Choroby roślin warzywnych

Przygotowali:
Ewa Skalska
Radosław Płuciennik
Justyna Wąsińska

Ogrodnictwo:
gr. III

Główne rodziny warzyw
hodowanych w Polsce:



kapustowate,



psiankowate,



strączkowe,



dyniowate,



cebulowe,



komosowate

CHOROBY ROŚLIN

CEBULOWYCH



Wszystkie warzywa
cebulowe należą do
rodzaju Allium,
rodziny Liliaceae. W
Polsce uprawiane są
następujące gatunki:
cebula zwyczajna,
cebula wielopiętrowa,
siedmiolatka, cebula
perłowa,  por,
czosnek oraz wiele
innych.



W uprawach cebulowych najczęściej spotykanymi
chorobami są, choroby pochodzenie infekcyjnego.
Do najgroźniejszych gospodarczo chorób zaliczamy:
mączniaka rzekomego, którego sprawcą jest
organizm grzybopodobny Peronospora destruktor
oraz choroby pochodzenia glebowego, których
sprawcy atakują cebulę w okresie kiełkowania nasion
i wschodów (Pythium spp, Rhizoctonia)oraz w okresie
wegetacji co objawia się różowieniem korzeni (Phoma
terrestris) i białą zgnilizą (Sclerotium cepivorum).

W uprawach cebuli groznie są także patogeniczne

bakterie i drożdże, występujące w okresie wegetacji
oraz w czasie przechowania.

Za główną przyczynę

występowania chorób

bakteryjnych na cebuli

w Polsce uważa się zbyt
wysoką temperaturę i
wilgotność powietrza, a
także silne opady
deszczu o charakterze
burzowym, gradobicia i
okresowe zalanie lub
podtopienie plantacji
szczególnie w końcowej
fazie wegetacji cebuli

.

Ważniejsze choroby cebuli.

Zgorzele siewek cebulowych



Głównym sprawcą zgorzeli siewek cebuli i

innych gatunków roślin uprawnych są organizmy
grzybopodobne pochodzenia glebowego. Zgorzele
siewek mogą występować w okresie kiełkowania
nasion oraz w początkowej fazie wzrostu roślin.
Objawiają się najczęściej zbrunatnieniem kiełków i
ich zamieraniem jeszcze przed wschodami.
Szczególnie narażone są rośliny żyjace na glebach
nadmiernie wilgotnych niedostatecznie
napowietrzonych, o złej strukturze i niskiej
temperaturze (poniżej 10°C). Występowaniu zgorzeli
siewek sprzyja także zbyt gęsty wysiew nasion o
niskiej wartości siewnej, bez zapraw nasiennych.

Ochrona przed Zgorzelą siewek cebulowych.



Unikanie zbyt
wczesnego i głębokiego
siewu nasion cebuli do gleby
zbyt wilgotnej, słabo
przepuszczalnej i
niedostatecznie ogrzanej



Stwarzanie warunki
agrotechniczne do
maksymalnie szybkich
wschodów nasion.



Wysiewanie nasiona
zdrowe o najwyższej wartości
siewnej i kompleksowo
zaprawionych zaprawami
grzybobójczymi.

Fuzaryjna zgnilizna cebuli

Sprawcą choroby jest grzyb glebowy Fusarium spp,

Choroba

może występować w rejonach gdzie cebulę uprawia się

w monokulturze lub po innych warzywach cebulowych
por, czosnek, szczypiorek i siedmiolatce), na
stanowiskach

podmokłych, zagłębieniach terenowych. Choroba

występuje

już w okresie kiełkowania nasion i młodej fazie wzrostu

cebuli powodując żółknięcie liści, następnie placowe
zamieranie roślin. W późniejszych fazach rozwoju
choroba objawia się gniciem cebuli od piętki. Choroba
rozprzestrzenia się z zakażoną dymką, cebulą
wysadkową, nasionami, wraz z wodą, glebą, oraz może
być przenoszona przez wiatr i owady.

Ochrona przed Fuzaryjna
zgnilizna cebuli



Unikać uprawy w
monokulturze i na
stanowiskach podmokłych.



Przechowywać cebulę
zdrową, nieuszkodzoną przez
inne choroby, w optymalnych
warunkach temperatury i
wilgotności.



Sadzić zdrową dymkę i
cebulę wysadkową.

Biała zgnilizna cebuli



Przyczyną masowego występowania tej choroby
szczególnie na plantacjach z siewu ozimego jest niska
temperatura gleby i jej wysoka wilgotność w młodej
fazie wzrostu. Porażone rośliny zamierają placowo, lub
wzdłuż rzędów. Po wyrwaniu u podstawy piętki i na
korzeniach widać obfitą białą watowatą grzybnię.
Wewnątrz tej grzybni pojawiają się kuliste, czarne
sklerocja (forma przetrwalnikowa grzyba). Liście
stopniowo żółkną, więdnąmi zamierają. Gniciu ulęgają
także podziemne części rośliny, co w rezultacie
prowadzi do placowego zamierania roślin. Cebule
pochodzące z miejsc sąsiadujących z porażonymi nie
nadają się do długotrwałego przechowania nawet, gdy
na ich powierzchni nie widać objawów choroby.

Ochrona przed Biała zgnilizna
cebuli



Na polach zakażonych nie
uprawiać cebuli przez
okres 5-8 lat.



Nasiona przed siewem
zaprawiać zgodnie z

zaleceniami aktualnego

programu ochrony
warzyw.

Różowa zgnilizna korzeni cebuli
i pora



Różowienie (fioletowienie) korzeni cebuli i pora należy do
najbardziej rozpowszechnionych i najgroźniejszych chorób
glebowych, a jej największa szkodliwość występuje w latach
gorących i suchych, na glebach lekkich o małej zawartości materii
organicznej. Sprawcą choroby jest grzyb Phoma terrestris (syn.
Pyrenochaeta terrestris) występujący często współrzędnie z innym
grzybem glebowym Fusarium spp. Główną rośliną żywicielską
sprawcy choroby jest cebula, por i czosnek, lecz niektóre jego
patotypy mogą porażać także jęczmień, pszenicę, marchew,
kalafiory, ogórki, pomidory, trawy, szpinak, i kukurydzę. Objawy
choroby są łatwo dostrzegalne w okresie wegetacji w postaci
różowienia korzeni przechodzącego stopniowo do koloru
purpurowego i fioletowego, aby w końcowej fazie powodować
stopniowo zamieranie korzeni. Przy silnym porażeniu korzeni cebuli
we wczesnej fazie wzrostu, szczególnie w latach suchych i bardzo
ciepłych, już od połowy lipca może następować przyspieszone
zakończenie wegetacji roślin i szybkie zasychanie szczypioru.

Rdza pora i szczypiorku

Choroba oprócz pora atakuje także szczypiorek,

siedmiolatkę, rzadziej czosnek i cebulę. Na porze
występuje w wielu rejonach kraju, zazwyczaj na
odmianach wysokich, wcześniejszych, typu
‘Lincoln’ o jasnym zabarwieniu. Gospodarcze
szkody wyrządza jedynie na szczypiorku na
plantacjach nasiennych, na których może
występować epidemicznie. Na liściach i pędach
kwiatowych wiosną pojawiają się małe (średnicy
0,3 mm) żółte plamy z pylącymi zarodnikami
(ecydiosporami). Ecidiospory są źródłem kolejnych
zakażeń. Rozwijając się powodują powstawanie
rdzawoczerwonych plam (urediniów), na których
powierzchni znajdują się zarodniki (uredospory).
Od lipca na zamierających liściach i pędach
pojawiają się czarne, widoczne gołym okiem, złoża
zarodników przetrwalnikowych (teleutospory).
Rdza pora jest chorobą jednodomową, zimującą na
resztkach porażonych roślin, a zwłaszcza na
porach zimujących w polu. Do zakażenia dochodzi
w warunkach wysokiej wilgotności powietrza.
Proces infekcyjny trwa zaledwie kilka godzin.
Sprzyjają mu okresy przelotnych opadów deszczu i
umiarkowana temperatura powietrza.

KAPUSTOWATE-

BRASICACEAE:

•

brukiew,

•

brokuł,

•

brukselka,

•

chrzan jadalny,

•

kapusta,

•

kalafior,

•

rzepa,

•

rzodkiew,

•

rzepak.

Najczęściej spotykane choroby:



Grzybowe:



Antraknoza (rzodkiew),



Bielik/biała rdza (brukiew, rzodkiew, chrzan),



Fuzaryjne więdnięcie kapusty (brokuł, kalafior),



Kiła kapusty (brukiew, rzodkiew),



Mączniak prawdziwy,



Mączniak rzekomy (kapusta, kalafior),



Rak łodygi (kalafior),



Rizoktonioza (brukiew, rzodkiew),



Sucha zgnilizna roślin kapustnych (brukiew,
kapusta, rzodkiew).

Antraknoza
(rzodkiew)-g

1.

Warunki wystąpienia:



wysoka wilgotność

2.

Objawy i uszkodzenia:



żółte, brązowe, fioletowe plamy (liście,
łodygi, owoce),

3.

Zwalczanie i zapobieganie:



wykopujemy i niszczymy porażone rośliny,



unikamy podlewania z góry podatnych roślin,



zabiegi pielęgnacyjne na suchych liściach,



pole wolne od chwastów.

Bielik/biała rdza
(brukiew, rzodkiew, chrzan, kalafior, brokuł)-g

1.

Warunki wystąpienia:



zbyt duże zagęszczenie roślin,



przenoszona z wiatrem lub przez owady,



przy niskiej temp i wysokiej wilgotności powietrza

2.

Objawy i uszkodzenia:



zaburza wzrost i rozwój korzeni,



zniekształca główki brokułów i kalafiorów,



na liściach widoczna biała masa spor grzyba, w kształcie
pierścieni

3.

Zwalczanie i zapobieganie:



usuwamy uszkodzone liście,



przerzedzanie roślin,



zmianowanie,



usuwanie chwastów.

Fuzaryjne więdnięcie kapusty
(brokuł, kalafior)

-g

1.

Warunki wystąpienia:



ciepła, sucha pogoda,

2.

Objawy i uszkodzenia:



dolne liście stają się niebieskawo zielone,
następnie żółkną



porażone liście opadają,



roślina nabiera gorzkiego smaku,

3.

Zwalczanie i zapobieganie:



dobre podlewanie gleby,



ściółkowanie w celu utrzymania wilgotności,



wybieranie odmian odpornych

Kiła kapusty
(brukiew, rzodkiew, rzepa)

1.

Warunki wystąpienia:



gleby mokre i kwaśne,



przenoszona przez korzenie z zakupionej rozsady

2.

Objawy i uszkodzenia:



porażone w stadium siewki nie rosną,



starsze rośliny mają zakłócony wzrost,



odbarwione liście w czasie upału,



rośliny mogą zamierać przed kwitnieniem,



korzenie cienkie i zniekształcone przestają spełniać swoje f-e,



korzenie główne są obrzęknięte i pokryte naroślami

3.

Zwalczanie i zapobieganie:



podnosimy pH w razie potrzeby,



płodozmian,



7-letnia przerwa w uprawie roślin żywicielskich,



nawożenie dobrze przerobionym kompostem,



wysiew do wysterylizowanej ziemi gdy choroba wcześniej wystąpiła,



korzenie podejrzanych sadzonek maczamy w tiofanacie metylu,



wysiewanie wolnych od choroby nasion,



wybieranie odmian odpornych,



preparaty Altima, Tospsin (doglebowo i zaprawianie korzeni)

Mączniak prawdziwy
(szklarniowe)

1.

Warunki wystąpienia:



wysoka wilgotność,



przesuszenie korzeni,

2.

Objawy i uszkodzenia:



młode liście pokryte szaro-mączystym nalotem zarodników,



zniekształcenie i opadanie liści,

3.

Zwalczanie i zapobieganie:



dobre podlanie roślin,



niszczenie roślin porażonych,



usuwanie resztek roślinnych z ogrodów,



unikanie zbytniego zagęszczenia,



opryski fungicydami systemowymi,



dokładne wietrzenie szklarni,



wybieranie odmian odpornych



preparaty: Brawo, Nimrot, Rubigan

Mączniak rzekomy
(kapusta, kalafior)

1.

Warunki wystąpienia:



wysoka wilgotność,

2.

Objawy i uszkodzenia:



spód liści pokryty mączystym nalotem,



odbarwienie liści,



zahamowany wzrost roślin

3.

Zwalczanie i zapobieganie:



usuwamy porażone liście,



rośliny opryskujemy mankozebem, zinezebem lub chlorkiem
miedzi,



unikanie zbytniego zagęszczenia,



płodozmian,



wybieranie odmian odpornych



preparaty: Amistar, Dithane, Neo Tec, Polyram

Rak łodygi
(kalafior)-g

1.

Warunki wystąpienia:



siewki porażane są zarówno w szklarni, jak i na otwartej przestrzeni.

2.

Objawy i uszkodzenia:



siewki kurczą się, a ich korzenie czernieją i zamierają,



siewki załamują się,



u starszych roślin łodygi stają się twarde, brązowe i skurczone u
podstawy,



zahamowany wzrost roślin.

3.

Zwalczanie i zapobieganie:



zwalczanie chemiczne jest niemożliwe,



przed wysiewem odp. przygotowanie gleby,



świerzy sterylizowany kompost,



unikać zagęszczenia,



rzadko rozsiewać nasiona,



preparat: Grevit

Rizoktonioza
(brukiew, rzepa, rzodkiew)

1.

Warunki wystąpienia:



złe warunki glebowe.

2.

Objawy i uszkodzenia:



korzenie szybko obumierają,



nadziemna część rośliny żółknie następnie
umiera.

3.

Zwalczanie i zapobieganie:



wokół pojedynczych roślin można wkopać na gł
30 cm osłonki,



przy masowym pojawie likwidacja plantacji,



przez 3 lata po wystąpieniu choroby nie sadzimy
roślin korzeniowych.

Sucha zgnilizna roślin kapustnych
(brukiew, kapusta, rzepa, rzodkiew)-g

1.

Warunki wystąpienia:



wilgotna pogoda,

2.

Objawy i uszkodzenia:



więdnięcie roślin,



brzegi liści czerwienieją,



na łodygach pojawiają się pęknięcia,



pojawia się brązowa zgnilizna,



łodygi siewek na poziomie gleby mają wklęśnięte, brązowe
plamki, zmieniają barwę na czarną następnie zamierają.

3.

Zwalczanie i zapobieganie:



usuwanie i palenie chorych roślin,



płodozmian,



nasiona wolne od choroby.

Najczęściej spotykane choroby:



Wirusowe:



Mozaika (brukiew, brokuł, kapusta,
kalafior),



Wirus mozaiki (brukiew, kalafior,
rzepa).

Mozaika

(brukiew, brokuł, kapusta, kalafior)-w

1.

Warunki wystąpienia:



przenoszona przez mszyce, np. brzoskwiniową.

2.

Objawy i uszkodzenia:



kapusta, brokuł, kalafior:



na młodych liściach pojawiają się żółte pierścienie przechodzące w cętki
o różnych odcieniach zieleni,



czarne pierścienie pojawiają się na starszych liściach podczas zimnej
pogody.



brukiew, rzepa:



nerwy stają się półprzeźroczyste,



liście w ciemnozielone cętki.

3.

Zwalczanie i zapobieganie:



wykopanie i zniszczenie porażonych roślin,



uprawa wolna od chwastów,



zwalczanie szkodników, odp. insektycydami,



siewki bez wirusa,



uprawa odmian odpornych.

Wirus mozaiki
(brukiew, kalafior, rzepa)-w

1.

Warunki wystąpienia:



przenoszony przez mszyce.

2.

Objawy i uszkodzenia:



liście są skręcone i karłowate,



nerwy tracą kolor,



liście mogą być cętkowane i mieć pęcherzyki,



młode rośliny zamierają,



starsze rośliny obumierają liście.

3.

Zwalczanie i zapobieganie:



odchwaszczanie,



uprawa odmian odpornych.

Najczęściej spotykane choroby:



Bakteryjne:



Czarna zgnilizna (brokuł, kapusta,
kalafior),



Mokra zgnilizna bakteryjna
(brukiew, rzodkiew),



Parch zwykły (brukiew, rzodkiew),



Pieprzowa plamistość liści (brokuł,
brukselka, kalafior).

Czarna zgnilizna
(brokuł, kapusta, kalafior)

1.

Warunki wystąpienia:



ciepła, wilgotna pogoda,



źle osuszona gleba,



wnika przez spory lub małe ranki

2.

Objawy i uszkodzenia:



liście żółkną, usychają i są zrzucane z rośliny,



nerwy liści czernieją,



na liściach widoczne ranki w kształcie litery V

3.

Zwalczanie i zapobieganie:



wykopujemy porażone rośliny,



zmianowanie



rośliny wolne od chwastów,



wysiewanie wolnych od choroby nasion,



wybieranie odmian odpornych

Mokra zgnilizna bakteryjna
(brukiew, rzodkiew)

1.

Warunki wystąpienia:



ciepła i wilgotna pogoda,



rośliny osłabione przez szkodniki,



gleba zbytnio nawożona i przepuszczalna,



brak płodozmianu

2.

Objawy i uszkodzenia:



na korzeniach lub liściach pojawiają się małe wodniste plamy,



tkanka korzeni mięknie,



śluzowa wydzielina w obrębie zmian chorobowych,



porażone korzenie są podatne na gnicie

3.

Zwalczanie i zapobieganie:



wykopanie i zniszczenie porażonych oraz sąsiadujących roślin



korzenie przechowywane w najniższej zalecanej temp.,



zwalczanie szkodników, które powodują otwarte rany na roślinach,



nie uprawiać roślin wrażliwych w tej samej glebie przez 3 lata.

Parch zwykły
(brukiew, rzodkiew)-b

1.

Warunki wystąpienia:



gleby piaszczysto-żwirowe z tendencją do przesuszania,



wapienne środowisko gleby,



na zakażonych bulwach,



podczas suszy.

2.

Objawy i uszkodzenia:



na skórce bulw tworzą się skorkowaciałe ranki w postaci dziur lub plam,



choroba szpecąca,



bulwy pozostają jadalne,



źle się przechowują.

3.

Zwalczanie i zapobieganie:



wzbogacanie gleby materią organiczną,



rozsiewanie zielonego obornika,



nie wapnować gleby o pH zasadowym,



płodozmian,



dobrze podlewać rośliny podczas sezonu wegetacyjnego,



stosować odmiany odporne,



preparaty: Basamid, Nemasol, Nemazin.

Pieprzowa plamistość liści
(brokuł, brukselka, kalafior)-b

1.

Warunki wystąpienia:



ciepła i wilgotna pogoda,



młode rośliny.

2.

Objawy i uszkodzenia:



na liściach małe purpurowe lub brązowe plamki, które mogą się
zlewać,



żółknięcie i opadanie liści,



czasami pofałdowanie liści,



na główce kalafiora małe szare lub brązowe plamki podczas
zimnej i wilgotnej pogody.

3.

Zwalczanie i zapobieganie:



wykopanie i zniszczenie porażonych roślin,



używać zdrowe nasiona,



wysiew do wysterylizowanego podłoża,



płodozmian.

Psiankowate



Pomidor



Ziemniak



Oberżyna



Papryka

Alternarioza

Objawy - liście: przeważnie w drugiej i trzeciej dekadzie czerwca

oraz na początku lipca na dolnych starszych liściach pojawiają się
okrągłe nekrotyczne, brunatne plamy z koncentrycznym
strefowaniem przypominającym swoim wyglądem słoje drewna
lub tarczę strzelniczą. Wielkość i ilość plam zależy od odmiany. 
Dookoła plamy po wierzchniej stronie liścia występuje
charakterystyczna żółtawa obwódka. Na powierzchni bulw
widoczne są suche, szarobrunatne lekko wgłębione plamy.
Źródłem infekcji  mogą być zainfekowane bulwy lub resztki łodyg,
liści pozostające na polu po zbiorze ziemniaków.

Warunki sprzyjające rozwojowi to wysoka temperatura, susza

przerywana krótkimi opadami, uprawa na glebach lekkich,
warunki stresowe występujące w okresie wegetacji.

Zwalczanie - Zabiegi pielęgnacyjne polegają na sadzeniu zdrowych

sadzeniaków oraz niszczeniu resztek pożniwnych. W przypadku
ochrony chemicznej zabieg należy wykonać w momencie
pojawienia się pierwszych objawów choroby na dolnych liściach,
najczęściej w okresie intensywnego wzrostu pędów i liści. Do tego
celu najbardziej nadają się środki kontaktowe np. Bravo 500 S.C.

Parch ziemniaka

Parch prószysty ziemniaka oraz parch zwykły ziemniaka to choroby roślin

 wywoływane przez grzyby atakujące najczęściej ziemniaki, buraki,
rzodkiewkę, brukiew i rzepę. Oba parch występują przez cały okres
wegetacji a najsilniej atakują podczas wiosenno- letnich opadów, podczas
dużej wilgotności oraz dość niskiej temperatury.

Objawy:
Parch zwykły ziemniaka objawia się pojawieniem na bulwach

wywoływanych przez mikroorganizmy szorstkich strupów. Ziemniaki
zainfekowane tym parchem nadają się do spożycia należy tylko wcześniej
dokładnie usunąć zainfekowane miejsca. Parch prószysty ziemniaka
objawia się wystającymi zaokrąglonymi strupami, które po pęknięciu
uwalniają pyliste zarodniki. Grzyb zimuje i żyje tylko w glebie.
Zainfekowane bulwy zniekształcają się, mają ziemisty smak i nie nadają
się najczęściej do spożycia.

Zwalczanie:
Stosujmy środku zapobiegawcze i niszczmy wszelkie zainfekowane bulwy.
Zapobieganie:
Najskuteczniejszym środkiem zapobiegawczym jest uprawa odmian

odpornych na parcha. Gleba powinna być przepuszczalna, żyzna,
nawożona nawozami zielonymi. Nie uprawiamy ziemniaków w tym samym
miejscu przez kolejne lata oraz starajmy się unikać uprawy po kapuście.

Ziemniak

  

Zaraza ziemniaka to najważniejsza gospodarczo i

najgroźniejsza choroba grzybowa ziemniaka.
Szkodliwość tej choroby w naszym kraju jest
szczególnie duża ze względu na warunki klimatyczne
korzystne dla rozwoju choroby.

Zaraza ziemniaka



Szkodliwość choroby polega na:spadku uzyskiwanego plonu.
Stwierdzono, że zniszczenie 50-70% powierzchni liści
zatrzymuje całkowicie przyrost plonu.



bezpośrednim porażeniu bulw ziemniaka. Bulwy porażone
zarazą gniją w czasie przechowywania. Są one ponadto
atakowane przez inne grzyby i bakterie zwiększając
dodatkowo straty.



Grzyb Phytophthora infestans, wywołujący zarazę zimuje
przede wszystkim w porażonych bulwach. Głównym źródłem
zakażenia są więc: gnijące bulwy wyrzucane wiosną z kopców,



bulwy pozostawione po wiosennym sortowaniu,



chore sadzeniaki.

Zaraza ziemniaka

Organizm (patogen) wytwarza jednokomórkowe zarodniki (

sporangia) przenoszone przez

wiatr

 na inne rośliny. W mokre lata,

kiedy 

gleba

 jest nasiąknięta wodą, masowo wytwarza także 

pływki

 (zoospory), które szybko infekują nowe rośliny.

Choroba powoduje ogromne straty gospodarcze. Na plantacjach,

gdzie nie zastosowano przeciw zarazie 

fungicydów

 plony mogą

być do 4 razy mniejsze, niż na plantacjach gdzie patogen
zwalczono.

Jedynymi fungicydami dopuszczanymi w produkcji ekologicznej są

preparaty miedziowe działające zarówno na zarazę ziemniaka jak
i na alternariozę. Są jednak limity ograniczające ilość ich
stosowania. Limit ten wynosi obecnie do 8 kg czystej miedzi na
hektar a w kolejnych latach ma być zmniejszany do 6 kg miedzi
na hektar. Całkowite zrezygnowanie z tych preparatów jest raczej
niemożliwe. Badania światowe idą jednak w kierunku
ograniczenia ilości czystej miedzi oraz poprawę skuteczności
działania preparatów.

Zaraza ziemniaka – pomidor

W takich warunkach dochodzi najczęściej
do nagłego zwiększenia się
ryzyka występowania zarazy ziemniaka,
powodowanej przez Phytophthora
infestans. W warunkach wyjątkowo
korzystnych dla rozwoju patogenu
może dojść do całkowitego wyniszczenia
upraw pomidora nie tylko w pojedynczym
gospodarstwie, ale w całym
rejonie uprawy tego warzywa.

Zaraza ziemniaka - warunki
rozwoju

.

Najbardziej sprzyjające warunki dla rozwoju zarazy ziemniaka

istnieją w uprawach pomidorów w tunelach z folii, zwłaszcza w
okresie letnio-jesiennym. Brak dostatecznej wentylacji w tunelach
foliowych i stale utrzymująca się wysoka wilgotność powietrza
sprzyjają rozwojowi nie tylko zarazy ziemniaka, lecz także szarej
pleśni.

Tempo szerzenia się choroby jest największe przy bardzo dużej

wilgotności powietrza i długotrwałym zwilżeniu liści, połączonym z
niską temperaturą (12–15°C) otoczenia. O sposobie kiełkowania
zarodników infekcyjnych decydują warunki zewnętrzne. W
temperaturze poniżej 18°C zarodniki konidialne przekształcają się
w zarodnie pływkowe, w których wytwarzają się zarodniki
pływkowe, poruszające się aktywnie w kropli wody i kiełkujące w
ciągu 1–2 godzin. Natomiast w temperaturze wyższej niż 20°C i
przy małej wilgotności tworzenie się pływek ustaje, a zarodniki
konidialne kiełkują bezpośrednio. Proces ten odbywa się powoli od 8
do 48 godzin. W takich warunkach przebieg choroby jest powolny i
łagodny

Zaraza ziemniaka - objawy

Zaraza ziemniaka objawia się

charakterystycznymi

szarozielonymi, nieregularnymi
plamami na liściach pomidorów.
Na dolnej stronie widoczny jest

białawy

nalot na granicy tkanki zdrowej i

chorej.

W tym samym czasie na łodygach
i ogonkach liściowych pomidorów

mogą

pojawiać się ciemnobrunatne, prawie
czarne plamy różnej wielkości, będące
Formą łodygową zarazy ziemniaka.

Zaraza ziemniaczana –
profilaktyka i zwalczanie

Jesienią, pod osłonami, utrzymywać małą wilgotność

powietrza, dobrze wietrzyć tunele foliowe, nie dopuszczać do
dużych wahał temperatury w dzień i w nocy oraz kondensacji
wody na roślinach. Usuwać i palić resztki roślinne z jesiennej
uprawy pomidorów pod osłonami – mogą stanowić źródło
pierwotnej infekcji zarazą w roku następnym. W okresach
zagrożenia roślin zarazą dokonywać częstych lustracji roślin w
okresie produkcji rozsady oraz po sadzeniu roślin w polu.
Profilaktycznie opryskiwać pomidory w uprawach pod
osłonami z folii już od połowy marca oraz rozsadę
produkowaną w inspektach lub tunelach foliowych do
nasadzeń w polu. Na roślinach rosnących w polu
przeprowadzić ochronne zabiegi profilaktyczne i interwencyjne
już w pierwszej dekadzie czerwca lub według sygnalizacji
następującymi środkami o działaniu wgłębnym: Tattoo C® 750
SC (2,5 l/ha), Mildex® 711,9 WG (2–2,5 kg/ha).

Bakteryjna cętkowatość pomidora
– występowanie i objawy

Od wielu lat obserwujemy w

Polsce wysokie, często
epidemiczne nasilenie chorób
bakteryjnych, w tym głównie
bakteryjnej cętkowatości,
występującej najczęściej w
rejonach skoncentrowanej
produkcji pomidorów. Choroba
ta na pomidorach może
wystąpić już w okresie
produkcji rozsady. źródłem
infekcji mogą być zakażone
podłoże, nasiona lub całe
otoczenie produkcji rozsady.

Bakteryjna cętkowatość pomidora
– występowanie i objawy

Choroba objawia się

charakterystycznymi

brunatnymi i czarnymi plamkami
z żółtą obwódką, występującymi na
liściach, łodygach, owocach i działkach
kielicha. Wielu producentów

pomidorów

potrafi dobrze diagnozować tą

chorobę,

której objawy do niedawna utożsamiali
z alternariozą lub zarazą ziemniaka.
Szkodliwość bakteriozy jest duża, a w

skrajnych przypadkach następuje

całkowite zamieranie roślin na

plantacjach.

Walka z chorobą jest trudna i polega
głównie na profilaktyce.

Bakteryjna cętkowatość pomidora
- zwalczanie

Opryskiwanie roślin od okresu pojawienia się
pierwszych pojedynczych plamek na liściach
lub profilaktycznie.
Opryskiwać co 7–10 dni. W rejonach zagro-
żenia chorobą opryskiwanie profilaktyczne
rozpocząć tuż przed wysadzeniem rozsady
w pole.
Fungicydy: Champion®5 50 WP lub
Miedzian®3 50 WG, Kocide®4 101 WP,
Funguran-OH®6 50 WP (2,5–3 kg/ha lub
w stężeniu 0,3%), Grevit®7 200 SL (0,1%).
Wskazane jest stosowanie mieszanin tych
fungicydów (oprócz Grevitu®7 200 SL)
z Bravo®2 500 SC (1,5 l/ha).

Szara pleśń – występowanie i
objawy

Sprawca szarej pleśni jest polifagiem porażającym prawie

wszystkie gatunki warzyw. Grzyb ten jest także jednym ze
sprawców zgorzeli siewek. Choroba atakuje także łodygi
pomidorów tuż przy powierzchni gruntu – zwłaszcza gdy
grzyb zaatakować rozsadę – powodując zgniliznę
przyziemnej części pędu. W wyniku porażenia na roślinach
powstają brunatne lub nekrotyczne plamy. W okresach
chłodnej i wilgotnej pogody owoce zainfekowanych
pomidorów masowo gniją, poczynając od szypułki, i
opadają. Na owocach pomidora, we wszystkich typach jego
uprawy, w wyniku porażenia tym grzybem obserwuje się
tzw. plamistość widmową w postaci regularnych, okrągłych
plam o średnicy 0,5–1 cm.

Szara pleśń - zwalczanie

Zwalczanie szarej pleśni jest trudne z uwagi na brak odpowiednich

środków o działaniu interwencyjnym oraz dużą zmienność
biologiczną grzyba (powstawanie nowych ras).

W uprawach pod osłonami utrzymywać niską wilgotność

powietrza i nie dopuszczać do intensywnego tworzenia się
skroplin wewnątrz pomieszczeń uprawowych. W razie
konieczności ogrzewać pomieszczenia przy otwartych
wietrznikach. Powierzchnię roślin utrzymywać w stanie suchym,
szczególnie nocą, gdy temperatura spada poniżej 15°C. W
uprawach polowych uprawiać pomidory w optymalnym
zagęszczeniu roślin na jednostce powierzchni. Nie dopuszczać do
schodzenia się roślin w międzyrzędziach. W okresach
największego zagrożenia roślin opryskiwać co 7 dni jednym z
następujących środków: Euparen Multi® 50 WG (1,5 kg/ha),
Mythos®1 300 SC (2,5 l/ha) i inne zgodnie z zaleceniami
Programu Ochrony Warzyw. Opryskiwanie roślin wskazane jest
także po każdym obrywaniu liści, pędów i owoców. Z chwilą
porażenia części roślin, pojawiające się plamy z szarym nalotem
pylących zarodników konidialnych opryskiwać środkiem w
aerozolu

Mozaika pomidora

 Mozaika pomidora (Tomato mosaic

virus). Wirus mozaiki pomidora
może występować na wielu
roślinach żywicielskich, w tym
jabłoniach, czarnej porzeczce,
roślinach zbożowych (jęczmień)
oraz na wielu innych roślinach
uprawnych i chwastach. Objawy
mogą być różne w zależności od
szczepu wirusa i warunków
środowiska a nawet odmiany. W
okresie wegetacji wirus
przenoszony jest mechanicznie
podczas obrywania pędów i liści
oraz zbioru owoców a także z wodą,
glebą, kompostem

.

Mozaika pomidora

Mozaika pomidora może występować pod wieloma

postaciami, tj. jako:

- zielona mozaika, łagodna forma w postaci

nierównomiernego zabarwienia liści.

- żółta mozaika, czyli mozaika aukuba pomidora,

objawiająca się w postaci żółtych lub białych
plam na liściach.

- smugowatość, która występuje najczęściej na

wszystkich nadziemnych częściach pomidora

- w postaci ciemnobrunatnych nekrotycznych smug.
- nitkowatość, objawiająca się zanikaniem blaszki

liściowej i dużym zniekształceniem liści.

- paprociowatość liści, która objawia się występowaniem

wzdłuż nerwu głównego dużej liczby listków obok siebie,
podobnie jak u paproci.

Papryka

Zgorzel siewek



Grzybem najczęściej powodującym zgorzel siewek papryki
jest Pythium debaryanum Hesse z klasy lęgniowców
(Oomyceteś). Gatunek ten omówiono w opisie zgorzeli
siewek ogórka. Oprócz niego chorobę mogą powodować:
Rhizoctonia solani Kuhn, różne gatunki z rodzaju Fusarium,
Olpidium brassicae (Woron.) Dangeard i inne. Rhizoctonia
solani jest stadium strzępkowym grzyba Pellicularia
ftlamentosa Pat., należącego do podgromady
podstawczaków {Basidiomycotina), rzędu bezblasz-
kowców (Aphyllophorales). Poraża około 230 gatunków
roślin uprawnych i dziko rosnących z 66 rodzin. W Polsce
pojawia się powszechnie na ziemniaku. Znanych jest kilka
ras, które występują również na" innych grupach roślin.

Papryka – zgorzel siewek



Objawy. Kiełki znajdujące się jeszcze pod
powierzchnią brunatnieją i gniją. U podstawy łodyg
siewek ukazują się najpierw brunatne plamki, później
łodyga w tym miejscu ciemnieje i przewęża się
nitkowato. Porażone siewki przewracają się i
zamierają. Słabiej porażone siewki w odpowiednich
warunkach mogą przetrwać, lecz rosną gorzej. Grzyb
szybko opanowuje sąsiednie rośliny, wskutek czego
na rozsadnikach tworzą się puste miejsca otoczone
gnijącymi roślinami.

Papryka – szara pleśń

Najbardziej pospolita choroba w uprawach roślin pod osłonami.

Porażone części roślin (liście, pędy, owoce) są początkowo
oliwkowoszare, wodniste, miękkie. Później, na porażonej powierzchni
pojawia się biaława grzybnia, stopniowo szarzejąca. Wewnątrz obfitego
nalotu grzybni powstają ziarniste twory- sklerocja, będące formami
przetrwalnikowymi grzyba.
Grzyb przenosi się z nasionami, zimuje w resztkach roślinnych w postaci
sklerocjów. Rozwojowi choroby sprzyja wysoka wilgotność powietrza i
niskie temperatury podczas uprawy (poniżej 15

o

C), niedostateczne

wietrzenie pomieszczeń uprawowych, zbyt duże zagęszczenie roślin.
Grzyb jest typowym saprofitem i poraża najczęściej
uszkodzone mechanicznie części roślin, owoce przy szypułkach i
miejsca zranień.
Profilaktyka i zwalczanie.
Należy intensywnie wietrzyć pomieszczenia uprawowe, zwłaszcza tunele
foliowe. Usuwać dolne starzejące się liście. W okresach obniżenia się
temperatury- zwłaszcza w nocy, należy uruchamiać ogrzewanie tuneli i
szklarni. Opryskiwać profilaktycznie 2-3 razy w odstępach 7-10 dni
środkiem Grevit 200 SL (0,2%).

Papryka – szara pleśń

Wirus mozaiki pepino

Wirusy dają zazwyczaj niespecyficzne objawy. Na roślinach będących w

dobrej kondycji, uprawianych w okresach o większej ilości światła i
cieplejszych symptomy bywają słabo widoczne lub niezauważalne. PepMV-
PL na liściach wierzchołkowych wywołuje chlorotyczne plamy, które z
czasem obejmują cały liść oraz zniekształcenia — często w postaci
zielonych "bąbli". Na starszych — dolnych — liściach obserwowane są
nekrotyczne plamy, a zmiany wyglądu niekiedy przypominają uszkodzenia
spowodowane przez herbicydy hormonalne (np. zawierające 2,4-D) lub
regulatory wzrostu. Na ogonkach liściowych oraz łodygach mogą
występować nekrotyczne smugi. 
W przypadku ostrzejszej postaci choroby na liściach wierzchołkowych
występują żółte, a nawet brązowe przebarwienia lub nekrotyczne plamy
dochodzi do zbrunatnienia i odpadania kwiatów lub zawiązków owoców. 
Często na kolejnych partiach roślin objawy mogą występować w łagodnej
postaci lub nie są widoczne. Na owocach zawirusowanych pomidorów
obserwuje się marmurkowate przebarwienia , będące efektem
nierównomiernego dojrzewania owoców. Są one lepiej widoczne u odmian
o bardzo dużych, mięsistych, czerwonych owocach (typu beef). 

Wirus mozaiki pepino

Rozprzestrzenianie i zdolności

infekcyjne

PepMV bardzo łatwo jest przenoszony mechanicznie na

narzędziach, obuwiu, odzieży, rękach i przez kontakt chorej
rośliny ze zdrową. Roznosicielami wirusa mogą być owady
zapylające (transportują go wraz z pyłkiem), gdyż przy
znacznej ich liczebności obserwowano zwiększone
nasilenie występowanie PepMV. Wirus ten
rozprzestrzeniany jest także przez szczepienie oraz przez
pędy boczne pobierane na sadzonki. Nie wyklucza się
przenoszenia go, w bardzo małym stopniu, z nasionami lub
na ich powierzchni. Trwałość wirusa w dużej mierze zależy
od temperatury otoczenia. W temperaturze 18–22°C, w
zasuszonym materiale roślinnym wirus zachowuje
infekcyjność nawet przez ponad 3 miesiące. W wilgotnym
materiale roślinnym, w drobnych korzeniach pozostałych w
wilgotnej wełnie mineralnej, przy temperaturze około 10°C
jest zdolny do zakażania do 3 miesięcy. Na powierzchniach
szklanych oraz na konstrukcjach szklarni, przy 20–25°C
traci infekcyjność po 2–4 dniach.

Wirus mozaiki pepino

Jedynie profilaktyka
Nie ma środków chemicznych zwalczających wirusy w

porażonych roślinach, dlatego ograniczanie PepMV polega
na zachowaniu higieny i profilaktyce — na każdym etapie
uprawy pomidorów.

Werticilioza papryki



Werticilioza (Verticilium dahliae i V. albo-atrum)
Werticilioza jest najpospolitsza chorobą papryki uprawianej w monokulturze
pod osłonami z folii. U porażonych roślin, zwykle po 6-8 tygodniach po
sadzeniu, następuje stopniowe zasychanie i brązowienie brzegów liści.
Najstarsze, dolne liście żółkną i opadają. 
Podczas słonecznej pogody następuje więdnięcie całych roślin. Wzrost roślin
jest zahamowany. Wiązki przewodzące lekko brązowieją, proces ten
przebiega stopniowo od dołu ku górze. Owoce więdną i opadają lub
przedwcześnie dojrzewają. 
Grzyb rozprzestrzenia się wraz z zakażoną glebą, resztkami roślinnymi, na
narzędziach uprawowych oraz porażoną rozsadą. Choroba częściej
występuje na glebach lekkich.
Profilaktyka i zwalczanie.
Należy przestrzegać zmianowania. Odkażać termicznie glebę i podłoża
ogrodnicze do produkcji rozsady. Nawożenie obornikiem lub kompostem
ogranicza szkodliwość choroby.
Bezpośrednio przed sadzeniem, korzenie rozsady zanurzać w roztworze
Trichoderma viride B35 (dawka 50 g środka w 1 l wody). Profilaktyczne
podlewanie roślin po sadzeniu na miejsce stałe środkiem Grevit 200 SL w
stężeniu 0,15%, 2 razy co 10 dni w ilości 100 ml cieczy pod roślinę.

Dyniowate



Ogórek



Dynia



Melon



Kabaczek



Cukinia



Patinson



Arbuz

Dyniowate

Mączniak rzekomy dyniowatych

 (Pseudoperonospora cubensis) – gatunek

 grzybopodobnego lęgniowca (dawniej grzyby)
z rodziny Peronosoporaceae, w rzędzie 

wroślikowców

 (Peronosporales). Gatunek jest

pasożytem bezwzględnym, należy do
patogenów wywołujących 

mączniaki rzekome

 –

grupę chorób roślin porażających głównie liście
, łodygi i owoce. W przypadku P.
cubensis patogen powoduje szkody zwłaszcza
w uprawach 

dyniowatych

.

Charakterystyczną cechą budowy

morfologicznej P. cubensis są rozgałęzione
trzonki sporangialne ze sporangiami
pływkowymi osadzonymi na końcach
rozgałęzień. Budowa trzonków i sporangiów
jest głównym kryterium identyfikacji rodzajów.

Mączniak rzekomy

Wrażliwość na fungicydy

Wspólną cechą mączniaków rzekomych jest stosunkowa

mała wrażliwość na 

fungicydy

. Do zwalczania choroby

stosuje się głównie fungicydy zapobiegawcze z grupy
związków tiokarbaminowych, mankozeb oraz fungicydy
miedziowe. Z fungicydów systemicznych bardzo dobre
wyniki dają tylko związki dimetylofenylokarboksylowe.

Gatunek najprawdopodobniej nie może przetrwać zimy w

naszych warunkach klimatycznych

[potrzebne źródło ]

. Istnieje

jednak przypuszczenie, że sprawca choroby jest w stanie
przezimować w 

ogórkach

uprawianych pod osłonami w

całorocznych cyklach produkcji. Podczas wegetacji zarodniki
grzyba przenoszone są przez wiatr na duże odległości.
Choroba może występować epidemicznie.

Bakteryjna kanciasta plamistość

Pseudomonas syringae pv. lachrymans to bakteria

wywołująca chorobę roślin dyniowatych, w
szczególności ogórków. Sprzyja jej duża wilgotność
powietrza oraz brak zabiegów pielęgnacyjnych
podczas końcowego okresu wegetacji.

Bakteryjna kanciasta plamistość

Zapobieganie i walka z chorobą:

- Stosowanie gorczycy jako przedplonu ogranicza
występowanie choroby plamistości ogórka; 
- Wykonywanie oprysku dolistnego preparatem
Florovit;
- Po wystąpieniu choroby konieczna jest przerwa w
uprawie roślin dyniowatych na tym miejscu przez
kolejne trzy lata;
- Zwiększona pielęgnacja roślin w czasie uprawy
(poprawa przepływu powietrza oraz
odchwaszczanie);
- Przy stosowaniu kompostu własnego odpowiednie
jego preparowanie (np. długie) bądź palenie resztek
porażonych roślin wśród których może zimować
patogen.

Parch dyniowatych

Parch roślin dyniowych to grzyb atakujący przede

wszystkim warzywa i owoce takie jak ogórki, melony,
kabaczki i cukinie. Choroba występuje przede
wszystkim w zimnych, nie ogrzanych inspektach oraz
w uprawie szklarniowej. 

Parch

 dyniowatych

występuje przez cały okres wegetacji, atakując
miejsca o słabej wentylacji, dużej wilgoci i zazwyczaj
słabo ogrzane. Choroba bardzo często pojawia się w
gęstych, zachwaszczonych uprawach i atakuje łodygi,
liście oraz owoce roślin dyniowatych.

Parch dyniowatych

Objawy
Na zaatakowanych liściach pojawiają się brunatne plamy, przechodzące

w zagłębienia, otoczone lekka obwódką. Z czasem w miejscach
przebarwień liść zaczyna usychać, powstają dziury w konsekwencji
zamieranie rośliny. Owoce zaatakowanej rośliny dostają czarno-
brunatnych plam i z czasem na ich wierzchy mogą pojawić się mokre
kleiste krople cieczy. Wierzchnia część owocu pokrywa się jasnym
(białawym ) nalotem.

Zwalczanie:
Rośliny zainfekowane parchem dyniowatych należy natychmiast usunąć i

spalić. W przypadku ostrej infekcji zalecane jest spryskanie środkami
chemicznymi np. Euparenem Multi 50 WG. Pamiętajmy że środki
chemiczne należy stosować zgodnie z instrukcją.

Zapobieganie:
Zalecana jest uprawa dyniowatych odpornych na chorobę. Obecnie w

sprzedaży występuje bardzo dużo odmian odpornych. Wietrzyć i
dogrzewać inspekty i szklarnie z uprawą. W miejscach wystąpienia 

choroby

 należy dokładnie usunąć wszelkie resztki roślin a ziemię odkazić

termicznie lub chemicznie.

Alternarioza

Choroba grzybowa



Objawy

Choroba występuje głównie w uprawie melona, na ogórkach może
występować w niektórych latach. Pierwsze objawy mogą
występować na górnej stronie blaszki liściowej w postaci małych,
okrągłych plam z szarobiałym rozjaśnieniem w ich środku. Z
czasem plamy powiększają się, brązowieją i lekko zapadają. Na
większych plamach można dostrzec koncentrycznie ułożone
pierścienie będące skupiskiem zarodników konidialnych.



Warunki rozwoju i infekcji

Grzyb zimuje na resztkach porażonych części roślin, chwastach
oraz innych roślinach. Zarodniki konidialne przenoszone są przez
wiatr na inne tereny. Rozwojowi choroby sprzyja sucha i ciepła
pogoda z okresowymi opadami deszczu lub deszczowanie.



Profilaktyka i zwalczanie

Niektóre fungicydy stosowane w ochronie przed mączniakiem
rzekomym (Bravo) chronią również przed tą chorobą. Unikać
częstego deszczowania roślin z chwilą wystąpienia pierwszych
objawów choroby.

Motylkowe



Fasola



Bób



Groch



Soja



Łubin

Bakterioza obwodkowa fasoli



Choroba powodowana jest przez bakterię z rzędu Pseudomonadales.
Występuje w całej Europie, a w Polsce notowana jest we wszystkich
rejonach kraju. Powoduje nierzadko duże szkody.



Objawy. Na liścieniach i łodygach młodych siewek występują
czerwonobrunatne plamki. Później na liściach tworzą się
nieregularne, jasnozielone, jakoby tłuste plamy, otoczone żółtą,
rozlaną obwódką, widoczną tylko we wczesnym stadium rozwoju
choroby. Następnie plamy ciemnieją i zasychają. Na strąkach plamy
są okrągławe, wgłębione, ciemnozielone (na odmianach o zielonych
strąkach) lub żóitoszare (na odmianach o żółtych strąkach) z
wyraźną obwódką. Podczas wilgotnej pogody pojawiają się na
plamach śluzowate kropelki, tzw. rosa bakteryjna. Porażeniu ulegają
również nasiona. Na nasionach białych powstają żółte plamy różnej
wielkości, w zależności od stopnia porażenia. Wcześnie porażone
nasiona mogą się pomarszczyć, a plamy na nich przybierają barwę
brunatnawą. Jeżeli bakterie dostaną się do wiązek naczyniowych, to
rośliny mają wygląd jakby ugotowanych. Na pędach plamy są zwykle
wydłużone, barwy brunatnawej 

Bakterioza obwodkowa fasoli



Zwalczanie. Wysiewać nasiona zdrowe i pochodzące
ze zdrowych plantacji, nie przekraczając normy
wysiewu. Podczas wilgotnej pogody nie wykonywać
prac pielęgnacyjnych, gdyż zwiększa to możliwość
infekcji. Opryskać plantację wkrótce po wzejściu
roślin fungicydem miedziowym (np. Miedzian 50).
Zabieg powtórzyć 2—3 razy w odstępach 8-dniowych
(z wyjątkiem plantacji fasoli szparagowej w okresie
zbioru strąków).

Szara pleśń



Choroba wywoływana jest przez grzyb z podgromady workowców
(Ascomycoti-na), klasy Discomycetes, rzędu helotkowców
(Heloiiales). Poraża on bardzo dużo roślin, w tym i fasolę. Jest
szczególnie groźny w razie długotrwałego utrzymywania się
wilgotnej i chłodnej pogody. Niszczy wówczas duży procent
strąków.



Objawy. Na liściach, łodygach, pąkach, strąkach oraz nasionach
pojawiają się brunatnawe plamy. W miejscach tych tkanka gnije,
pokrywając się obfitym, szarym, pylącym nalotem. W nalocie
tworzą się czarne grudki — sklerocja grzyba. Porażone rośliny są
zahamowane we wzroście i często zamierają.



Zwalczanie. W warunkach sprzyjających rozwojowi szarej pleśni
(chłodna i dżdżysta pogoda w okresie zawiązywania się strąków)
opryskiwać plantacje nasienne preparatami zawierającymi
mankozeb (np. Dithane M-45 lub Penncozeb) albo dichlofluanid
(np. Euparen

).

Fuzaryjne więdnięcie fasoli



* Czynnik chorobotwórczy;



Grzyb: Fusarium oxysporum Schlecht f. sp. phaseoli Kendri et Snyder



Występowanie, objawy chorobowe i warunki rozwoju patogena.



W okresie wschodów patogen wywołuje zgorzele siewek. W
późniejszym okresie poraża system korzeniowy. Rośliny we
wczesnych fazach rozwojowych obumierają całkowicie. W
późniejszym okresie rośliny słabiej rosną; żyją dzięki tworzeniu się
nad porażonym miejscem korzeni bocznych, dolne liście żółkną,
stopniowo zamierają i opadają. Nasiona uzyskane z chorych roślin
mają niską wartość siewną.



Źródłem pierwotnej infekcji są nasiona oraz zakażona gleba



Profilaktyka i zwalczanie:



Należy wysiewać nasiona zdrowe, zaprawione preparatami
grzybobójczymi



Powinno wprowadzać się do płodozmianu rośliny zbożowe, oraz
przestrzegać kilkuletniej rotacji, w uprawie na tym samym polu.



Nie należy uprawiać fasoli na glebach kwaśnych i zlewnych.

Askochytoza grochu



Objawy. Tkanka szyjki korzeniowej i korzenia głównego młodych
roślin przybiera zabarwienie sinawoczarne, co przypomina objawy
zgorzeli siewek (b). Opanowane rośliny zamierają, a pozostałe przy
życiu są silnie osłabione i opóźnione we wzroście. Na liściach
pojawiają się plamy rudawobrązowe, o średnicy 3—9 mm, otoczone
ciemnobrunatną obwódką. Środek plam jest jaśniejszy z licznymi
ciemnobrunatnymi brodaweczkami — piknidiami (c). Plamy na
pędach są bardziej wydłużone (g), u młodych zaś roślin często łączą
się, obejmując dookoła pęd (d), który łatwo się przełamuje. Na
strąkach plamy są podobne do plam na liściach, ale bardziej
wgłębione (e). Porażeniu ulegają także nasiona (a) w miejscu
zniszczonej ściany strąka.



Zwalczanie. Do siewu używać nasion zdrowych. Siać możliwie
wcześnie, nie przekraczając zalecanej normy wysiewu. Stosować co
najmniej trzyletnią przerwę w uprawie grochu i peluszki na tym
samym polu. Zaprawiać nasiona przed wysiewem zaprawą
tiuramową (np. Zaprawa nasienna T lub Zaprawa nasienna T
zawiesinowa, lub Zaprawa Funaben T) lub karbaminową (np.
Dithane M-45). Ponadto opryskiwać plantacje od pojawienia się
pierwszych plam na liściach preparatem karbaminowym (np.
Cynkomiedzian, Cynkotox lub Dithane M-45).