Sylwetka dziecka 

dojrzałego do roli ucznia

 

Potrzeba badania dojrzałości 

szkolnej

Już w pierwszych dniach pracy w klasie pierwszej 

bystry nauczyciel zauważy, jak wielkie różnice 

zarysowują się między dziećmi. Różny jest zasób 

umysłowy dzieci wstępujących do szkoły. Przychodzą 

one z pewną znajomością rzeczy i zjawisk, lecz o 

zakresie tej wiedzy często decyduje środowisko, w 

którym żyją. Część dzieci bez żadnego kłopotu 

angażuje się w życie grupy, nawiązuje kontakt z 

rówieśnikami, włącza się do zabaw i rozmów, inne 

zaś, stojąc gdzieś z boku, nieufnym wzrokiem 

obserwują wszystko, co się dookoła dzieje. Zatem 

różne przyczyny składają się na osiągnięcia dziecka 

w szkole oraz na sposób zachowania się. 

 

Dojrzałość szkolna jest to 

osiągnięcie przez dziecko takiego 

stopnia rozwoju intelektualnego, 

społecznego, fizycznego, jaki 

pozwala mu brać udział w życiu 

szkolnym i opanować treści 

określone przez program 

nauczania. 

Dojrzałe – do czego? 

Ucząc się, dziecko nie tylko musi zrozumieć to, czego się 

uczy, lecz także musi wskazywać właściwą postawę wobec 

nauki, a więc pilność, wytrwałość, uważne słuchanie 

wypowiedzi i poleceń nauczyciela oraz wykonywanie tego, 

czego on żąda. Nauka odbywa się w grupie rówieśniczej a 

więc wymaga od dziecka współdziałania, współżycia z grupą, 

a jednocześnie wyłączenia się spod niewłaściwych wpływów i 

koncentrowania się na określonym zadaniu. Obok rozwoju 

intelektualnego i społecznego dzieci muszą osiągnąć 

odpowiedni poziom rozwoju biologicznego, na który składa 

się stan zdrowia, rozwój sił fizycznych, sprawności 

motorycznych i koordynacji ruchów. Aby ustalić stopień 

gotowości dziecka do podjęcia obowiązków szkolnych, należy 

je postawić wobec zadań sprawdzających tę gotowość. 

 

W karierze szkolnej dziecka dużą rolę spełnia jego 

uspołecznienie, zdyscyplinowanie i zrównoważenie. Wagę 

tych czynników podkreśla S. Szuman. Uważa on, iż w 

osiąganiu przez dziecko gotowości szkolnej szczególną rolę 

odgrywa ukształtowanie woli, przede wszystkim zaś:

O

Uspołecznienie woli, czyli liczenie się nie tylko z własnymi 

dążeniami, lecz również potrzebami innych dzieci,

O

Wyodrębnienie karności umożliwiającej 

podporządkowanie się zaleceniom i wskazaniom 

wychowawców, 

O

Rozwój cierpliwości i wytrzymałości niezbędnej w 

pokonywaniu trudności i niepowodzeń,

O

Rozwinięcie przedsiębiorczości i aktywności potrzebnej w 

wykonywaniu zadań.

Uważa on także, że wykształcenie choćby w pewnym 

stopniu tych cech stanowi podstawę normalnej pracy 

wychowawczej w klasie pierwszej. 

 

Normy postępowania dziecka w szkole 

dyktuje regulamin uczniowski.