MONITORING ŚRODOWISKA
PRACY – DEFINICJA ORAZ
DEFINICJE NDS, NDN,
NDSCH, NDSP, NDSB.

Identyfikacja zagrożeń

Identyfikacja zagrożeń jest procesem

prewencyjnym i stanowi rozpoznanie
źródeł i charakteru zagrożeń
związanych z prowadzoną przez
przedsiębiorstwo działalnością.

Proces identyfikacji zagrożeń polega na

rozpoznaniu otoczenia, w którym
człowiek pracuje.

Podstawą ustalania dopuszczalnych wartości

NDS, NDSCh lub NDSP jest analiza zależności
dawka-efekt i wynikające z tej analizy wartości :



NOAEL -no observed adverse effect level -
poziom bez obserwowanego działania
szkodliwego, lub



LOAEL -lowest observed adverse effect level -
najniższy obserwowany poziom działania
szkodliwego, które podzielone przez
współczynniki niepewności określają
dopuszczalną średnią wartość stężenia dla 8-
godzinnego narażenia (NDS).

Etapy ustalania wartości:



Propozycje wartości najwyższych
dopuszczalnych stężeń i natężeń są
przygotowywane są przez zespoły
ekspertów w formie dokumentacji.



Przy opracowywaniu dokumentacji eksperci
korzystają z oryginalnych materiałów
bibliograficznych, otrzymywanych z
komputerowych baz informacyjnych.



Przedstawiane danych na posiedzeniu
Międzyresortowej Komisji.

Wartości NDS, NDN, NDSCh, NDSP,

NDSB określone zostały w

odpowiednich przepisach dotyczących

środowiska pracy odpowiednio dla

poszczególnych czynników fizycznych.

Poziomy te służą między innymi do

określania czasu pracy i narażenia

pracownika na czynniki szkodliwe.

NDN

najwyższe dopuszczalne natężenie

natężenie inne czynnika szkodliwego, którego
oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-
godzinnego

dobowego

i

przeciętnego

tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego
w Kodeksie Pracy, przez jego okres aktywności
zawodowej nie powinno spowodować ujemnych
zmian w jego stanie zdrowia, oraz w stanie
zdrowia jego przyszłych pokoleń.



Hałas, hałas infradźwiękowy i hałas
ultradźwiękowy



Drgania działające na organizm człowieka
przez kończyny górne i drgania o ogólnym
działaniu na organizm człowieka



Pola i promieniowanie elektromagnetyczne
z zakresu częstotliwości 0 Hz-300 GH



Mikroklimat gorący/zimny



Promieniowanie optyczne

NDS

najwyższe dopuszczalnie stężenie

-

toksycznego związku chemicznego



którego oddziaływanie na pracownika w ciągu
8-godzinnego dobowego i przeciętnego
tygodniowego wymiaru czasu pracy
określonego w Kodeksie Pracy, przez okres
jego aktywności zawodowej nie powinno
spowodować ujemnych zmian w jego stanie
zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych
pokoleń

Z wartości NDS można wyprowadzić dopuszczalne

wartości krótkoterminowe NDSCh i NDSP.

Ponieważ krótkoterminowe stężenia czynników

szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy
mają rozkład logarytmiczno-normalny,
najczęściej współczynnik przekroczenia wartości
NDS przez wartość NDSCh będzie miał wartość w
granicach 2-3.

Natomiast współczynnik przekroczenia wartości

NDS przez wartość NDSP będzie miał wartość do
2,35.

NDSCh

najwyższe dopuszczalne stężenie

chwilowe



Wartość średnia stężenia, które nie
powinno spowodować ujemnych zmian w
stanie zdrowia pracownika, jeżeli
występuje w środowisku pracy nie dłużej
niż

15 minut

i nie częściej niż

2 razy

w

czasie zmiany roboczej, w odstępie czasu
nie krótszym niż 1 godzina.

NDSP

Najwyższe dopuszczalne stężenie

pułapowe/progowe



Wartość stężenia, która ze względu na
zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie
może być w środowisku pracy przekroczona w

żadnym momencie

.

W Polsce ustalono dla 352 substancji

chemicznych 360 wartości NDS oraz 292
wartości NDSCh (81%).

441 substancje

Pyły 19

NDSB

największe dopuszczalne stężenie w

materiale biologicznym

dla dawki pochłoniętej związków szkodliwych lub

ich metabolitów w płynach ustrojowych (przede
wszystkim we krwi i w moczu) oraz w tkankach

Dla niektórych substancji emitowanych w procesach

spawalniczych takich jak Cr(VI), Pb, Cd, F-, CO
ustalono najwyższe dopuszczalne stężenia w
materiale biologicznym (DSB) pozwalające na
precyzyjną ocenę wielkości narażenia niezależnie od
drogi

wchłaniania,

wentylacji

płuc,

retencji

substancji

w

płucach,

tj.

parametrów

indywidualnych dla każdej sytuacji.

Monitoring

Oznacza regularne jakościowe i ilościowe pomiary lub

obserwacje zjawiska czy obecności np. substancji,

przeprowadzane przez z góry określony czas.

Programy monitoringu są często stosowane w celu

gromadzenia informacji na temat stanu ilościowego oraz
jakościowego atmosfery i hydrosfery lub
rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w czasie i
przestrzeni. Zgromadzone dane ułatwiają wybór
właściwych działań w przypadku szkodliwego wpływu
tego stanu na życie i mienie człowieka czy stan
środowiska. Pozwalają także na podjęcie akcji
naprawczych lub usuwania skutków w już istniejącej
sytuacji np. zagrożenia powodziowego czy
ekologicznego

.

Monitoring

W sytuacji, gdy wartość NDSP stanowi jedyny

normatyw

higieniczny

dla

danej

substancji,

optymalnym rozwiązaniem wydaje się ciągłe
monitorowanie stężenia substancji na stanowisku
pracy.

Monitorowanie takie można prowadzić:



w punktach stacjonarnych,



zlokalizowanych w miejscach przebywania
pracowników,



również za pomocą przenośnych indywidualnych
analizatorów, umieszczanych bezpośrednio na
odzieży roboczej pracowników

Monitoring

Strategia pobierania próbek do oceny zgodności warunków

pracy z normatywem higienicznym dla stężenia
pułapowego powinna być ściśle związana z definicją,
uzasadnieniem i interpretacją stężenia, określanego jako
pułapowe.



Podawany niekiedy czas uśredniania dla próbek powietrza
od 5 do 15 minut wynika raczej z wymogów metody
analitycznej, a nie z charakteru działania substancji.

Stężenia pułapowe są najczęściej

jedynymi

wartościami

dopuszczalnymi dla substancji drażniących lub szybko
działających, które nie kumulują się w organizmie i przy
tych poziomach stężeń nie wykazują działania układowego.

Instytucje



Państwowa Inspekcja Pracy



Państwowa Inspekcja Sanitarna

-Zadania

Oddziału Higieny Pracy -Nadzór nad warunkami
środowiska pracy

Są to wartości prawnie obowiązujące dla

wszystkich gałęzi gospodarki narodowej.

Znajomość

danych

zawartych

w

pełnych

dokumentacjach

dotyczących

oddziaływania

czynników szkodliwych na organizm człowieka
jest niezbędna do ustalenia właściwej profilaktyki
medycznej i podejmowania przez zarządzających
bezpieczeństwem

i

higieną

pracy

w

przedsiębiorstwach

odpowiednich

działań

korygujących w celu poprawy warunków pracy.

Wydawnictwem Międzyresortowej Komisji jest

poradnik

Czynniki szkodliwe w

środowisku pracy. Wartości

dopuszczalne 2012

Zawiera on:



wykazy aktualnych najwyższych
dopuszczalnych stężeń i natężeń
czynników szkodliwych w środowisku
pracy, określone rozporządzeniem
ministra pracy i polityki społecznej,



wartości dopuszczalne narażenia
zawodowego określone w innych
przepisach bezpieczeństwa i higieny
pracy oraz normach higienicznych,



metody pomiaru i oceny narażenia
zawodowego na poszczególne
czynniki w środowisk pracy,



podstawowe zasady profilaktyki.

Bibliografia



ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI
SPOŁECZNEJ z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie
najwyższych dopuszczalnych stżeńi
natężeńczynników szkodliwych dla zdrowia w
środowisku pracy – stan prawny: listopad 2005
r.1Dz.U.02.217.1833 ROZPORZDZENIE MINISTRA
PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJz dnia 29 listopada
2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych
stężeńi natężeńczynników szkodliwych dla zdrowia
w środowisku pracy.(Dz. U. z dnia 18 grudnia 2002
r.)



ciop.pl