05 – ruchy płyt tektonicznych

Geodezja satelitarna
ćwiczenia, sem. III ZGK

Artur Oruba

Ruch płyt tektonicznych

Czy ma znaczenie dla geodezji?

•

We współczesnej geodezji coraz powszechniej stosuje się
globalne układy odniesienia

•

Współrzędne punktów definiujących ziemski układ
odniesienia są związane z powierzchnią Ziemi

•

Ruchy płyt tektonicznych powodują wzajemne
przemieszczanie się tych punktów

•

W skali globalnej są to prędkości często przekraczające 5
cm/rok (do ok. 15 cm/rok)

21-11-28
12:44 AM

05 - ruchy płyt tekt.

geodezja satelitarna

sem. III ZGK,

2009/2010

2

Modele ruchu płyt
tektonicznych

•

Satelitarne techniki pomiarowe umożliwiają
pomiar prędkości ruchu płyt tektonicznych (gł.
VLBI)

•

Aby wyeliminować konieczność ciągłej zmiany
współrzędnych punktów definiujących układ
odniesienia, określa się je na daną epokę (rok)

•

Model ruchu płyt tektonicznych umożliwia
przeliczenie tych współrzędnych na inną dowolną
epokę – uwzględniając ruch głównych płyt.

21-11-28
12:44 AM

05 - ruchy płyt tekt.

geodezja satelitarna

sem. III ZGK,

2009/2010

3

NNR-NUVEL1A

•

Model zdefiniowany w 1994 r. przez
DeMetsa

•

Powszechnie stosowany w geodezji jako
pierwsze przybliżenie ruchu układów
lokalnych względem globalnego (ITRF)

•

NNR – ang. No Net Rotation – oznacza, że
całkowity moment pędu Ziemi
spowodowany ruchem płyt tektonicznych
wynosi 0.

21-11-28
12:44 AM

05 - ruchy płyt tekt.

geodezja satelitarna

sem. III ZGK,

2009/2010

4

NNR-NUVEL1A

McCarthy D. D. (1996) „IERS Technical Note 21. IERS Conventions

1996”,

http://ilrs.gsfc.nasa.gov/docs/iers_1996_conventions.ps

21-11-28
12:44 AM

05 - ruchy płyt tekt.

geodezja satelitarna

sem. III ZGK,

2009/2010

5

Transformacja współrzędnych

21-11-28
12:44 AM

05 - ruchy płyt tekt.

geodezja satelitarna

sem. III ZGK,

2009/2010

6