Globalizacja
Globalizacja
Globalizacja jest to proces występujący w gospodarce
światowej charakteryzujący się przede wszystkim nasileniem
się mobilizacji i przepływu dóbr, kapitałów i siły roboczej w
skali ogólnoświatowej, rozwój transportu, komunikacji,
telekomunikacji oraz szybki przepływ informacji w mediach.
Tej ewolucji gospodarczej towarzyszą przeobrażenia w sferze
społecznej, kulturowej, ustrojowej, politycznej prowadzące do
konfrontacji i zbliżenia w tym zakresie między państwami,
narodami, ludźmi całego świata.
Globalizacja ma więc swój wymiar gospodarczy i społeczny,
polityczny i kulturowy.
W procesie globalizacji uczestniczą następujące podmioty:
państwa
organizacje międzynarodowe
przedsiębiorstwa
Państwa
dążą
do
podniesienia
międzynarodowej
konkurencyjności narodowych przedsiębiorstw dbając przy tym
o bezpieczeństwo obrotu. Państwo tworzy dogodne warunki do
prowadzenia biznesu w kraju i poza jego granicami.
Do krajów najbardziej zaangażowanych w globalizację należą:
Singapur, Irlandia, Szwajcaria, USA i Holandia. Polska w tym
rankingu sklasyfikowana jest na 31 miejscu.
Podmioty globalizacji
Organizacje
międzynarodowe
promują
wymianę
międzynarodową,
tworzą
międzynarodowe
porozumienia,
współfinansują międzynarodowe projekty, rozstrzygają spory
handlowe
między
państwami.
Najważniejszymi
międzynarodowymi organizacjami gospodarczymi są:
- WTO - Światowa Organizacja Handlu
- OECD - Organizacja ds. Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
- Bank Światowy
- Międzynarodowy Fundusz Walutowy
Przedsiębiorstwa
działają
w
wielu
krajach
i
chcą
wykorzystywać globalną skalę działalności do zmniejszania
kosztów i zwiększania przychodów. Przedsiębiorstwa te
nazywamy korporacjami transnarodowymi (KTN).
Podmioty globalizacji
W pierwszym okresie globalizacji (1500-1750) za najważniejsze uznaje się:
- handel dalekosiężny
- rozwój politycznych imperiów Europy i Azji i religijnych ekumen
Drugi okres globalizacji (1750-1880) stanowiły:
- rozwój europejskich imperiów kolonialnych
- industrializacja świata oraz rozwijający się tzw. "wolny handel", czyli ograniczenia barier celnych
w wymianie międzynarodowej
Kolejny okres (1880-1945) to rozwój globalnego kapitalizmu, postępujący podział świata przez
kolonialne potęgi i związana z tym rywalizacja miedzy nimi a także pierwsze dwie światowe
wojny i dwa światowe kryzysy ekonomiczne.
Kolejny okres od zakończenia II wojny światowej do lat siedemdziesiątych XX stulecia stanowią
różne procesy: polityczne, ekonomiczne i społeczno-kulturowe.
Na ostatni okres globalizacji składają sie: rozpad ZSRR, bloku radzieckiego i jego
międzynarodowe konsekwencje, prowadzona przez wiele państw polityka liberalizacji, ekspansja
i intensyfikacja międzynarodowego handlu i finansów, rozwój opartej na procesorach,
komputerach, Internecie komunikacji oraz mediów elektronicznych a także rozwój
międzynarodowej przestępczości.
Historia globalizacji
poszukiwanie możliwości poszerzenia wymiany handlowej
przez europejskich kupców tysiące lat temu
odkrycia geograficzne i rozwój transportu morskiego
motywy ekonomiczne, takie jak np. wykorzystanie taniej siły
roboczej czy dostęp do cennych surowców
upadek komunizmu w Europie i rozpad Związku Radzieckiego
przemiany polityczne w Chinach, które doprowadzają do
rozwoju nowoczesnej gospodarki
korporacje transnarodowe
rewolucja informacyjna i informatyczna
upowszechnianie się Internetu i telewizji satelitarnej
stopniowe znoszenie barier celnych i liberalizacja obrotu
towarowego, i inne czynniki
Czynniki globalizacji
Globalny rynek jest najbardziej skomplikowanym zjawiskiem na ziemi i
tym samym najbardziej nieprzewidywalnym. Możliwość utrzymania się
przedsiębiorstwa na globalnym rynku zależy od zdolności do
przyjmowania
w
tym
przedsiębiorstwie
form
działalności
zapewniających mu odpowiednią elastyczność i dynamikę. Cechy te są
niezbędne, jeśli się chce często wdrażać innowacyjne produkty i szybko
wprowadzać je na rynek, skutecznie reagować na potrzeby klientów i
zachowania konkurentów oraz dostrzegać i efektywnie wykorzystywać
szanse rozwoju, które pojawiają się często ale na krótko.
Z punktu widzenia typu strategii zarządzania można wyróżnić trzy
rodzaje procesów globalizacji działalności przedsiębiorstw:
- globalizacja jako kierunek rozwoju korporacji międzynarodowych
- globalizacja jako rezultat fuzji i aliansów strategicznych
przedsiębiorstw
- globalizacja jako forma kooperacji
Globalizacja gospodarki
ma charakter dynamiczny (ulega ciągłym
zmianom i przeobrażeniom)
ma charakter historyczny (powstała na
pewnym etapie rozwoju)
ma charakter niejednorodny
ma charakter zróżnicowany
gospodarka światowa dąży do wzrostu
Cechy gospodarki
światowej
Z globalizacją związane są cztery ogólnoświatowe procesy, które symulują
integrację gospodarek narodowych, a zarazem są jej następstwem:
mobilność czynników produkcji, a zwłaszcza kapitału, kwalifikowanych kadr
oraz innowacji
równoczesność, polegająca na niemal jednoczesnym pojawianiu się w
wielu, nawet bardzo odległych miejscach globu ziemskiego, produktów,
usług, innowacji oraz informacji. W tym samym czasie czyta się w
gazetach o tych samych wydarzeniach, ogląda się te same filmy, słucha tej
samej muzyki, ma identyczne smutki, radości, lęki i nadzieje.
równoległości, sprawiające, że dzięki rosnącej liczbie technologicznych
możliwości innowacje mogą omijać istniejące struktury i przyczyniać się do
rozwoju zupełnie nowych, niezależnych form działalności gospodarczej w
nowych miejscach i w nowych strukturach,
pluralizm, przejawiający się w powstawaniu oraz istnieniu różnych
ośrodków produkcji, dyspozycji i tworzenia innowacji.
Procesy gospodarki
światowej
Globalizacja zmniejszyła poczucie izolacji istniejące w wielu krajach
rozwijających się i zapewniła licznym ich mieszkańcom dostęp do wiedzy
nieosiągalny przed stuleciami nawet w najbogatszych krajach.
Wejście nowych firm zagranicznych może być niekorzystne dla przedsiębiorstw
państwowych, lecz firmy te przyczyniają się do wprowadzenia nowych
technologii, otwierania dostępu do nowych rynków i powstania nowych gałęzi
gospodarki.
Pomoc zagraniczna - aspekt zglobalizowanego świata - mimo wad przynosi
milionom ludzi dobroczynne skutki np. programy edukacyjne doprowadziły do
likwidacji analfabetyzmu na obszarach wiejskich.
Międzynarodowa pomoc humanitarna jest formą wspólnego działania. Główną
misją Banku Światowego jest umożliwienie krajom rozwoju przyczynienie się
do tego, by "stanęły na własnych nogach".
Globalizacja, dzięki zwiększeniu wzajemnych zależności między ludźmi na
świecie, wzmocniła potrzebę wspólnych działań o zasięgu globalnym i
znaczenie globalnych dóbr publicznych.
Spadek kosztów transportu i telekomunikacji oraz obniżanie barier
ograniczających przepływ dóbr, usług i kapitału
Zalety globalizacji
W wyniku powiększającej się przepaści między posiadającymi a
nieposiadającymi coraz większa liczba osób w Trzecim Świecie żyje w
skrajnej nędzy.
W Afryce ogromne aspiracje, jakie ludzie mieli po wyzwoleniu się spod
panowania kolonialnego, w dużej mierze się nie ziściły. Kontynent pogrążył
się w nędzy, duży wskaźnik zachorowalności na AIDS.
Kraje Zachodu nakłoniły biedne kraje do zniesienia barier handlowych, ale
własne bariery utrzymały na nie zmienionym poziomie, uniemożliwiając
krajom rozwijającym się potrzebnych dochodów z eksportu.
Pozostają nadal poważne bariery dla swobodnego przepływu siły roboczej.
Wady globalizacji
Globalizacja sama w sobie nie jest ani czymś dobrym, ani
czymś złym. Przynosi korzyści mimo wielkich kryzysów. W
wielu przypadkach interesy i walory komercyjne wyparły
troskę o środowisko naturalne, demokrację, prawa człowieka i
sprawiedliwość społeczną. Nie mamy rządu światowego,
który by odpowiadał przed ludźmi z każdego kraju i
nadzorował proces globalizacji w sposób porównywalny ze
sposobem, w jaki rządy poszczególnych krajów kierują
procesem nacjonalizacji. Mamy system, w którym kilka
instytucji - Bank Światowy, MFW i WTO, a także - ministrowie
finansów, gospodarki i handlu - zdominowało scenę.