Psychologia postaci

(Gestalt)



Gestalt-postać, struktura, całość.



Pierwszy etap kształtowania teorii badania
nad spostrzeganiem E.Rubina i D Katza.



Zjawisko percepcyjne „ figura i tło”.



Szkołę „ psychologia postaci” tworzyli:



Max Wertheimer-1880-1943



Wolfgan Koehler (1887-1967)



Kurt Koffka-(1886-1941).



Eksperyment strategiczny na
spostrzeganiem ruchu pozornego.



Odkrycie zjawiska phi (fi)



Gestalt jest to stan lub proces, którego
specyficzne właściwości i działania nie
dadzą się złożyć z podobnych właściwości i
działań jego części.



Postacie są zjawiskami niesumatywnymi.



Transpozycja-w spostrzeganiu odwołujemy
się do relacji istniejących pomiędzy
poszczególnymi elementami całości, a nie
do właściwości poszczególnych elementów.



Proces spostrzegania odbywa się w określonym
polu percepcyjnym, które ma charakter pewnej
dynamicznej całości. Stanowi ono jedną
funkcjonalnie powiązana całość, jeden system, w
obrębie, którego, to co się dzieje w którejś z
części jest uzależnione od tego, co się dzieje w
pozostałej reszcie.



Pregnacja -tendencja do upraszczania,
uregulowania, uzupełniania, dążenia do symetrii.



Powstałe już pole sił dążących do postaci
zamkniętej, wyraźnie zarysowanej.



Pojęcie pola było wyrazem wchłonięcia
przez psychologię pojęć zaczerpniętych z
fizyki.



Początek XX wieku w fizyce był
zdominowany przez badania nad polem
elektromagnetycznym.



Wszystkie zjawiska psychiczne mają cechy
postaci. Dane treści spostrzeżeniowe są
niesprawdzalne do jakiś innych prostszych
form, a wręcz odwrotnie mają charakter
pierwotnych całości.



Badania Koehlera nad szympansami.



Uczenie się przez wgląd (insight).



Przeprowadzone zostały na Teneryfie, a
opublikowane w 1921 w książce „ Badania nad
inteligencją małp człekokształtnych”. ( wznowienie
książki w1973).



Każdorazowo sytuacja eksperymentalna była
sytuacją nową (wyeliminowanie przypadku
korzystania z wcześniejszego doświadczenia)



Ogólna zasada eksperymentu: w polu widzenia
zwierzęcia znajdowała się pożywienie



Zachodziła jednak jakaś przeszkoda w
możliwości bezpośredniego zdobycia
pokarmu. W polu percepcyjnym znajdowały
się również przedmioty za pomocą, których
szympans mógł bez trudu sięgnąć po
żywność.



Dwa odrębne przedmioty banan i kij stają
się częściami jednej sensownej całości.
Rozwiązanie problemu jest możliwe przez
dostrzeżenie owej całości.



Rozwiązanie następuje nagle. Jest to tzw.”aha-
reakcja”, wyrażona w tempie reakcji i mimice.



Myślenie polega dokonywaniu przekształceń
strukturalnych sytuacji zadaniowej lub
samego zadania.



Przekształcenia mają charakter całościowy.
To, co występuje jako luka, brak jest zawsze
wyznaczane całością sytuacji.



Sytuacja wyjściowa zawiera w sobie
tendencje dynamiczne



Stwarzające napięcie kierunkowe
nakierowane jest na uzupełnienie braku,
luki, uzgodnienie niezgodnego.



Myślenie jest procesem dokonywującym się
materiale spostrzeżeniowym,
wyobrażeniowym lub mieszanym
(spostrzeżeniowo-wyobrażeniowym).



1945-” The productive Thinking” Maxa
Wertheimera.



Kurt Lewin (1890-1947).



Podstawowe pojęcie-pole dynamiczne.



Pole dynamiczne to taki rodzaj pola, w
którym każdy punkt współdziała z innym, a
zmiany napięcia w jednym z nich rodzą
tendencje do usunięcia tej różnicy i
odtworzenia równowagi dynamicznej.



Postulat metodologiczny: badania
psychologiczne powinny być oparte na
naukach matematyczno-fizycznych.



Dążeniem Lewina było przejście w psychologii
od pojęć przedmiotowych do pojęć relacyjnych.



Pole psychologiczne każdego z nas jest jego
przestrzenią życiowa, zawierającą osobę i
wszystkie czynniki aktualnie oddziaływujące na
nią.



Osoba i środowisko tworzą całość.



Zachowanie jest zawsze funkcją osobowości i
środowiska.





Środowisko to przede wszystkim
psychologiczne otoczenie, czyli czynniki
wewnętrzne i zewnętrzne w jakiś sposób
wpływające na przestrzeń życiową.



Mogą to być kary i nagrody, pragnienia i
dążenia, obraz własnej osoby, nastawienia,
cele i zadania.



Zmiany zachodzące w przestrzeni życiowej
odbywają się na zasadzie psychologicznego
ruchu, rozumianego jako zmianę struktury
sytuacji.



Lokomocja to nie tylko rzeczywiste
przemieszczanie się w przestrzeni , ale
przekształcenia myśli, zmiana postawy wobec
jakiegoś celu, ustalenie związki między
dwoma wydarzeniami itp..



Kierunek owego ruchu jest ustalany poprzez
walencje ( znak wartość) punktów w
przestrzeni życiowej.



Środowisko rozumiane jest jako część pola
dynamicznego naładowanego plusami i
minusami.



Przy walencji pozytywnej wszystkie siły
skierowane są do danego punktu, a przy
ujemnej w kierunku przeciwnym.



1936- „ Zasady psychologii topologicznej’’



Topologia –dział geometrii badający
przekształcenia różnych punktów w
przestrzeni. Analiza wektorów najlepiej
podkreślać miała dynamiczny charakter
powiązań w polu psychologicznym.



Kierunek działania siły oznaczono strzałką



Jej wielkość długością wektora, a punktem
odniesienia ten obszar przestrzeni, który
określa napięcie.



Eksperymenty:



Efekt Zeigarnik ( Bluma Zeigarnik)



Eksperyment M. Ovsiankinej



Eksperyment A. Kersten



Badania nad poziomem aspiracji T.Dembo



Pojęcie konfliktu:1. dążenie-unikanie,
dążenie-dążenie, unikanie-unikanie.