WSPÓLNY NADZÓR BANKOWY JAKO
ELEMENT SIECI BEZPIECZEŃSTWA
FINANSOWEGO
WSPÓLNY NADZÓR BANKOWY JAKO
ELEMENT SIECI BEZPIECZEŃSTWA
FINANSOWEGO
Nadzór bankowy to instytucja, której obowiązkiem
jest czuwanie nad prawidłowym funkcjonowaniem
banków komercyjnych i przestrzeganiem przez nie
prawa. Nadzór bankowy monitoruje działalność
banków. Podstawowym celem nadzoru jest
zapewnienie stabilności i bezpieczeństwa systemu
bankowego, a także tworzenie i kontrolowanie norm
ostrożnościowych.
Zazwyczaj nadzór bankowy realizowany jest przez
bank centralny. Nadzór może być też , częścią
specjalnej instytucji powołanej do nadzoru nad
działalnością wszelkich instytucji finansowych (jest to
wówczas tzw. nadzór zintegrowany).
NADZÓR BANKOWY
Normy ostrożnościowe regulują działalność banku jako
firmy i zapobiegają indywidualnym upadkom.
Najważniejsze normy ostrożnościowe, regulujące działalność
w bankową w Unii Europejskiej dotyczą:
obowiązku uzyskania licencji bankowej, czyli zezwolenia na
prowadzenie działalności bankowej;
posiadania kapitału założycielskiego na określonym
poziomie;
wykształcenia i kompetencji członków zarządów banków, w
tym prezesa;
utrzymywania współczynnika wypłacalności banku;
przestrzegania limitu inwestycji kapitałowych banku;
przestrzegania limitu koncentracji kredytów;
kontroli przepływu kapitałów.
NORMY OSTROŻNOŚCIOWE
konsumenci nie mają siły rynkowej i są
narażeni na skutki monopolistycznego
zachowania banków,
deponenci nie są dobrze poinformowani i
nie są w stanie monitorować banków,
dlatego potrzebują ochrony,
regulacje są niezbędnym narzędziem do
zapewnienia i stabilności i bezpieczeństwa
sytemu bankowego.
Główne powody regulacji:
Podstawową rolą nadzoru finansowego jest
zapewnienie stabilności systemu
finansowego.
W tym celu nadzór finansowy powinien być
pełniony na trzech poziomach:
nadzór makroostrożnościowy
(ang.
macroprutential),
nadzór mikroostrożnościowy
(ang. microprudential)
zapewnienie ochrony konsumentom
Trzy funkcje nadzoru
finansowego
Podstawą osiągnięcia długofalowego wzrostu
gospodarczego jest stabilność finansowa.
Oznacza ona sytuację, w której system
finansowy jest zdolny do sprostania
wstrząsom i do poradzenia sobie z
nierównowagami rynkowymi. W ten sposób
ograniczane jest prawdopodobieństwo
zakłóceń procesu pośrednictwa finansowego
Stabilność finansowa definiowana jest też
jako brak zagrożenia wystąpienia kryzysu
finansowego.
STABILNOŚĆ FINANSOWA
O zagrożeniu dla stabilności systemu
finansowego można mówić wówczas, gdy:
- pogarsza się sytuacja finansowa instytucji
finansowych w danym kraju i ponoszą one
straty
- wielkość tych strat zaczyna być duża w
porównaniu do posiadanych przez nie
kapitałów
- wiąże się to z ryzykiem niewypłacalności
instytucji finansowych.
STABILNOŚĆ FINANSOWA
Sieć bezpieczeństwa finansowego (financial safety
net) to powiązane ze sobą funkcjonalnie i
instytucjonalnie rozwiązania, których wzajemne
relacje powodują wzrost bezpieczeństwa i
efektywności, przy jednoczesnym zachowaniu
konkurencji między bankami, zarówno na terenie
kraju, jak i na arenie międzynarodowej. Rozwiązania
te mają za zadanie:
ochronę systemu przed destabilizacją i zawirowaniami
spowodowanymi między innymi przez kryzysy
finansowe i ryzyko systemowe,
budowanie zaufania do systemu finansowego oraz
ochronę klientów instytucji finansowych przed
skutkami ich niewypłacalności.
FINANCIAL SAFETY NET
Ochrona przed skutkami kryzysu finansowego
i ograniczanie jego wpływu ma istotne
znaczenie dla jednolitego rynku
europejskiego. Rynek ten jest szczególnie
podatny na zakłócenia, ponieważ:
występują liczne powiązania i zależności
finansowe dużych europejskich grup
kapitałowych
powiązania te są szczególnie silne w strefie
euro.
FINANCIAL SAFETY NET
W wąskim ujęciu safety net ogranicza się
jednak do bezpieczeństwa systemu
bankowego.
W takim ujęciu w większości krajów sieć
bezpieczeństwa finansowego rynku
bankowego tworzą:
bank centralny,
instytucja nadzoru finansowego oraz
system gwarantowania depozytów.
Do safety net zaliczany jest również rząd jako
regulator i dysponent środków publicznych.
FINANCIAL SAFETY NET
Na szczeblu Unii Europejskiej sieć
bezpieczeństwa finansowego stanowią
obecnie przede wszystkim:
Europejski Bank Centralny,
Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego,
krajowe systemy gwarantowania depozytów
oraz
system nadzoru finansowego na poziomie
krajowym oraz poziomie Unii Europejskiej.
FINANCIAL SAFETY NET
Aktualny kształt europejskiego nadzoru bankowego
Nadzór makroostrożnościowy
koncentruje się na zapewnieniu stabilności całego systemu
finansowego lub jego istotnej części.
odpowiada za identyfikację i analizę ryzyka systemowego
oraz powinien dokonywać ostrzeżenia o takim ryzyku
w dużej części nadzór makroostrożnościowy koncentruje
się na nadzorze instytucji, które mogą mieć znacznie
systemowe
nadzór makroostrożnościowy ma również za zadanie
stworzyć nowe i monitorować istniejące normy prawne i
systemy zabezpieczeń, które mają ostrzegać i zapobiegać
rozprzestrzenianiu się kryzysów finansowych
celem nadzoru makroostrożnościowego jest również
interweniowanie w przypadku pojawiających się
problemów w sektorze finansowym.
koncentruje się na ocenie stabilności
pojedynczego podmiotu.
Jego głównym celem jest przede wszystkim
sprawdzenie, czy instytucja wypełnia wymogi
dotyczące wskaźników kapitałowych.
Nadzorca mikroostrożnościowy koncentruje się
na analizie pojedynczych instytucji, nie
uwzględnia jednak efektu, jaki mogą wywołać
zbiorowe zachowanie podmiotów
finansowych
Nadzór mikroostrożnościowy
Przede wszystkim odnosi się to do praktyk
stosowanych przez podmioty finansowe.
Instytucja nadzorująca sprawdza, czy
podmioty rynku finansowego nie prowadzą
niedozwolonych działań, czy działają
etycznie, czy informują swoich klientów o
ryzyku, jakie ponoszą i kosztach obsługi.
Ten poziom nadzoru obejmuje również
kontrolę, czy podmioty działają zgodnie z
obowiązującymi przepisami.
Zapewnienie ochrony konsumentom
UNIA BANKOWA
Koncepcja utworzenia unii bankowej została
przedstawiona przez przewodniczącego
Komisji J. M. Barroso na posiedzeniu Rady
Europejskiej 23 maja 2012.
Na szczycie Rady Europejskiej w dniach 28-
29 czerwca 2012 Herman Van Rompuy
przedstawił sprawozdanie pt. „W kierunku
faktycznej unii gospodarczej i walutowej”.
Cztery filary przyszłej Unii Gospodarczej i Walutowej
(UGW):
zintegrowane ramy finansowe (an integrated financial
Framework),
zintegrowane ramy budżetowe (an integrated budgetary
Framework),
zintegrowane ramy ramy polityki gospodarczej (an
integrated economic policy framework)
zapewnienie niezbędnej demokratycznej legitymacji
(ensuring the necessary democratic legitimacy and
accountability).
Pod pojęciem zintegrowane ramy finansowe kryje się
unia bankowa.
Zintegrowane ramy finansowe to unia bankowa.
UNIA BANKOWA
W koncepcji unii bankowej chodzi o stworzenie
nowego wymiaru sieci bezpieczeństwa
finansowego (financial safety net) oraz jednolitych
zasad restrukturyzacji, likwidacji i upadłości
banków (resolution) w wymiarze europejskim.
Unia bankowa ma obejmować wszystkie państwa
członkowskie UE i składać się z następujących
filarów:
Single Supervision Mechanism (SSM),
Deposit Guarantee Scheme (DGS),
Banking Recovery and Resolution Plan (BRRP,
resolution).
UNIA BANKOWA
Koncepcja europejskiego nadzoru bankowego zwana
jednolitym mechanizmem nadzorczym (Single
Supervisory Mechanism – SSM), jest skomplikowanym
projektem. Jest projektem trudnym do wdrożenia,
ponieważ: 1. nadzór z poziomu krajowego będzie
przenoszony na poziom europejski, 2. Nadzór nad
bankami zostanie wzmocniony.
W jednolity mechanizm nadzorczy zaangażowane mają
być:
• Europejski Bank Centralny jako organ nadzoru.
• Państwa Członkowskie strefy euro,
• pozostałe Państwa Członkowskie, o ile przystąpią do
SSM na zasadach mechanizmu „bliskiej współpracy”.
UNIA BANKOWA
Nadzór europejski sprawowany będzie nad
istotnymi instytucjami kredytowymi w strefie euro,
tj. takimi, które:
posiadają aktywa przewyższające 30 mld euro lub
posiadają aktywa przewyższające 20% PKB kraju
macierzystego i są one wyższe niż 5 mld euro, lub
zostaną uznane za istotne przez Europejski Bank
Centralny na wniosek krajowego organu nadzoru
oraz
instytucjami kredytowymi, które otrzymały pomoc
ze środków Europan Financial Stability Facility
(EFSF) lub European Stability Mechanism (ESM).
UNIA BANKOWA
Unia bankowa to nadzieja na rozwiązanie wielu problemów.
Obecnie wiele banków to instytucje ponadnarodowe. Po
utworzeniu jednolitego europejskiego nadzoru
bankowego możliwe będzie:
zintegrowane zarządzanie bankami w sytuacji kryzysowej
stworzenie warunków do tego by koszty ratowania
dużych banków mogła ponosić cała strefa euro
stworzenie wspólnego systemu ochrony depozytów
zapewnienie możliwości restrukturyzacji i
uporządkowanej likwidacji banków.
Dzięki unii bankowej może się zwiększyć stabilność sektora
finansowego.
UNIA BANKOWA