ĆWICZENIA

DOSKONALĄCE

PERCEPCJE

WZROKOWE

ROLA FUNKCJI
WZROKOWEJ W
CZYNNOŚCIACH CZYTANIA
I PISANIA

Czynności czytania i najprostsze formy pisania
rozpoczynają się od wzrokowego spostrzegania
znaków graficznych pisma. Spostrzeganie to jest
trudne zarówno ze względu na duże
podobieństwo liter, jak również na abstrakcyjną
treść elementów językowych, które one
oznaczają.
Dziecko musi przeanalizować poszczególne
elementy składowe liter, aby móc je prawidłowo
odczytać i zapisywać.
Identyfikację i różnicowanie liter umożliwia
analizator wzrokowy, którego receptorem jest
oko.
Oko odbiera bodźce fizyczne, czyli promienie
świetlne, układające się zazwyczaj w obrazy
przedmiotów.

Badania
psychofizjologiczne
wykazały, że w trakcie
czytania oko wykonuje trzy
rodzaje ruchów:

•

postępujący od lewej do prawej

strony wiersza

•

zwrotny od końca jednej linii do

początku następnej

•

Wsteczny mający na celu

ponowną kontrolę spostrzeganych
fragmentów

Podstawową rolę w spostrzeganiu

wzrokowym liter odgrywają operacje

identyfikacji i różnicowania ich

kształtów oraz położenia

przestrzennego. Spostrzeganie

kształtów rozwija się u dzieci w

działaniu praktycznym głównie dzięki

rozwojowi ruchów manipulacyjnych

ręki.

ĆWICZENIA I
ZABAWY
ROZWIJAJĄCE I
USPRAWNIAJĄCE
PERCEPCJE
WZROKOWĄ I
KOORDYNACJĘ
WZROKOWO
RUCHOWĄ

PRZYKŁADY ZABAW I
ĆWICZEŃ DLA DZIECI
MŁODSZYCH

Ćwiczenia rozwijające percepcje wzrokową i
koordynację wzrokową:

•

zabawa „Pokaż mi” - wskazywanie przedmiotów

znanych dziecku (zabawek, przedmiotów
codziennego użytku)

•

wskazywanie przedmiotów na obrazkach

•

zabawa „Zbieranie rozsypanych skarbów” -

chwytanie drobnych przedmiotów

•

nawlekanie dużych następnie coraz mniejszych

korali na sznurek

•

zabawa „Pociąg z kolorowymi wagonikami” –

układanie klocków w jednej linii

•

dobieranie takich samych przedmiotów (np. 2

lalki, 2 misie, 2 klocki)

•

zabawa „Zaczarowana kula” wkładanie klocków

do pudełek wg kształtu

•

zgadywanie czego brakuje

Propozycje ćwiczeń percepcji i pamięci wzrokowej
oraz koordynacji wzrokowo ruchowej:

•

obserwacja najbliższego otoczenia w różnych

okolicznościach oraz czynności wykonywanych
przez różne osoby

•

wskazywanie, rozpoznawanie i nazywanie

podstawowych figur geometrycznych

•

obserwacja i rozpoznawanie pory roku po

cechach charakterystycznych

•

zabawy naśladujące czynności wykonywane w

określonych sytuacjach (zabawy tematyczne)

•

naśladowanie ruchów zwierząt za pomocą

kukiełek, pacynek lub obrazków

•

dobieranie jednakowych par przedmiotów,

obrazków (domino obrazkowe)

•

składanie figur z części

•

wyszukiwanie i dopasowywanie konturów, cieni do

pojedynczych obrazków, łączenie w pary: obraz i
jego cień

•

wyszukiwanie właściwych elementów składowych

potrzebnych do ułożenia wzroku

•

układanie czegoś na podstawie wzoru

•

układanie dużych puzzli, przechodząc

systematycznie do coraz mniejszych elementów

•

Składanie obrazków pociętych na mniejsze

kawałki

•

układanie ciągów rytmicznych, prostych

szlaczków stworzonych z przedmiotów ( np. ułóż
tak samo – kot, mysz, pies, kot, mysz, pies)

•

porównywanie dwóch obrazków o tej samej

treści (analizowanie całej treści obrazka)

•

wyodrębnienie różnic między obrazkami

pozornie identycznymi

•

różnicowanie przedmiotów i figur różniących

się położeniem, wielkością, kolorem (np. zabawa
„Co tu nie pasuje?”, „Czego brakuje”)

•

odwzorowywanie prostych symboli i znaków

(linii prostych, pionowych, poziomych, ukośnych,
figur geometrycznych)

•

odwzorowywanie graficznie prostych szlaczków

i ornamentów kompozycji z wykorzystaniem
szablonów i bez szablonów

PRZYKŁADY ZABAW I
ĆWICZEŃ DLA DZIECI
STARSZYCH

Propozycje ćwiczeń percepcji i pamięci wzrokowej
oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej:

•

dokładna obserwacja bliższego i dalszego

otoczenia, dostrzeganych różnic, określanie ich (np.
kolejno występujących po sobie pór roku)

•

rozpoznawanie i wskazywanie wybranych przez

nauczyciela figur, symboli, znaków (np. pokaż znaki
drogowe w kształcie trójkąta)

•

wskazywanie i nazywanie ruchem wskazanego

przez nauczyciela kształtu (np. stań tak, by Twoja
postać przedstawiała literę T)

•

obserwacja układów figur, znaków, symboli i

dostrzeganie zmian lub nieprawidłowości

•

wyszukiwanie takich samych symboli graficznych

(figur, liter, cyfr w otaczającej dziecko
rzeczywistości)

•

wyszukiwanie par figur, liter, cyfr małych i dużych

•

wyszukiwanie liter, wyrazów w labiryntach i

tablicach graficznych

•

wyszukiwanie takich samych liter, sylab,

wyrazów w rozsypanka, w loteryjkach, w
układankach, dominach, w tekście

•

układanie figur, liter, cyfr, według wzorów, z

pamięci, bez wzoru

•

porównywanie par obrazków, wskazywanie

podobieństw i różnic

•

uzupełnianie brakujących elementów na

rysunkach, obrazkach

•

uzupełnianie zdań z lukami (wyszukiwanie

wyrazów z rozsypanki )

•

Całościowe czytanie wyrazów (z rozsypanki

wyrazowej i zdaniowej)

•

samodzielne układanie i odczytywanie zdań

z rozsypanek

•

samodzielne czytanie prostych tekstów (bez

zrozumienia, ze zrozumieniem)

ŹRÓDŁA:

1.

A. Franczyk , K. Kujawska
„Zabawy i ćwiczenia na cały rok”

2.

M. Cackowska „ Nauka czytania i
pisania w klasach przedszkolnych”
WSiP, Warszawa 1984

3.

Internet