background image

SPEKTROSKOPIA 

FLUORESCENCYJNA

Urszula Radziwanowska

background image

Spektroskopia fluorescencyjna

Jest to metoda analizy składu 
chemicznego. Próbka jest oświetlana 
promieniowaniem UV lub VIS, które 
wzbudza emisję promieniowania 
charakterystycznego dla danego 
materiału. Pierwiastki zawarte w 
próbce są identyfikowane poprzez 
charakterystyczne linie widmowe, a 
ich koncentracja może być 
wyznaczona przez natężenia tych linii. 

background image

Fluorescencja

Zjawisko uznaje się 
za fluorescencję, 
gdy po zaniku 
czynnika 
pobudzającego 
następuje szybki 
zanik emisji w 
czasie około 10

−8

 s. 

Jeden z rodzajów luminescencji – 
zjawiska emitowania światła przez 
wzbudzony atom lub cząsteczkę. 

background image

Mechanizm fluorescencji

Padający foton wzbudza elektron w cząsteczce lub 
atomie. Wzbudzenie to wiąże się z przejściem elektronu 
do wzbudzonego stanu singletowego. Przy przejściu 
elektronu ze wzbudzonego stanu singletowego do stanu 
podstawowego następuje emisja światła. Długość fali 
promieniowania (wyemitowanego światła) jest dłuższa 
od długości fali zaabsorbowanej. Wynika to z degradacji 
części energii podczas przejść termicznych i 
bezpromienistych. Jest to tzw. przesunięcie Stokesa.

background image

Mechanizm 
fluorescencji

background image

Diagram Jabłońskiego

S stany singletowe; T stany trypletowe; A absorpcja; F fluorescencja

P fosforescencja; IC konwersja wewnętrzna; ISC konwersja 

interkombinacyjna

background image

Widmo emisyjne 

Widmo spektroskopowe, które jest obrazem promieniowania 
elektromagnetycznego, wysyłanego przez ciało.
Widmo emisyjne powstaje, gdy obdarzone ładunkiem elektrycznym 
elektrony, atomy, cząstki lub fragmenty cząsteczek tworzących 
dane ciało, będąc wzbudzonymi przechodzą ze stanu o wyższej do 
stanu o niższej energii. Przejściu temu towarzyszy emisja kwantu 
promieniowania elektromagnetycznego o energii równej różnicy 
energii poziomów, między którymi przeszła cząstka.

background image

Reguła Stokesa 

Długości fali promieniowania fluorescencyjnego są 
większe od długości fali promieniowania wzbudzającego 
fluorescencję lub co najwyżej im równe.

background image

Reguła Wawiłowa

Wydajność kwantowa fluorescencji (f) nie zależy od 
długości fali światła wzbudzającego

Zależy od względnej szybkości (czasów życia) 
wszystkich procesów dezaktywacyjnych (k = 1/t)

background image

Fluorofor 

To część cząsteczki, odpowiedzialna za jej 

fluorescencję. Najczęściej jest to grupa funkcyjna, 

zdolna do absorbancji energii o określonej długości 

fali, a później do wyemitowania innej długości fali 

(ściśle określonej). Ilość energii, jak i długość fali 

emitowanej zależy od właściwości fluorofora, ale też 

od środowiska chemicznego w jakim on działa (na 

przykład pH czy siły jonowej). Zależności te są 

podstawą w zastosowaniu fluoroforów w biochemii, na 

przykład immunofluoroscencji.

Fluorofory mogą mieć możliwość do syntezowania 

ich do wybranej, innej cząsteczki, na przykład białka 

w celu jego późniejszej wizualizacji. Istnieją też białka 

naturalnie wyposażone we Fluorofory, na przykład 

zielone białko fluoryzujące czy czerwone białko 

fluoryzujące.

background image

Spektrofluorymetr

background image

Zastosowanie spektroskopii 
fluorescencyjnej

background image

Medycyna i analiza kliniczna –oznaczanie witamin, enzymów, 
hormonów, środków dopingujących.

Farmacja –badania metabolizmu (barbiturany, amfetamina, LSD)

Biochemia – detekcja i oznaczanie śladów enzymów, koenzymów, 
lipidów, kwasów nukleinowych, protein, chlorofilu

Żywność – detekcja śladowych komponentów w produktach 
spożywczych (aminokwasy, witaminy, proteiny, toksyny)

Środowisko –powietrze, woda i gleby (policykliczne węglowodory 
aromatyczne PAH, aflatoksyny, PCB, fenole, pestycydy)

Analiza organiczna i nieorganiczna – oznaczanie wszelkich substancji 
fluoryzujących .Inne – detekcja w HPLC, sensory fluorescencyjne, 
badania fotochemiczne i fotofizyczne stanów wzbudzonych, 
spektroskopia czasów życia - techniki impulsowe, mikroskopia.

background image
background image

Diagnozowanie 
przełyku Barretta:

Punktowa spektroskopia fluorescencyjna polega na 

pobieraniu biopsji optycznych, czyli dotknięciu 

badanej tkanki końcówką sondy wprowadzonej 

przez kanał zwykłego endoskopu. Po przetworzeniu 

w wielokanałowym analizatorze optycznym 

fluorescencja zapisywana jest w postaci krzywej 

natężenia i długości fali świetlnej, które są 

następnie porównywane ze znanymi krzywymi.

background image

Diagnozowanie raka 
podstawnokomórkowego skóry

background image

Dziękuję za uwagę


Document Outline