Alternatywne materiały biologiczne w

diagnostyce zatruć i toksykologii

sądowej

Paweł Winiecki
Rat med. Gr 1

DEFINICJA LUDZKIEGO MATERIAŁU

BIOLOGICZNEGO

Ludzkim materiałem biologicznym jest
każda próbka ludzkiego narządu,
tkanki, płynów ustrojowych, zębów,
włosów,
paznokci oraz substancji, które można
pozyskać z tych próbek, takich jak
kwas dezoksyrybonukleinowy lub
rybonukleinowy (DNA lub RNA)

Materiały do badań

toksykologicznych

1.

pobrany od osób żywych

(krew, mocz,

włosy),

2.

pobrany w czasie sekcji zwłok

(krew,

mocz, płyny ustrojowe tj. płyn z gałki
ocznej, płyny błędnika wewnętrznego,
płyn mózgowo-rdzeniowy, wycinki
narządów wewnętrznych, włosy),

3.

dowody rzeczowe

(próbki cieczy,

tabletki, substancje proszkowe oraz
produkty spożywcze).

Badania toksykologiczne,

czym się zajmują?

1.

Oznaczanie substancji
nieorganicznych:



analiza płynów ustrojowych lub tkanek w
kierunku obecności jonów metali (np.
rtęci, ołowiu, arsenu itp.),



analiza płynów ustrojowych lub tkanek w
kierunku obecności anionów (np. azotyny i
inne).

2. Analiza jakościowa (wstępna) w

kierunku obecności leków i
narkotyków w zakresie
podstawowym, z zastosowaniem
testów immunochemicznych:



analiza moczu w kierunku obecności
głównych grup narkotyków - opioidów,
amfetaminy, kokainy, kannabinoli,



analiza moczu w kierunku obecności leków
- barbituranów, benzodiazepin,
trójcyklicznych leków antydepresyjnych.

3. Analiza kompleksowa jakościowa i

ilościowa w kierunku obecności
ksenobiotyków o charakterze
narkotycznym:



opiaty - (morfina, kodeina, papaweryna,
narkotyna, narceina, itp.),



opioidy - syntetyczne leki przeciwbólowe o
działaniu narkotycznym (petydyna, fentanyl,
pentazocyna, dekstromoramid itp.),



amfetamina i pochodne (np. Ekstaza i inne
pochodne amfetaminy o charakterze
halucynogennym itp.),



kokaina i metabolity,



kannabinole (marihuana, haszysz).

4.Analiza kompleksowa jakościowa i

ilościowa w kierunku obecności leków
o różnym działaniu
farmakologicznym:



leki nasenne (np. pochodne barbituranów,
dibenzoazepin itp.),



nienarkotyczne leki przeciwbólowe (np. aspiryna,
paracetamol itp.),



leki psychotropowe - neuroleptyki,
antydepresanty, przeciwlękowe (np. fenotiazyny,
dibenzoazepiny, benzodiazepiny, pochodne
tioksantenu, itp.),



leki przeciwpadaczkowe,



doustne leki przeciwcukrzycowe.

5.Analiza jakościowa i ilościowa

ksenobiotyków we włosach:



wykrywanie, identyfikacja i analiza ilościowa
środków uzależniających w  4  grupach
narkotyków - opioidy, amfetamina, kokaina,
kannabinole,



wykrywanie, identyfikacja i oznaczenia ilościowe
leków z podstawowych grup farmakologicznych

6. Analiza dowodów rzeczowych:



identyfikacja narkotyków (proszki,
płyny, susze roślinne, tabletki),



identyfikacja dowodów rzeczowych
znalezionych na miejscu zdarzenia
płynnych i stałych - (płyny,
rozpuszczalniki organiczne, alkohole,
substancje chemiczne organiczne i
nieorganiczne, produkty spożywcze).

7. Analiza jakościowa i ilościowa

pestycydów:



związki fosfororganiczne i karbaminiany,



polichlorowe weglowodory, DDT,
pochodne kwasu fenoksyoctowego,
parakwat, dikwat

Materiały biologiczne

KAŁ

Kał, wydalany u dorosłych w ilości 80 – 200
g/24 h, zawiera, oprócz niestrawionych resztek
pokarmowych, składniki wydzielane do światła
przewodu pokarmowego, złuszczone nabłonki,
endogenną florę bakteryjną i wodę. Badania
bilansowe wymagają homogenizacji i
analizowania dobowej zbiórki kału. Stosowane
są rzadko do oceny dobowego wydalania
tłuszczów lub białek.

ŚLINA

Ze względu na łatwość uzyskania, zmniejszone ryzyko
zakażenia i niskie koszty pobierania, ślina może być
alternatywnym materiałem badań w stosunku
do osocza. Dotyczy to tylko tych składników, które
łatwo dyfundują z osocza lub są wydzielane przez
gruczoły ślinowe. Ślinę można zabierać bezpośrednio
do odpowiedniego naczynia i stosować jako materiał
analityczny po wcześniejszym zamrożeniu,
rozmrożeniu i odwirowani albo absorbować na
odpowiednich materiałach.

Należy jednak pamiętać, iż wyniki oznaczeń nie są
równoważne z badaniem osocza, a ich interpretacja
zależy od wielu dodatkowych czynników
(rozcieńczenie, pH śliny, wiązanie z białkami itp.)

WŁOS – skarbnica wiedzy

Ludzkie włosy są swoistym bankiem informacji. Pełne
korzystanie z jego zasobów umożliwia coraz bardziej
popularna analiza stężeń pierwiastków śladowych.
Jest to najlepsza metoda oceny stanu mineralnego
organizmu, alternatywna w stosunku do analizy krwi i
moczu. Włosy, wyłączone są z procesów
metabolicznych, nie ulegają biologicznym zmianom.
Zewnętrzna otoczka włosa zapobiega utracie
składników wewnętrznych, a także przedostawaniu się
do środka zanieczyszczeń zewnętrznych. Wszystko to
czyni z niego idealny materiał badawczy. Efektem
analizy włosa jest określenie poziomu 37 pierwiastków
w organizmie, co pozwala zobrazować ogólny stan
zdrowia pacjenta

PMR- płyn mózgowo - rdzeniowy

Opis:

Płyn mózgowo-rdzeniowy (PMR) jest cieczą
wypełniąjacą komory mózgu oraz przestrzeń
podpajęczynówkowa wokół mózgu i rdzenia
kręgowego. PMR jest wytwarzany przez splot
naczyniowy w komorach bocznych mózgu i ponownie
wchłaniany do krwi w obrębie kosmków opony
pajęczej. PMR jest przesączem osocza; stad zmiana
składu osocza istotnie wpływa na jego skład.
   Badanie ogólne PMR obejmuje ocenę własności
fizycznych oraz badania cytologiczne i biochemiczne.

Barwa.

Prawidłowy PMR jest bezbarwny, wodojasny.

Zmiana barwy.

   

Żółte zabarwienie płynu (ksantochromia) jest

najczęściej spowodowane obecnością bilirubiny,
co świadczy o wylewie krwi do przestrzeni
podpajęczynówkowej (w okresie nie dłuższym niż
około 2 tygodnie) przed badaniem lub znacznej
hiperbilirubinemii.
   Przy krwotoku wywołanym nakłuciem, płyn
wyciekający z igły punkcyjnej jest zwykle
nierównomiernie podbarwiony krwią; po
odwirowaniu jest bezbarwny i przejrzysty a
odczyn benzydynowy jest w nim ujemny. 
  

Przykładowe zatrucia i zmiany na
materiale biologicznym

Trucizna:

Kwasy organiczne (np. octowy, szczawiowy) 

Oględziny zewnętrzne:

charakterystyczna woń octu wyczuwalna z przewodu
pokarmowego

Oględziny wewnętrzne:

zmiany w obrębie żołądka- żywoczerwone zabarwienie
błony śluzowej, przy kwasie szczawiowym
charakterystyczne kryształki w nerkach

Trucizna:

Ołów

Oględziny zewnętrzne:

szary rąbek ołowiczny na dziąsłach

Oględziny wewnętrzne:

czarny kolor błony śluzowej jelita grubego, martwica
komórkowa

Trucizna:

Tal

Oględziny wewnętrzne:

odkładanie się ciemnego barwnika przy korzeniach włosów

 

Oględziny zewnętrzne:

zapalenie żołądka i jelit, uszkodzenie wątroby, nerek i
serca

Bibliografia



http://www.kryminalistyka.fr.pl/



http://www.medycyna-
sadowa.pl/toksykologia



http://pml.strefa.pl/ePUBLI/160/22.pdf



http://www.abcgospodyni.pl/wlosy.html