Alternatywne materiały biologiczne w
diagnostyce zatruć i toksykologii
sądowej
Paweł Winiecki
Rat med. Gr 1
Alternatywne materiały biologiczne w
diagnostyce zatruć i toksykologii
sądowej
Paweł Winiecki
Rat med. Gr 1
DEFINICJA LUDZKIEGO MATERIAŁU
BIOLOGICZNEGO
Ludzkim materiałem biologicznym jest
każda próbka ludzkiego narządu,
tkanki, płynów ustrojowych, zębów,
włosów,
paznokci oraz substancji, które można
pozyskać z tych próbek, takich jak
kwas dezoksyrybonukleinowy lub
rybonukleinowy (DNA lub RNA)
Materiały do badań
toksykologicznych
1.
pobrany od osób żywych
(krew, mocz,
włosy),
2.
pobrany w czasie sekcji zwłok
(krew,
mocz, płyny ustrojowe tj. płyn z gałki
ocznej, płyny błędnika wewnętrznego,
płyn mózgowo-rdzeniowy, wycinki
narządów wewnętrznych, włosy),
3.
dowody rzeczowe
(próbki cieczy,
tabletki, substancje proszkowe oraz
produkty spożywcze).
Badania toksykologiczne,
czym się zajmują?
1.
Oznaczanie substancji
nieorganicznych:
analiza płynów ustrojowych lub tkanek w
kierunku obecności jonów metali (np.
rtęci, ołowiu, arsenu itp.),
analiza płynów ustrojowych lub tkanek w
kierunku obecności anionów (np. azotyny i
inne).
2. Analiza jakościowa (wstępna) w
kierunku obecności leków i
narkotyków w zakresie
podstawowym, z zastosowaniem
testów immunochemicznych:
analiza moczu w kierunku obecności
głównych grup narkotyków - opioidów,
amfetaminy, kokainy, kannabinoli,
analiza moczu w kierunku obecności leków
- barbituranów, benzodiazepin,
trójcyklicznych leków antydepresyjnych.
3. Analiza kompleksowa jakościowa i
ilościowa w kierunku obecności
ksenobiotyków o charakterze
narkotycznym:
opiaty - (morfina, kodeina, papaweryna,
narkotyna, narceina, itp.),
opioidy - syntetyczne leki przeciwbólowe o
działaniu narkotycznym (petydyna, fentanyl,
pentazocyna, dekstromoramid itp.),
amfetamina i pochodne (np. Ekstaza i inne
pochodne amfetaminy o charakterze
halucynogennym itp.),
kokaina i metabolity,
kannabinole (marihuana, haszysz).
4.Analiza kompleksowa jakościowa i
ilościowa w kierunku obecności leków
o różnym działaniu
farmakologicznym:
leki nasenne (np. pochodne barbituranów,
dibenzoazepin itp.),
nienarkotyczne leki przeciwbólowe (np. aspiryna,
paracetamol itp.),
leki psychotropowe - neuroleptyki,
antydepresanty, przeciwlękowe (np. fenotiazyny,
dibenzoazepiny, benzodiazepiny, pochodne
tioksantenu, itp.),
leki przeciwpadaczkowe,
doustne leki przeciwcukrzycowe.
5.Analiza jakościowa i ilościowa
ksenobiotyków we włosach:
wykrywanie, identyfikacja i analiza ilościowa
środków uzależniających w 4 grupach
narkotyków - opioidy, amfetamina, kokaina,
kannabinole,
wykrywanie, identyfikacja i oznaczenia ilościowe
leków z podstawowych grup farmakologicznych
6. Analiza dowodów rzeczowych:
identyfikacja narkotyków (proszki,
płyny, susze roślinne, tabletki),
identyfikacja dowodów rzeczowych
znalezionych na miejscu zdarzenia
płynnych i stałych - (płyny,
rozpuszczalniki organiczne, alkohole,
substancje chemiczne organiczne i
nieorganiczne, produkty spożywcze).
7. Analiza jakościowa i ilościowa
pestycydów:
związki fosfororganiczne i karbaminiany,
polichlorowe weglowodory, DDT,
pochodne kwasu fenoksyoctowego,
parakwat, dikwat
Materiały biologiczne
KAŁ
Kał, wydalany u dorosłych w ilości 80 – 200
g/24 h, zawiera, oprócz niestrawionych resztek
pokarmowych, składniki wydzielane do światła
przewodu pokarmowego, złuszczone nabłonki,
endogenną florę bakteryjną i wodę. Badania
bilansowe wymagają homogenizacji i
analizowania dobowej zbiórki kału. Stosowane
są rzadko do oceny dobowego wydalania
tłuszczów lub białek.
ŚLINA
Ze względu na łatwość uzyskania, zmniejszone ryzyko
zakażenia i niskie koszty pobierania, ślina może być
alternatywnym materiałem badań w stosunku
do osocza. Dotyczy to tylko tych składników, które
łatwo dyfundują z osocza lub są wydzielane przez
gruczoły ślinowe. Ślinę można zabierać bezpośrednio
do odpowiedniego naczynia i stosować jako materiał
analityczny po wcześniejszym zamrożeniu,
rozmrożeniu i odwirowani albo absorbować na
odpowiednich materiałach.
Należy jednak pamiętać, iż wyniki oznaczeń nie są
równoważne z badaniem osocza, a ich interpretacja
zależy od wielu dodatkowych czynników
(rozcieńczenie, pH śliny, wiązanie z białkami itp.)
WŁOS – skarbnica wiedzy
Ludzkie włosy są swoistym bankiem informacji. Pełne
korzystanie z jego zasobów umożliwia coraz bardziej
popularna analiza stężeń pierwiastków śladowych.
Jest to najlepsza metoda oceny stanu mineralnego
organizmu, alternatywna w stosunku do analizy krwi i
moczu. Włosy, wyłączone są z procesów
metabolicznych, nie ulegają biologicznym zmianom.
Zewnętrzna otoczka włosa zapobiega utracie
składników wewnętrznych, a także przedostawaniu się
do środka zanieczyszczeń zewnętrznych. Wszystko to
czyni z niego idealny materiał badawczy. Efektem
analizy włosa jest określenie poziomu 37 pierwiastków
w organizmie, co pozwala zobrazować ogólny stan
zdrowia pacjenta
PMR- płyn mózgowo - rdzeniowy
Opis:
Płyn mózgowo-rdzeniowy (PMR) jest cieczą
wypełniąjacą komory mózgu oraz przestrzeń
podpajęczynówkowa wokół mózgu i rdzenia
kręgowego. PMR jest wytwarzany przez splot
naczyniowy w komorach bocznych mózgu i ponownie
wchłaniany do krwi w obrębie kosmków opony
pajęczej. PMR jest przesączem osocza; stad zmiana
składu osocza istotnie wpływa na jego skład.
Badanie ogólne PMR obejmuje ocenę własności
fizycznych oraz badania cytologiczne i biochemiczne.
Barwa.
Prawidłowy PMR jest bezbarwny, wodojasny.
Zmiana barwy.
Żółte zabarwienie płynu (ksantochromia) jest
najczęściej spowodowane obecnością bilirubiny,
co świadczy o wylewie krwi do przestrzeni
podpajęczynówkowej (w okresie nie dłuższym niż
około 2 tygodnie) przed badaniem lub znacznej
hiperbilirubinemii.
Przy krwotoku wywołanym nakłuciem, płyn
wyciekający z igły punkcyjnej jest zwykle
nierównomiernie podbarwiony krwią; po
odwirowaniu jest bezbarwny i przejrzysty a
odczyn benzydynowy jest w nim ujemny.
Przykładowe zatrucia i zmiany na
materiale biologicznym
Trucizna:
Kwasy organiczne (np. octowy, szczawiowy)
Oględziny zewnętrzne:
charakterystyczna woń octu wyczuwalna z przewodu
pokarmowego
Oględziny wewnętrzne:
zmiany w obrębie żołądka- żywoczerwone zabarwienie
błony śluzowej, przy kwasie szczawiowym
charakterystyczne kryształki w nerkach
Trucizna:
Ołów
Oględziny zewnętrzne:
szary rąbek ołowiczny na dziąsłach
Oględziny wewnętrzne:
czarny kolor błony śluzowej jelita grubego, martwica
komórkowa
Trucizna:
Tal
Oględziny wewnętrzne:
odkładanie się ciemnego barwnika przy korzeniach włosów
Oględziny zewnętrzne:
zapalenie żołądka i jelit, uszkodzenie wątroby, nerek i
serca
Bibliografia
http://www.kryminalistyka.fr.pl/
http://www.medycyna-
sadowa.pl/toksykologia
http://pml.strefa.pl/ePUBLI/160/22.pdf
http://www.abcgospodyni.pl/wlosy.html