Porównywanie systemów

PORÓWNANIE POD KONTEM: LICENCJI

• Wersja OEM – sprzedawana

najczęściej łącznie z komputerem
lub jego istotną częścią; trwale
powiązana z jednym, konkretnym
komputerem (płytą główną);
system najczęściej instalowany
przez producenta sprzętu;
najtańsza, najpowszechniejsza
pośród użytkowników
indywidualnych.

• Wersja BOX – tak zwana pełna;

może być zainstalowana na
dowolnym, ale jednym
komputerze; znacznie droższa od
wersji OEM.

• Wersja Upgrade – uaktualnienie do

nowszego systemu (z posiadanej
legalnej wersji BOX).

• MOLP – licencja grupowa,

stosowana przy zakupach większej
liczby licencji dla firm, cena
zbliżona do wersji BOX.

• Edukacyjna – przeznaczona dla

uczniów, nauczycieli, studentów;
ceny obniżone.

• NFR (Not For Resale) – bezpłatna

licencja bez prawa do dalszej
odsprzedaży. Zazwyczaj udzielana
na 1 rok.

W każdej dystrybucji Linux jest
rozpowszechniany jest na jednej
konkretnej licencji:

• GPL – pozwalającej na korzystanie z

systemu bez ograniczeń, a w
przypadku zmian w kodzie
źródłowym, obowiązek
upowszechnienia kodu na tych
samych warunkach

Windows

Linux

<<Spis treści
<<Strona
startowa

PORÓWNYWANIE POD KONTEM:

INSTALACJI

• We współczesnych systemach instalacja

przebiega w jednym etapie w trybie graficznym.
W starszych podzielona była na dwa etapy:
pierwszy w trybie tekstowym, drugi w trybie
graficznym.

• W wypadku niektórych starszych systemów

konieczne jest udostępnienie sterowników firm
trzecich w czasie instalacji lub zintegrowanie
sterowników poprzez utworzenie nowej płyty
instalacyjnej CD (np. instalacja Windows XP SP2
na dysku twardym typu SATA).

• Do instalacji używane jest zaawansowane

środowisko preinstalacyjne Microsoft Windows
PE.

Zależy od dystrybucji – mogą one oferować:

• Płytkę LiveCD, z której przed instalacją

można uruchomić system i inne programy
(bez jakichkolwiek zmian na dysku twardym)
oraz sprawdzić, czy wszystkie urządzenia
zostały właściwie rozpoznane (np. Ubuntu),
coraz popularniejsze są również programy do
instalowania Linuksa na pendrive'ach,
uzyskuje się w ten sposób tą samą
funkcjonalność co w przypadku normalnego
LiveCD

• Instalator w trybie graficznym,

• Instalator w trybie tekstowym.

• Istnieją dystrybucje Linuksa (np. Gentoo)

bardzo wygodne w instalacji, albowiem przy
instalacji systemu od użytkownika zależy
tworzenia jądra systemu i pakietów z kodu
źródłowego; korzystają z nich najczęściej
pragnący poznać dogłębnie budowę systemu
lub gdy kontrola systemu jest istotna (w
systemie Windows nie ma takich sytuacji,
gdyż kod źródłowy tego systemu nie jest
udostępniany a wykrywanie backdoor jest
dość żmudne).

• Instalację przez sieć internetową,

uruchamianą z pendrive’a, dyskietki
startowej, płyty CD lub przez LAN. Niektóre
Linuksy po załadowaniu nie wymagają
żadnego nośnika mieszcząc się całkowicie w
RAM.

Windows

Linux

<<Spis treści
<<Strona
startowa

PORÓWNYWANIE POD KONTEM:
STEROWNIKÓW

Większość sterowników dostarczają producenci
sprzętu – firma Microsoft dołącza je do systemu
w ramach umów partnerskich. Jeżeli system nie
jest wyposażony w sterowniki, może je
automatycznie pobrać z Internetu poprzez
mechanizmy Windows Update, albo należy je
doinstalować z płyt CD dostarczanych razem ze
sprzętem.

Wiele sterowników jest
implementowanych poprzez
wykorzystanie reverse engineeringu i są z
reguły dostarczane razem z systemem lub
można je ściągnąć z Internetu. Niektóre
sterowniki (niszowych, specjalistycznych
urządzeń) dla systemu Linux mogą być
niedostępne, choć od jakiegoś czasu coraz
więcej producentów oferuje sterowniki lub
instalatory swoich urządzeń.

Windows

Linux

<<Spis treści
<<Strona
startowa

OPROGRAMOWANIE DOŁĄCZANE DO
SYSTEMU

Nieliczne proste aplikacje użytkowe, takie jak:
odtwarzacz multimedialny Windows Media Player,
przeglądarka internetowa Internet Explorer,
kalkulator, prosty edytor tekstu, prosty edytor grafiki
bitowej itp. Najczęściej pakiet biurowy czy bardziej
zaawansowane programy multimedialne należy
zakupić i doinstalować we własnym zakresie.
Czasami (np. do laptopów) dołączane są ograniczone
czasowo testowe wersje zaawansowanego
oprogramowania (antywirusowe, pakiet biurowy)
zachęcające do ich zakupu.

Szeroka gama pakietów (zwykle kilka, kilkanaście
tysięcy) o najróżniejszej funkcjonalności (w tym pakiet
biurowy), zdecydowana większość to Wolne
Oprogramowanie na licencji GPL, nieliczne pakiety
oprogramowania zamkniętego. Pakiety można
zainstalować w czasie instalacji systemu lub
doinstalować w późniejszym terminie.
Oprogramowanie na Linuksie składa się z dużej liczby
programów-cegiełek łączonych w zestawy zwane
pakietami.

Windows

Linux

<<Spis treści
<<Strona
startowa

PORÓWNANIE POD KONTEM: SYSTEM
PLIKÓW

Rozwijane dwa systemy plików: NTFS
oraz FAT w wersjach 12, 16, 32 i 64-
bitowej. Obsługuje także systemy
plików stosowane do nośników CD: ISO
9660 i UDF. Starsze wersje obsługiwały
również system plików HPFS. Istnieje
oprogramowanie firm trzecich dla
Windows, które potrafi odczytywać
linuksowe systemy plików: ext3, ext2,
ReiserFS i inne.

Obecnie dla większości dystrybucji domyślny system
plików to ext3 (wcześniej ext, ext2. Od wersji jądra
2.6.28 dostępny jest też unowocześniony ext4). Niektóre
dystrybucje stosują domyślnie system plików ReiserFS.
Obsługuje także kilkadziesiąt innych, m.in.: FAT, ISO
9660, UDF, NFS, NTFS, JFS, XFS.

Windows

Linux

<<Spis treści
<<Strona
startowa

PARTYCJONOWANIE DYSKÓW

• We współczesnych systemach, partycje (w trybie MBR

lub GPT) obsługiwane są z poziomu instalatora,
graficznej konsoli MMC lub przez program diskpart. W
dawnych wersjach systemów Windows (przed rokiem
2000), do podziału dysku twardego na partycje (FAT)
stosowano kolejne wersje programu fdisk.

• Nośniki wymienne i dyski stałe mogą być oznaczane

literami, być dostępne przez identyfikatory GUID lub
być zmapowane jako katalogi dowolnego innego
dysku. Tradycyjnie używa się liter dysków, jednak jest
to wyłącznie kwestia przyzwyczajeń użytkowników.

• Maksymalna liczba partycji na jednym dysku wynosi

128, liczba partycji w systemie nie jest w żaden
sposób ograniczona.

• W Windows użytkownik coraz rzadziej widzi litery

przypisane do dysków i zapisuje swoje pliki w
katalogach „Moje dokumenty” i „Pulpit”, które
domyślnie umieszczone są na dysku C.

• Kilka narzędzi do partycjonowania o zbliżonej funkcjonalności

(np.: fdisk, cfdisk, parted i ich nakładki graficzne). Duża
elastyczność partycjonowania, partycji podstawowych może być
kilka, dla drzewa katalogów nie ma znaczenia typ partycji.

• Do zainstalowania systemu zalecane co najmniej dwie partycje.

Pierwsza to partycja wymiany (ang. swap), która w razie potrzeby
służy jako „przedłużenie” pamięci operacyjnej (nie jest
wymagana, ale zalecana, zwłaszcza na komputerach z mniejszą
ilością pamięci operacyjnej). Druga to partycja stanowiąca jedno
drzewo katalogów, zaczynające się od katalogu „root” (w
tłumaczeniu z ang. – korzeń) oznaczanego „/” (bez cudzysłowów).

• Fizyczne dyski i ich podział na partycje nie mają zasadniczego

wpływu na kształt drzewa katalogów. Struktura drzewa katalogów
może wyglądać identycznie niezależnie od liczby dysków
twardych czy liczby partycji, czy nawet dysków sieciowych.
Dodatkowe partycje najczęściej ulepszają funkcjonowanie
systemu poprzez separację danych tego samego typu od
pozostałych (np. na wydzielonej partycji mogą być umieszczone
dane i ustawienia użytkowników, czyli część drzewa „/home” z
podkatalogami; umieszczenie części drzewa „/var” na oddzielnej
partycji uniemożliwia zablokowanie całego systemu logami;
oddzielna partycja na „/tmp” zwiększa bezpieczeństwo systemu
itd.).

• Dysk pierwszy oznaczany jako „/dev/hda” lub – w przypadku

dysku podłączonego interfejsem SATA – „/dev/sda”. Drugi
odpowiednio „/dev/hdb” i „/dev/sdb”. Partycje dysku pierwszego
to na przykład: „/dev/sda1”, „/dev/sda2”, „/dev/sda3”.
Odpowiednie partycje automatycznie podmontowywane do
odpowiednich miejsc drzewa katalogów w czasie startu systemu.

• Nośniki wymienne montowane najczęściej w podkatalogach

katalogu „/mnt” lub „/media”. Na przykład: „/media/cdrom”,
„/media/floppy”, „/media/pendrive”.

Windows

Linux

<<Spis treści
<<Strona
startowa

DWA SYSTEMY NA JEDNYM DYSKU

• We współczesnych systemach nie ma ograniczeń dla

wielu systemów na jednym dysku. Całość zarządzana
jest przy pomocy bazy BCD (Boot Configuration
Database). W starszych systemach, Windows mógł
zachować się tak, jakby inne systemy operacyjne nie
istniały – wykrywał tylko własne instalacje, nie zawsze
pozwalając ma koegzystencję dwóch systemów.

• Jeżeli konieczne jest zainstalowanie równocześnie

dwóch różnych systemów, wskazane jest
zainstalowanie najpierw starszego z nich, ponieważ
starszy system może nadpisać program rozruchowy.

• System Windows 7 i nowsze może być zainstalowany

na wirtualnym dysku twardym w formacie VHD, pod
warunkiem, że plik ten znajduje się na partycji
rozpoznawanej przez system.

• Bezproblemowa instalacja wielu

systemów Linux (i nie tylko) na
jednym dysku.

• Linux domyślnie instaluje menedżer

uruchamiania (ang. boot manager;
ostatnio najczęściej GRUB,
wcześniej LILO).

Windows

Linux

CIEKAWOSTKA

Jeśli chcemy zainstalować i system Windows, i system
Linux – najpierw instalujemy Windows, następnie Linuksa
(który instaluje menedżer uruchamiania dla obu
systemów). Kolejność jest w zasadzie dowolna, jednak
instalując system Windows na końcu, musimy ponownie
wgrywać menedżer uruchamiania obsługujący Linuxa.
Podczas instalacji Linux obok Windows 8 pojawia się
ryzyko utraty plików ze względu na inny model
uruchamiania systemu!

<<Spis treści
<<Strona
startowa

PORÓWNANIE POD KONTEM: INTERFEJS

Eksplorator odpowiada za wyświetlanie plików na
pulpicie oraz paska zadań i menu start. Środowisko
graficzne mogą być modyfikowane przez różne produkty
innych firm takich jak WindowBlinds lub całkowicie
zastąpione na przykład przez Blackbox.

Posiadanie środowiska graficznego w
systemach Linux nie jest konieczne –
działa w przestrzeni użytkownika.
Istnieje wiele środowisk graficznych.
Najczęściej używanymi są GNOME i KDE
– można je też zastąpić samymi
menedżerami okien (np. Fluxbox).

Windows

Linux

<<Spis treści
<<Strona
startowa

PORÓWNANIE POD KONTEM: WIERSZ
POLECEŃ

W systemach Windows z linii NT dołączony jest prosty
wiersz poleceń, można go znaleźć w Menu Start, w
zakładce Wszystkie programy -> Akcesoria pod nazwą
Wiersz polecenia, ale jego funkcjonalność jest mocno
ograniczona, bardziej rozbudowanym wierszem poleceń
jest Windows PowerShell, którego można pobrać poprzez
Windows Update dla systemu Windows XP i Windows
Vista, a od wersji Windows 7 jest dołączony do systemu.
Linia NT systemów Windows była od podstaw
projektowana jako system całkowicie graficzny, system
posiada podsystem dla aplikacji konsolowych, ale są one
(podobnie jak Wiersz polecenia czy Windows PowerShell)
uruchamiane w oknie aplikacji w trybie graficznym.

Linux od początku był systemem tekstowym,
więc do używania i konfigurowania systemu
wystarczy sama konsola. Są oczywiście
wyjątki ponieważ obsługa programów typowo
graficznych (np. GIMP) czy oglądanie filmów
jest w zasadzie niemożliwe bez włączenia
jakiejkolwiek formy trybu graficznego.
Obecnie nie wszystkie powstające programy
przeznaczone dla Linuksa mają interfejs
tekstowy, jednak nie są one wymagane do
prawidłowego działania systemu.

Windows

Linux

<<Spis treści
<<Strona
startowa

PORÓWNANIE POD KONTEM: CENY

• Istnieją płatne oraz bezpłatne wersje systemu Linux.

Ceny Windows są zróżnicowane w zależności od wersji
i przeznaczenia.

Pobierane opłaty to zazwyczaj zwrot kosztów
przygotowania nośników (cena rzędu kilku złotych).

• Nośniki instalacyjne Linuksa dołączane są do

czasopism informatycznych; dostępne są także
wydania specjalne najpopularniejszych dystrybucji
zawierające opis danego wydania systemu (w cenach
rzędu kilkudziesięciu złotych).

• Rozprowadzane wersje pudełkowe oferują zazwyczaj

profesjonalne wsparcie techniczne na określony okres,
zawierają drukowane podręczniki. Ceny różne, zależne
od ilości drukowanych materiałów, długości okresu
wsparcia.

Zakup systemu Windows to znacznie
większy wydatek.

Edycje

Windows

Cena

OEM

Cena

BOX

Upgrad

edukacyjne

j BOX

upgrade

XP Home

370

890-

103

470-

740

XP
Profession
al

600

132

153

900-

970

360

<<Spis treści
<<Strona
startowa

Windows

Linux

PORÓWNANIE POD KONTEM:

PROGRAMÓW

Windows

Linux

Przeniesienie programów

Cygwin lub Interix można używać aby
kompilować programy Linuksowe

Win4Lin, Cedega, CrossOver i
Wine można używać aby
uruchamiać niektóre programy z
Windows w Linuksie.

Kompatybilność wsteczna

Przed Vistą była bardzo dobra

Różni się pomiędzy dystrybucjami.
Linux Standard Base ma na celu
poprawienie tej sytuacji.

Wirtualizacja

VMware, Virtual PC, VirtualBox,
Parallels, Xen, Bochs, Virtual Server,
Hyper-V

VMware ESX i GSX, VirtualBox,
Xen, KVM, Parallels, QEMU, Bochs,
LXC, OpenVZ, User Mode Linux

System zarządzania
pakietami

Windows Installer

Zależny od dystrybucji, np.: APT,
YaST, YUM, RPM, Swaret, ...

Kompilatory i środowiska
programistyczne

Visual Studio, GNU Compiler
Collection, Eclipse, NetBeans, lcc32,
Borland C++, Dev-C++, Code::Blocks,
Qt-Creator, ...

GNU Compiler Collection, Clang,
LLVM, Eclipse, NetBeans, Mono,
Geany, Code::Blocks, KDevelop,
Qt-Creator, MonoDevelop, ...

Pakiety biurowe

Microsoft Office, OpenOffice.org,
LibreOffice

OpenOffice.org, LibreOffice,
Calligra Suite, Microsoft Office
możliwy do uruchomienia,
używając np. Wine

Przeglądarki internetowe

Internet Explorer, Opera, Google
Chrome, Mozilla Firefox...

Opera, Mozilla Firefox, Midori,
Chromium, Google Chrome...

<<Spis treści
<<Strona
startowa

BEZPIECZEŃSTWO

TELEINFORMATYCZNE

Windows

Linux

Licencja

System jest rozpowszechniany na
zasadach komercyjnej licencji, która
określa liczbę komputerów, na jakiej
użytkownik ma prawo go
zainstalować. Ponadto licencja
zabrania wprowadzania zmian w
kodzie źródłowym systemu.

Prawie wszystkie programy są tzw.
Wolnym oprogramowaniem, tj.
użytkownik ma prawo do instalowania
go na dowolnej liczbie komputerów, a
ponadto do wprowadzania zmian w
jego kodzie źródłowym.

Domyślny użytkownik po
zainstalowaniu systemu

W starszych systemach (do Windows XP), domyślny
użytkownik ma prawa administratora i z takimi

prawami uruchamiał wszystkie programy. Obecnie
domyślnie niezależnie od tego, czy uruchomione

jest konto administratora czy zwykłego użytkownika
każdy program (z wyjątkiem elementów systemu)
jest uruchamiany z ograniczonymi uprawnieniami, a

podwyższenie uprawnień wymaga zgody
użytkownika (na koncie administratora wystarczy

kliknąć „tak”, na koncie z ograniczonymi
uprawnieniami należy wpisać hasło administratora).

Ustawienia te można jednak konfigurować.

zwykły – nie ma praw administratora
(roota)

Wirusy

Powstało wiele wirusów atakujących
Windows i jeżeli użytkownik nie ma
aktualnego oprogramowania
antywirusowego – są one jednym z
największych zagrożeń dla stabilności
i bezpieczeństwa tego systemu

Powstało kilka wirusów atakujących
Linuksa, ale żaden nie stał się
popularny.

Spyware

odkryto ok. 11 tys. programów
szpiegujących w 2005 roku

odkryto ok. 800 programów tego typu

Czas reakcji

raz na miesiąc

dla mniej istotnych

błędów, kilka godzin do kilku dni dla
błędów poważnych. Definicje
programu wykrywającego złośliwe
oprogramowanie wydawane są
codziennie.

czasami kilka godzin po ogłoszeniu

<<Spis treści
<<Strona
startowa

AUTOR I WYKONANIE:

Autor:

Seweryn

Kowalczyk

Prezentacja

wykonana w

programie:

PowerPoint

2010.

Wszystkie

prawa

zastrzeżone

® All rights

reserved ©

<<Spis treści
<<Strona
startowa

Document Outline