnie.

Składka na
ubezpieczenie
zdrowotne rolników

Ubezpieczenie
zdrowotne

Ubezpieczeniu zdrowotnemu podlegają m.in.:



osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniem społecznym
rolników, które są rolnikami lub ich domownikami w rozumieniu
przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu
społecznym rolników (Dz. U. z 2013 r., poz. 1403, t.j.),



rolnicy i ich domownicy, którzy nie podlegają ubezpieczeniu
społecznemu rolników z mocy ustawy i nie podlegają ubezpieczeniu
zdrowotnemu z innego tytułu,



osoby pobierające emeryturę rolniczą lub rentę,



członkowie rodzin ww. rolników, domowników, emerytów i rencistów,
którzy zostali zgłoszeni do ubezpieczenia zdrowotnego.

Ubezpieczenie zdrowotne



Za rolników objętych ubezpieczeniem zdrowotnym,
którzy prowadzą działalność rolniczą na gruntach rolnych poniżej
6 ha przeliczeniowych, oraz za domowników, składki
na ubezpieczenie zdrowotne finansowane są przez budżet państwa.



Natomiast rolnicy prowadzący działalność rolniczą w ramach
działów specjalnych w rozumieniu przepisów ustawy
o ubezpieczeniu społecznym rolników zobowiązani są opłacać
składkę zdrowotną indywidualnie od zadeklarowanej podstawy
wymiaru składki, odpowiadającej:

›

dochodowi ustalonemu dla opodatkowania podatkiem dochodowym
od osób fizycznych, w kwocie nie niższej jednak niż kwota odpowiadająca
wysokości minimalnego wynagrodzenia, bądź:

›

minimalnemu wynagrodzeniu w przypadku prowadzenia działalności nie
podlegającej opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Co ze świadczeniami dla rolnych

emerytów i rencistów?

Powszechna opieka zdrowotna przysługuje ogółowi
obywateli pod określonymi warunkami i do tych
osób, dla których KRUS jest płatnikiem składek,
należą również świadczeniobiorcy, czyli rolni emeryci
i renciści oraz członkowie ich rodzin. Zatem i
członkowie rodzin rolników, domowników rolników,
członkowie rodzin świadczeniobiorców mają ochronę
zdrowotną poprzez KRUS, o ile takie osoby zostaną
zgłoszone do KRUS i spełnią określone wymogi. To
ubezpieczenie działa wówczas, kiedy nie ma innego
tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego.

Co z rolnikami płacącymi tzw. działy

specjalne?

Oprócz rolników, którzy płacą składkę
zdrowotną na podstawie liczby hektarów, są
jeszcze rolnicy prowadzący tzw. działy
specjalne produkcji rolnej. Te osoby są
zobowiązane do płacenia składki od
zadeklarowanej podstawy wymiaru podatku
dochodowego, bo one płacą podatek
dochodowy. Składka ta nie może być mniejsza
niż 9% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
W 2014 roku jest to wynagrodzenie ustalone
na kwotę 1680 zł, więc składka wynosi 151,20
zł.

Składki

na ubezpieczenie

społeczne rolników

Składki na ubezpieczenie

społeczne rolników

Rolnik płaci miesięczne składki na:



ubezpieczenie emerytalno-rentowe



ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie.

Miesięczna wysokość składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe
wynosi 10 proc. emerytury podstawowej
Składkę na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie ustala
Rada Rolników.

Świadczeniami z ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i

macierzyńskiego są:
1) jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego
uszczerbku na zdrowiu albo śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej
lub rolniczej choroby zawodowej, zwane dalej „jednorazowym
odszkodowaniem”;
2) zasiłek chorobowy;
3) zasiłek macierzyński.

Terminy

Termin płatności składek przypada

na ostatni dzień pierwszego miesiąca
danego kwartału, tj.: 31 stycznia
za I kwartał, 30 kwietnia za II kwartał,
31 lipca za III kwartał, 31 października
za IV kwartał,



Obowiązkiem każdego płatnika składek
jest samodzielne śledzenie zmian
w wysokości składek i opłacanie ich
każdorazowo w wysokości aktualnie
obowiązującej.



Nieznajomość aktualnej wysokości
składki nie zwalnia rolnika z obowiązku
terminowego płacenia składek
w odpowiedniej wysokości.

Zbieg tytułu rolniczego
ubezpieczenia
społecznego i tytułu
prowadzenia działalności
pozarolniczej

Pozarolnicza działalność
gospodarcza

W rozumieniu ustawy jest to pozarolnicza działalność

gospodarcza prowadzona na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej przez osoby fizyczne, na podstawie przepisów
o swobodzie działalności gospodarczej, z wyłączeniem:

›

wspólników spółek prawa handlowego,

›

osób prowadzących działalność w zakresie wolnego zawodu:

Przez rozpoczęcie prowadzenia pozarolniczej
działalności gospodarczej rozumie się także:

›

wznowienie prowadzenia pozarolniczej działalności
gospodarczej po jej okresowym zawieszeniu,

›

zmianę rodzaju lub przedmiotu prowadzonej pozarolniczej
działalności gospodarczej,

Zgodnie z przepisem art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, rolnik lub
domownik, który rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub
rozpoczyna współpracę przy prowadzeniu tej działalności, może nadal podlegać
ubezpieczeniu społecznemu rolników, jeśli:

1) podlegał temu ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy
nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata i nadal prowadzi działalność rolniczą, lub
stale pracuje w gospodarstwie rolnym obejmującym obszar użytków rolnych powyżej
1 ha przeliczeniowego lub w dziale specjalnym w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu
społecznym rolników;

2) złoży w KRUS oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14
dni od rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpoczęcia
współpracy przy jej prowadzeniu. Niezachowanie terminu na złożenie oświadczenia
jest równoznaczne z ustaniem ubezpieczenia od dnia rozpoczęcia wykonywania
pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy jej prowadzeniu.

3) nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym;

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń
społecznych;

5) kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów
z pozarolniczej działalności gospodarczej (jeżeli działalność ta była prowadzona) nie
przekracza określonej kwoty granicznej.



Zaświadczenie naczelnika właściwego urzędu skarbowego lub
oświadczenie o kwocie należnego podatku
dochodowego od przychodów z pozarolniczej działalności
gospodarczej za poprzedni rok podatkowy rolnik lub domownik
prowadzący w poprzednim roku podatkowym pozarolniczą
działalność gospodarczą obowiązany jest złożyć w KRUS wraz
z oświadczeniem.



Kwota podatku od prowadzonej działalności pozarolniczej ma
także wpływ na możliwość pozostania przez rolnika lub
domownika w ubezpieczeniu społecznym rolników, w kolejnych
latach. Do dnia 31 maja każdego roku, po rozliczeniu roku
podatkowego, rolnik lub domownik podlegający ubezpieczeniu
rolniczemu, prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą lub
współpracujący przy jej prowadzeniu, ma obowiązek złożyć
w KRUS zaświadczenie naczelnika właściwego urzędu
skarbowego albo oświadczenie, że kwota należnego podatku
dochodowego od przychodów z pozarolniczej działalności
gospodarczej za poprzedni rok podatkowy nie przekroczyła
rocznej kwoty granicznej.

Jeśli kwota tego podatku przekroczy "roczną
kwotę graniczną", a także jeżeli nie zostanie
zachowany powyższy termin złożenia
zaświadczenia albo oświadczenia, ubezpieczenie
rolnika lub domownika ustanie z dniem,
do którego rolnik lub domownik zobowiązany był
złożyć zaświadczenie/oświadczenie/ w jednostce
Kasy, chyba że ten rolnik lub domownik zaprzestał
prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej
w sposób trwały lub okresowy przed upływem tego
terminu. Osoba ubezpieczona powinna w ciągu 14
dn. zgłosić fakt zaprzestania wykonywania pozarolniczej
działalności gospodarczej.

Rolnik lub domownik prowadzący dodatkowo
pozarolniczą działalność gospodarczą będzie
zobowiązany do opłacania miesięcznej składki
podstawowej na ubezpieczenie emerytalno-
rentowe w podwójnym wymiarze.

Natomiast na ubezpieczenie wypadkowe,
chorobowe i macierzyńskie składka za te osoby
opłacana jest w pojedynczej wysokości, tak
samo jak za pozostałych ubezpieczonych,
którzy nie prowadzą pozarolniczej działalności
gospodarczej.

W przypadku, gdy okres podlegania ubezpieczeniu jest
krótszy niż miesiąc, wysokość składki oblicza się
proporcjonalnie do liczby dn. podlegania temu ubezpieczeniu.

W przypadku obowiązkowego podlegania ubezpieczeniu,
obowiązek opłacania składek dotyczy wszystkich okresów,
w których to podleganie istniało.

W przypadku podlegania ubezpieczeniu dobrowolnemu,
tj. na wniosek, obowiązek opłacania składek ustaje od dnia
następującego po dniu, w którym ustały okoliczności
uzasadniające podleganie ubezpieczeniu, jak również od dnia
wskazanego w oświadczeniu ubezpieczonego, nie wcześniej
jednak niż od dnia, w którym to oświadczenie zostało złożone
Kasie. Za odstąpienie od ubezpieczenia uważa się także
zaprzestanie opłacania składek.