PKB i inne

wskaźniki poziomu

życia

Produkt Krajowy Brutto – PKB

(Gross Domestic Product – GDP)

Produkt Krajowy Brutto – PKB

(Gross Domestic Product – GDP)

wartość rynkowa wszystkich finalnych

dóbr i usług, wytworzonych w kraju w
danym okresie

2



wartość rynkowa – kwota, jaką
nabywcy są skłonni zapłacić za
poszczególne dobra



wszystkich finalnych dóbr i usług –
nie uwzględnia się wartości dóbr
pośrednich



wytworzonych w kraju w danym
okresie – zazwyczaj jest to rok albo
kwartał

Produkt Krajowy Brutto – PKB

(Gross Domestic Product – GDP)

Produkt Krajowy Brutto – PKB

(Gross Domestic Product – GDP)

3

PKB = konsumpcja + inwestycje +

wydatki państwa + (eksport -
import)

4

Produkt Krajowy Brutto – PKB

(Gross Domestic Product – GDP)

Produkt Krajowy Brutto – PKB

(Gross Domestic Product – GDP)



konsumpcja – wydatki gospodarstw
domowych na dobra (trwałe i nietrwałe)
oraz usługi



inwestycje – wydatki na zakup maszyn
i urządzeń, budynków oraz
nagromadzenie zapasów



wydatki państwa – rządowe +
samorządowe



eksport netto

5

Produkt Krajowy Brutto – PKB

(Gross Domestic Product – GDP)

Produkt Krajowy Brutto – PKB

(Gross Domestic Product – GDP)

PKB nominalny a PKB realny

PKB nominalny a PKB realny



PKB nominalny oblicza się według cen
bieżących



PKB realny oblicza się według stałej ceny
z roku bazowego



Deflator PKB = (PKB nominalny/PKB
realny) · 100

6

Lata

Nominalny PKB

2003

2004

2005

(1$ · 100 hot-dogów) + (2$ · 50 hamburgerów) = 200$

(2$ · 150 hot-dogów) + (3$ · 100 hamburgerów) =

600$

(3$ · 200 hot-dogów) + (4$ · 150 hamburgerów) = 1

200$

Lata

Realny PKB

2003

2004

2005

(1$ · 100 hot-dogów) + (2$ · 50 hamburgerów) = 200$

(1$ · 150 hot-dogów) + (2$ · 100 hamburgerów) =

350$

(1$ · 200 hot-dogów) + (2$ · 150 hamburgerów) =

500$

Lata

Deflator PKB

2003

2004

2005

(200$/200$) · 100 = 100

(600$/350$) · 100 = 171

(1 200$/500$) · 100 = 240

7

PKB nominalny a PKB realny

PKB nominalny a PKB realny

Tabela nr 1. Realny i nominalny PKB
Źródło: N. Gregory Mankiw, Mark P. Taylor. Makroekonomia. Polskie Wydawnictwo

Ekonomiczne, Warszawa 2009, s. 41

POLSKA

liczba ludności:

38,2 mln

POLSKA

liczba ludności:

38,2 mln

2005

2006

2007

2008

2009

0

100

200

300

400

500

600

Lata

[mld USD]

8

Wykres nr 1. PKB w Polsce w latach 2005 – 2009

Źródło: opracowanie własne na podstawie http://data.worldbank.com

POLSKA

Składniki PKB w 2009 r.

POLSKA

Składniki PKB w 2009 r.

60,00%

20,00%

18,00%

2,00%

Konsumpcja
Inwestycje
Wydatki państwa
Eksport netto

9

Wykres nr 2. Składniki PKB w Polsce w 2009 r.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

10

NIEMCY

liczba ludności:

81,7 mln

NIEMCY

liczba ludności

:

81,7 mln

2005

2006

2007

2008

2009

0

400

800

1200

1600

2000

2400

2800

3200

3600

4000

Lata

[mld USD]

Wykres nr 3. PKB w Niemczech w latach 2005 – 2009

Źródło: opracowanie własne na podstawie http://data.worldbank.com

11

FRANCJA

liczba ludności:

63,7 mln

FRANCJA

liczba ludności

:

63,7 mln

2005

2006

2007

2008

2009

0

300

600

900

1200

1500

1800

2100

2400

2700

3000

Lata

[mld USD]

Wykres nr 4. PKB we Francji w latach 2005 – 2009

Źródło: opracowanie własne na podstawie http://data.worldbank.com

12

NORWEGIA

liczba ludności: 4,8

mln

NORWEGIA

liczba ludności

: 4,8

mln

2005

2006

2007

2008

2009

0

100

200

300

400

500

Lata

[mld USD]

Wykres nr 5. PKB w Norwegii w latach 2005 – 2009

Źródło: opracowanie własne na podstawie http://data.worldbank.com

13

BRAZYLIA

liczba ludności:

193,7 mln

BRAZYLIA

liczba ludności

:

193,7 mln

2005

2006

2007

2008

2009

0

400

800

1200

1600

2000

Lata

[mld USD]

Wykres nr 6. PKB w Brazylii w latach 2005 – 2009

Źródło: opracowanie własne na podstawie http://data.worldbank.com

14

USA

liczba ludności: 307 mln

USA

liczba ludności

: 307 mln

2005

2006

2007

2008

2009

11600

12000

12400

12800

13200

13600

14000

14400

Lata

[mld USD]

Wykres nr 7. PKB w USA w latach 2005 – 2009

Źródło: opracowanie własne na podstawie http://data.worldbank.com

15

CHINY

liczba ludności: 1 331,5

mln

CHINY

liczba ludności

: 1 331,5

mln

2005

2006

2007

2008

2009

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000

Lata

[mld USD]

Wykres nr 8. PKB w Chinach w latach 2005 – 2009

Źródło: opracowanie własne na podstawie http://data.worldbank.com

RPA

liczba ludności:

49,3 mln

RPA

liczba ludności

:

49,3 mln

16

Wykres nr 9. PKB w RPA i Botswanie w latach 2005 – 2009

Źródło: opracowanie własne na podstawie http://data.worldbank.com

BOTSWANA

liczba ludności: 1,95 mln

BOTSWANA

liczba ludności

: 1,95 mln

2005

2006

2007

2008

2009

0

50

100

150

200

250

300

RPA
Botswana

Lata

[mld USD]

PKB per capita

PKB per capita

PKB w przeliczeniu na jedną osobę

PKB per capita = PKB/liczba

mieszkańców

17

PKB per capita w 2009 r.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Polska
Niemcy
Francja
Norwegia
USA
Brazylia
Chiny
RPA
Botswana

18

Wykres nr 10. PKB per capita w wybranych krajach świata w 2009 r.

Źródło: opracowanie własne na podstawie http://data.worldbank.com

Słabości PKB jako miernika

poziomu życia

o

pomija ilość czasu wolnego od pracy

o

nie uwzględnia żadnej aktywności
gospodarczej prowadzonej poza rynkiem

1.

dobra wytwarzane na własne potrzeby

2.

szara strefa

o

pomija stan środowiska naturalnego

o

nie obejmuje dóbr trwałych, które już
posiadamy w gospodarstwie domowym

19

o

ujmuje produkcję tzw. antydóbr

1.

efekty zewnętrzne zakłócające środowisko
naturalne (zanieczyszczenia, hałas)

2.

broń, rakiety, armaty, czołgi, narkotyki, tytoń
itp.

o

PKB per capita nie wskazuje na
dysproporcje w strukturze dochodu

20

Słabości PKB jako miernika

poziomu życia

Słabości PKB jako miernika

poziomu życia

Produkt Narodowy Brutto – PNB

(Gross National Product – GNP)

Produkt Narodowy Brutto – PNB

(Gross National Product – GNP)

różni się od PKB tym, że obejmuje

dochody uzyskiwane przez Polaków za
granicą, a pomija dochody uzyskiwane
przez obcokrajowców w Polsce

PNB per capita – w przeliczeniu na jedną

osobę

21

Dochód narodowy a dochód

osobisty

Dochód narodowy a dochód

osobisty

dochód narodowy (national income –

NI) to łączny dochód stałych
mieszkańców kraju uzyskany dzięki
produkcji dóbr i usług

dochód osobisty (personal income –

PI) to suma dochodów uzyskanych przez
gospodarstwa domowe i
przedsiębiorstwa niebędące spółkami

22

Racjonalizacje PKB

Racjonalizacje PKB

W związku z licznymi wadami PKB lub

PNB, powstają nowe miary dobrobytu
ekonomicznego, uwzględniające
różne składniki konsumpcji, np.:

23

1.

Wskaźnik Dobrobytu Ekonomicznego
Netto (NEW)
Odejmuje od PNB wartość antydóbr i
dodaje czas wolny.

2.

Wskaźnik Trwałego Dobrobytu
Ekonomicznego (ISEW)
Uwzględnia zróżnicowane pola działalności,
które mają wpływ na jakość życia, np.
ochronę zdrowia i edukację.

24

Racjonalizacje PKB

Racjonalizacje PKB

Ceny podobnych, a nawet takich

samych towarów kształtują się w
różnych państwach na różnym
poziomie.

Dlatego tworzy się tzw. koszyki dóbr

składające się z jednego towaru.

Jednym z nich jest tzw. Indeks Big

Maca publikowany przez brytyjski
tygodnik The Economist.

25

Indeks Big Maca

(Big Mac Index)

Indeks Big Maca

(Big Mac Index)

Indeks Big Maca

(Big Mac Index)

Indeks Big Maca

(Big Mac Index)



pokazuje ceny kanapki Big Mac
sprzedawanej w sieci Mc Donald’s w
różnych krajach przeliczone na dolary
po kursie bieżącym



ceny te są prezentowane w
odniesieniu do cen obowiązujących w
USA

26

27

Indeks Big Maca

(Big Mac Index)

Indeks Big Maca

(Big Mac Index)

1994

2005

2007

2009

Norwegia

b/d

+98

+106

+72

Strefa euro

b/d

+17

+19

+29

Brazylia

-31

-22

-6

+13

USA

0

0

0

0

Polska

-40

-36

-29

-33

RPA

b/d

-31

-34

-39

Chiny

-55

-59

-56

-49

28

Tabela nr 2. Indeks Big Maca w wybranych krajach świata
Źródło: opracowanie własne na podstawie http://www.anaga.ru

Indeks rozwoju społecznego

ONZ

(Human Development Index – HDI)

Indeks rozwoju społecznego

ONZ

(Human Development Index – HDI)

wprowadzony w 1990 r.

HDI = 1/3 wskaźnik długości życia + 1/3

wskaźnik wykształcenia + 1/3 PKB per
capita

29

Na podstawie indeksu HDI dokonuje się

klasyfikacji państw:

o

o wysokim rozwoju (HDI > 0,800)

o

o średnim rozwoju (0,799 > HDI >
0,500)

o

o niskim rozwoju (0,500 > HDI)

30

Indeks rozwoju społecznego

ONZ

(Human Development Index – HDI)

Indeks rozwoju społecznego

ONZ

(Human Development Index – HDI)

HDI w 2009 r.

HDI w 2009 r.

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1

Polska
Niemcy
Francja
Norwegia
USA
Brazylia
Chiny
RPA
Botswana

31

Wykres nr 11. HDI w wybranych krajach świata w 2009 r.

Źródło: opracowanie własne na podstawie http://hdr.undp.org

Wskaźnik ubóstwa dla

wybranych OECD (HPI-2)

Wskaźnik ubóstwa dla

wybranych OECD (HPI-2)



prawdopodobieństwo niedożycia 60
lat



odsetek dorosłych analfabetów



odsetek ludności żyjącej poniżej linii
ubóstwa



długotrwała stopa bezrobocia

32

… i inne wskaźniki

… i inne wskaźniki

W zależności od przyjętych kryteriów

(np. społecznych, gospodarczych,
demograficznych lub
środowiskowych), można dowolnie
tworzyć wiele nowych, mniej lub
bardziej rozbudowanych wskaźników.

Wygenerowanie takiego wskaźnika

jest możliwe m. in. na stronie:

http://

hdr.undp.org

33

Bibliografia:

Bibliografia:



Skawińska E., Sobiech K., Nawrot K. Makroekonomia. Teoretyczne i praktyczne
aspekty gospodarki rynkowej. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne. Warszawa
2008. s. 108-121.



Gruszewska E. Rozwój i czynniki rozwoju gospodarczego [w:] Ekonomia ogólna.
pod. red. Meredyk K. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku. Białystok
2007. s. 346-352.



Mankiw G., Taylor M. Makroekonomia. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Warszawa 2009. s. 32-49.



Makroekonomia. pod red. Noga M. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we
Wrocławiu. Wrocław 1993. s. 22-24.



Wyszyński R. Regionalne dysproporcje dochodowe w Polsce [w:] Wzrost
gospodarczy a bezrobocie i nierówności w podziale dochodu. pod red. Pacho W.,
Garbicz M. Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Warszawa 2008. s. 219-229.



http://hdr.undp.org



http://www.anaga.ru



http://data.worldbank.com

34

Dziękujemy i życzymy

wielu prezentów w

dniu św. Mikołaja. 

35

ADMINISTRACJA – II rok

LSA

1. Kempisty Adam
2. Kowalewska Anna
3. Rezler Honorata
4. Wałdoch Anna
5. Zdunek Bartosz