ANALIZA KONTROLI
POSTAWY CIAŁA
ANALIZA KONTROLI
POSTAWY CIAŁA
Postawa ciała:
indywidualne ukształtowanie ciała i
położenie poszczególnych odcinków tułowia
i kończyn dolnych w pozycji stojącej;
Wskaźnik prawidłowego rozwoju oraz
statycznej i dynamicznej sprawności ciała
Postawa nawykowa: rzeczywista
postawa ciała, przedmiot badania
lekarskiego
Postawa prawidłowa:
zharmonizowany układ poszczególnych
odcinków ciała względem siebie oraz w
odniesieniu do osi mechanicznej ciała,
utrzymywanej w minimalnym napięciu układu
mięśniowego i nerwowego (Wolański 1959)
Układ poszczególnych odcinków ciała nie
tkniętych zmianami patologicznymi, który:
Zapewnia optymalną stabilność segmentów
Wymaga minimalnego wysiłku mięśniowego
stwarza warunki do optymalnego ułożenia
narządów wewnętrznych (Bąk 1965)
Wada postawy:
Stan przeciążenia lub zużycie części
struktur postawotwórczych, będący
następstwem niekorzystnych proporcji
rozwoju organizmu (Krawański 1992)
Zmiany wyprostnej, swobodnej pozycji
ciała, które zdecydowanie różnią się od
ukształtowań typowych dla płci, wieku,
budowy konstytucjonalnej i rasy; są
wynikiem zmian patologicznych (Tylman
1972)
Pionowa postawa ciała
Człowiek – jedyny przedstawiciel ssaków z pionową postawą
ciała
Wg Davies`a – 30
na dwunożną(Dega 1970)
Postawę pionową przyjmują niektóre czworonożne ale tylko
na chwilę, gdyż jest dla nich nieekonomiczna, wymaga
dużego wysiłku – męcząca
Zmiany oparte są na :
1.
Środku ciężkości: stopniowe podnoszenie się aż do ułożenia prostopadle
nad małą powierzchnią podparcia
2.
Lokalizacja : wysokość S2, 5 cm za wspólną osią st. Biodrowych; średnio
2,5 cm powyżej wzgórka lędźwiowo-krzyżowego
3.
Przystosowaniu grup mięśniowych : rozwinięty aparat wyprostny
grzbietu i prostowników kończyn dolnych
4.
Głowa: podparcie ku przodowi – siły ciężkości zrównoważone , ekonomika
ruchu, oko- doskonałe pole widzenia , łatwy pobór tlenu
5.
Obręcz barkowa: brak funkcji podporowej – spadek masy ,
skrócenie kończyn, wzrost ruchomości obręczy, dłoń jako
narząd chwytny
6.
Tułów : ciężar głowy i górnej połowy ciała równoważą trzony
kręgowe ; poprawa funkcji: klatki, mięśni powłok
brzusznych, objętość brzucha , ruchy przepony , wzrost
ruchomości tułowia w pł. Strzałkowe
4 Krzywizny: 17-krotnie bardziej odporny niż prosty, siła ucisku
rozkłada się na wys. Każdego stawu kręgowego
Pozostało wygięcie Th- anatomicznie dość sztywne i trudne do korekcji
7.
Brzuch : podtrzymywanie trzewi, mięśnie oddechowe
8.
Obręcz biodrowa i kończyny dolne : liczba filarów nośnych
zredukowana do 2, ułatwiony wyprost w st. Biodrowych i
kolanowych
9.
Stopa: wydłużona, utrzymanie równowagi , chodzenie,
sklepienia: elastyczność i wytrzymałość
Stabilizacja czynna i stabilizacja bierna
Warunek równowagi mechanicznej – środki ciężkości
poszczególnych segmentów (głowa, klatka, miednica)
równoważyły się ; 1 segment przemieszcza swój ś.c. –
zaburzenie równowagi i kompensacyjne przemieszczanie
pozostałych
Stabilizacja czynna: zapewniana przez napięcie mięśni,
pracujących zmiennie
Wejflog (1956) podział mięśni na:
A) układ I: mm. Krótkie , stabilizatory kręgosłupa: poprzeczno-
kolcowy, kolcowy, międzykolcowe, międzypoprzeczne i inne
B) układ II: prostownik grzbietu bezpośrednio związany z
kręgosłupem
C) układ III: mm. Oddziałujące zarówno na kręgosłup i na kkd
•
Stabilizacja bierna zapewniana przez :
Równowaga mechaniczna
Optymalne obciążenie,
napięcie układu więzadłowo-torebkowego
Ograniczenie ruchów budową stawową
Fizjologiczne mechanizmy warunkujące
postawę i równowagę ciała
Prawidłowa postawa i orientacja przestrzenna zależne są od
informacji sensorycznej z 3 źródeł:
PROPRIORECEPTORY :receptory czucia głębokiego, wrażliwe na rozciąganie,
napinanie, ucisk
Receptory narządów równowagi
Receptory wzrokowe
Odruchem dla postawy jest odruch rozciągania – odruch
miostatyczny
Istotą jest tu odruchowy skurcz mm. biorących udział w
utrzymaniu postawy , czyli mm. przeciwdziałających sile
ciężkości
–
mm.
antygrawitacyjnych
–
funkcja
prostowników ciała.
Nawet w trakcie normalnej poz. stojącej – zapis prądów
czynnościowych
Napięcie mięśni kontrolowane jest przez ośrodki
wyższe . Szlaki z ośrodków móżdżkowych,
śródmózgowych i mózgowych przewodzą impulsy
wnikające do końcowej drogi wspólnej –
precyzyjna regulacja stanu napięcia grup mm.
Impulsy krążą między motoneuronami i
wrzecionkami mięśniowymi:
1. wrzecionko mięśniowe
2. korzeń grzbietowy
3. zwój rdzeniowy
4. receptory skórne
5. korzeń brzuszny
6. włókno mięśniowe
Mechanizmy odruchowe regulujące ustawienie głowy
w przestrzeni i jej położenie w stosunku do tułowia
oraz dostosowanie kkg i oczu do pozycji głowy
Uruchomiana przez impulsy z :
receptorów czucia
Narządu przedsionkowego
Kanałów półkolistych
Narządu wzroku
Poprawcze odruchy :
1.
Błędnikowe odr. poprawcze działające na tułów
2.
Szyjne wywierające wpływ na tułów
3.
Pop. odr. tułowia działające na głowę
4.
Odruchy tułowia działające na tułów (ryba pozbawiona
błędnika i oczu pływa brzuchem do góry)
5.
Wzrokowe (pies pozbawiony błędnika ,zasłonięte oczy,
utrzymywany w powietrzu niezdolny do utrzymania głowy)
Przedsionek i kanały półkoliste tworzą narząd
równowagi
Receptory błędnikowe - łagiewka - wrażliwe na
każdą zmianę szybkości obrotowej i przyspieszenie
linowe
Bodźcem wyzwalającym napięcie mm. jest
zachowanie równowagi przez nagłe zmiany
położenia lub zadziałania siły mechanicznej
Obroty głowy – reakcja statokinetyczna: oczopląs,
zmiany napięcia mięśni, zawroty , uczuci padania i
wirowania
Uszkodzenia błędnika: asymetria ruchów , postawy
ciała, niezborność ruchowa
Odruchy statyczno-toniczne (pozycyjne)
Wpływają na napięcie mm. szkieletowych -
utrzymanie części ciała w pozycji odpowiedniej
do ułożenia głowy
Właściwe proprioreceptory są w błędniku i mm.
szyi, działają gdy zmienia się pozycja głowy
względem tułowia
Reakcje podporowe
Dodatnia reakcja podporowa: odruchowy skurcz
mięśni prostowników i zginaczy oraz innych, które
stabilizują stawy kończyn dolnych
Oparcie stopy rozciąga mm co daje efekt
odruchowego skurczu prostowników i zginaczy stawu
kolanowego.
PRESORECEPTORY : receptory skóry podeszwy, po
kontakcie stopy z podłożem wzmacniają odruchy z
propriorceptorów
Ujemna reakcja podporowa: rozluźnienie mm i
stawów w celu wykonania ruchu , poprzez uniesieni
stopy z podłoża, zgięcie stopy i palców – zniesienie
pobudzenia z presoreceptorów
Mięśnie fazowe posturalne
Mięśnie fazowe – jak najszybsze i najdokładniejsze wykonanie
świadomego ruchu (funkcja dynamiczna)
Mięśnie posturalne – utrzymanie pionowej postawy ciała i
podtrzymywanie niektórych czynności organizmu (np.
oddychania), działają poza świadomością człowieka (funkcja
statyczna)
cecha
Wł. mięśniowe
wolnokurczliw
e
Wł. mięśniowe
szybkokurczli
we
funkcja
TONICZNA
=POSTURALNA
FAZOWA
RUCHOWA
męczliwość
powolna
Szybka
pobudliwość
Wolna
Szybka
kolor
Czerwony
Biały, różowy
Ilość wrzecionek
mięśniowych
Znaczna
Umiarkowane
unerwienie
Motoneurony α2 Motoneurony α1
Zaburzenie
funkcji
skrócenie
osłabienie
klasyfikacja wg Jandy
mięśnie posturalne : powierzchnia tylna ciała:
dźwigacze łopatek; część górna mięśnia
czworobocznego grzbietu; czworoboczne lędźwi;
gruszkowate; napinacze powięzi szerokiej; mięśnie
kulszowo-goleniowe;
Powierzchnia przednia: mostkowo-sutkowo-
obojczykowe; skośne brzucha; biodrowo-lędźwiowe;
krótkie przywodziciele ud; proste ud.
Mięśnie fazowe : część dolna mięśnia
czworobocznego grzbietu; równoległoboczne; część
piersiowa prostownika grzbietu; prosty brzucha;
pośladkowe średnie i wielkie; długie przywodziciele
ud; obszerne przyśrodkowe , boczne i pośrednie ud
(głowy mięśnia czworogłowego uda)
Utrzymanie postawy w pozycji stojącej:
Od tyłu :
Prostownik grzbietu
Mięśnie pośladkowe
Mięśnie kulszowo-goleniowe
Od przodu mięśnie:
Szyi
Klatki piersiowej
Brzucha
Czworogłowy uda
OCENA POSTAWY CIAŁA
Płaszczyzna czołowa:
Ustawienie głowy i szyi
Ustawienie barków i łopatek
Przebieg linii wyrostków kolczystych
Ustawienie ramion
Trójkąty talii
Linii bioder
Ustawienie kolan i stóp
Płaszczyzna strzałkowa:
Nachylenie głowy
Ustawienie barków
Krzywizny kręgosłupa
Pochylenie miednicy
Wysklepienie klatki i brzucha
Ustawienie kolan i stóp