ANALIZA KONTROLI
POSTAWY CIAŁA



Postawa ciała:



indywidualne ukształtowanie ciała i
położenie poszczególnych odcinków tułowia
i kończyn dolnych w pozycji stojącej;



Wskaźnik prawidłowego rozwoju oraz
statycznej i dynamicznej sprawności ciała



Postawa nawykowa: rzeczywista
postawa ciała, przedmiot badania
lekarskiego



Postawa prawidłowa:



zharmonizowany układ poszczególnych
odcinków ciała względem siebie oraz w
odniesieniu do osi mechanicznej ciała,
utrzymywanej w minimalnym napięciu układu
mięśniowego i nerwowego (Wolański 1959)



Układ poszczególnych odcinków ciała nie
tkniętych zmianami patologicznymi, który:



Zapewnia optymalną stabilność segmentów



Wymaga minimalnego wysiłku mięśniowego



stwarza warunki do optymalnego ułożenia
narządów wewnętrznych (Bąk 1965)



Wada postawy:



Stan przeciążenia lub zużycie części
struktur postawotwórczych, będący
następstwem niekorzystnych proporcji
rozwoju organizmu (Krawański 1992)



Zmiany wyprostnej, swobodnej pozycji
ciała, które zdecydowanie różnią się od
ukształtowań typowych dla płci, wieku,
budowy konstytucjonalnej i rasy; są
wynikiem zmian patologicznych (Tylman
1972)

Pionowa postawa ciała



Człowiek – jedyny przedstawiciel ssaków z pionową postawą
ciała



Wg Davies`a – 30

na dwunożną(Dega 1970)



Postawę pionową przyjmują niektóre czworonożne ale tylko
na chwilę, gdyż jest dla nich nieekonomiczna, wymaga
dużego wysiłku – męcząca



Zmiany oparte są na :

1.

Środku ciężkości: stopniowe podnoszenie się aż do ułożenia prostopadle
nad małą powierzchnią podparcia

2.

Lokalizacja : wysokość S2, 5 cm za wspólną osią st. Biodrowych; średnio
2,5 cm powyżej wzgórka lędźwiowo-krzyżowego

3.

Przystosowaniu grup mięśniowych : rozwinięty aparat wyprostny
grzbietu i prostowników kończyn dolnych

4.

Głowa: podparcie ku przodowi – siły ciężkości zrównoważone , ekonomika
ruchu, oko- doskonałe pole widzenia , łatwy pobór tlenu

5.

Obręcz barkowa: brak funkcji podporowej – spadek masy ,
skrócenie kończyn, wzrost ruchomości obręczy, dłoń jako
narząd chwytny

6.

Tułów : ciężar głowy i górnej połowy ciała równoważą trzony
kręgowe ; poprawa funkcji: klatki, mięśni powłok
brzusznych, objętość brzucha , ruchy przepony , wzrost
ruchomości tułowia w pł. Strzałkowe



4 Krzywizny: 17-krotnie bardziej odporny niż prosty, siła ucisku
rozkłada się na wys. Każdego stawu kręgowego



Pozostało wygięcie Th- anatomicznie dość sztywne i trudne do korekcji

7.

Brzuch : podtrzymywanie trzewi, mięśnie oddechowe

8.

Obręcz biodrowa i kończyny dolne : liczba filarów nośnych
zredukowana do 2, ułatwiony wyprost w st. Biodrowych i
kolanowych

9.

Stopa: wydłużona, utrzymanie równowagi , chodzenie,
sklepienia: elastyczność i wytrzymałość

Stabilizacja czynna i stabilizacja bierna



Warunek równowagi mechanicznej – środki ciężkości
poszczególnych segmentów (głowa, klatka, miednica)
równoważyły się ; 1 segment przemieszcza swój ś.c. –
zaburzenie równowagi i kompensacyjne przemieszczanie
pozostałych



Stabilizacja czynna: zapewniana przez napięcie mięśni,
pracujących zmiennie



Wejflog (1956) podział mięśni na:



A) układ I: mm. Krótkie , stabilizatory kręgosłupa: poprzeczno-
kolcowy, kolcowy, międzykolcowe, międzypoprzeczne i inne



B) układ II: prostownik grzbietu bezpośrednio związany z
kręgosłupem



C) układ III: mm. Oddziałujące zarówno na kręgosłup i na kkd

•

Stabilizacja bierna zapewniana przez :



Równowaga mechaniczna



Optymalne obciążenie,



napięcie układu więzadłowo-torebkowego



Ograniczenie ruchów budową stawową

Fizjologiczne mechanizmy warunkujące
postawę i równowagę ciała



Prawidłowa postawa i orientacja przestrzenna zależne są od
informacji sensorycznej z 3 źródeł:



PROPRIORECEPTORY :receptory czucia głębokiego, wrażliwe na rozciąganie,
napinanie, ucisk



Receptory narządów równowagi



Receptory wzrokowe

Odruchem dla postawy jest odruch rozciągania – odruch

miostatyczny

Istotą jest tu odruchowy skurcz mm. biorących udział w

utrzymaniu postawy , czyli mm. przeciwdziałających sile
ciężkości

–

mm.

antygrawitacyjnych

–

funkcja

prostowników ciała.

Nawet w trakcie normalnej poz. stojącej – zapis prądów

czynnościowych



Napięcie mięśni kontrolowane jest przez ośrodki
wyższe . Szlaki z ośrodków móżdżkowych,
śródmózgowych i mózgowych przewodzą impulsy
wnikające do końcowej drogi wspólnej –
precyzyjna regulacja stanu napięcia grup mm.



Impulsy krążą między motoneuronami i
wrzecionkami mięśniowymi:



1. wrzecionko mięśniowe



2. korzeń grzbietowy



3. zwój rdzeniowy



4. receptory skórne



5. korzeń brzuszny



6. włókno mięśniowe



Mechanizmy odruchowe regulujące ustawienie głowy
w przestrzeni i jej położenie w stosunku do tułowia
oraz dostosowanie kkg i oczu do pozycji głowy



Uruchomiana przez impulsy z :



receptorów czucia



Narządu przedsionkowego



Kanałów półkolistych



Narządu wzroku



Poprawcze odruchy :

1.

Błędnikowe odr. poprawcze działające na tułów

2.

Szyjne wywierające wpływ na tułów

3.

Pop. odr. tułowia działające na głowę

4.

Odruchy tułowia działające na tułów (ryba pozbawiona
błędnika i oczu pływa brzuchem do góry)

5.

Wzrokowe (pies pozbawiony błędnika ,zasłonięte oczy,
utrzymywany w powietrzu niezdolny do utrzymania głowy)



Przedsionek i kanały półkoliste tworzą narząd
równowagi



Receptory błędnikowe - łagiewka - wrażliwe na
każdą zmianę szybkości obrotowej i przyspieszenie
linowe



Bodźcem wyzwalającym napięcie mm. jest
zachowanie równowagi przez nagłe zmiany
położenia lub zadziałania siły mechanicznej



Obroty głowy – reakcja statokinetyczna: oczopląs,
zmiany napięcia mięśni, zawroty , uczuci padania i
wirowania



Uszkodzenia błędnika: asymetria ruchów , postawy
ciała, niezborność ruchowa

Odruchy statyczno-toniczne (pozycyjne)



Wpływają na napięcie mm. szkieletowych -
utrzymanie części ciała w pozycji odpowiedniej
do ułożenia głowy



Właściwe proprioreceptory są w błędniku i mm.
szyi, działają gdy zmienia się pozycja głowy
względem tułowia

Reakcje podporowe



Dodatnia reakcja podporowa: odruchowy skurcz
mięśni prostowników i zginaczy oraz innych, które
stabilizują stawy kończyn dolnych



Oparcie stopy rozciąga mm co daje efekt
odruchowego skurczu prostowników i zginaczy stawu
kolanowego.



PRESORECEPTORY : receptory skóry podeszwy, po
kontakcie stopy z podłożem wzmacniają odruchy z
propriorceptorów



Ujemna reakcja podporowa: rozluźnienie mm i
stawów w celu wykonania ruchu , poprzez uniesieni
stopy z podłoża, zgięcie stopy i palców – zniesienie
pobudzenia z presoreceptorów

Mięśnie fazowe posturalne



Mięśnie fazowe – jak najszybsze i najdokładniejsze wykonanie
świadomego ruchu (funkcja dynamiczna)



Mięśnie posturalne – utrzymanie pionowej postawy ciała i
podtrzymywanie niektórych czynności organizmu (np.
oddychania), działają poza świadomością człowieka (funkcja
statyczna)



cecha

Wł. mięśniowe

wolnokurczliw

e

Wł. mięśniowe

szybkokurczli

we

funkcja

TONICZNA

=POSTURALNA

FAZOWA

RUCHOWA

męczliwość

powolna

Szybka

pobudliwość

Wolna

Szybka

kolor

Czerwony

Biały, różowy

Ilość wrzecionek

mięśniowych

Znaczna

Umiarkowane

unerwienie

Motoneurony α2 Motoneurony α1

Zaburzenie

funkcji

skrócenie

osłabienie



klasyfikacja wg Jandy



mięśnie posturalne : powierzchnia tylna ciała:
dźwigacze łopatek; część górna mięśnia
czworobocznego grzbietu; czworoboczne lędźwi;
gruszkowate; napinacze powięzi szerokiej; mięśnie
kulszowo-goleniowe;



Powierzchnia przednia: mostkowo-sutkowo-
obojczykowe; skośne brzucha; biodrowo-lędźwiowe;
krótkie przywodziciele ud; proste ud.



Mięśnie fazowe : część dolna mięśnia
czworobocznego grzbietu; równoległoboczne; część
piersiowa prostownika grzbietu; prosty brzucha;
pośladkowe średnie i wielkie; długie przywodziciele
ud; obszerne przyśrodkowe , boczne i pośrednie ud
(głowy mięśnia czworogłowego uda)



Utrzymanie postawy w pozycji stojącej:



Od tyłu :



Prostownik grzbietu



Mięśnie pośladkowe



Mięśnie kulszowo-goleniowe



Od przodu mięśnie:



Szyi



Klatki piersiowej



Brzucha



Czworogłowy uda

OCENA POSTAWY CIAŁA



Płaszczyzna czołowa:



Ustawienie głowy i szyi



Ustawienie barków i łopatek



Przebieg linii wyrostków kolczystych



Ustawienie ramion



Trójkąty talii



Linii bioder



Ustawienie kolan i stóp



Płaszczyzna strzałkowa:



Nachylenie głowy



Ustawienie barków



Krzywizny kręgosłupa



Pochylenie miednicy



Wysklepienie klatki i brzucha



Ustawienie kolan i stóp