Konflikt zbrojny 

w

Afganistanie 

SPIS 

TREŚCI

1.Historia Afganistanu

2.Przyczyny wybuchu wojny 1978-
1994

5.Polski kontyngent w 
Afganistanie

4.Oraganizacje Bojowe

3. Nowa Wojna

Już w III tysiącleciu p.n.e. Po 2000 roku p.n.e. zamieszkali na tych terenach 
Ariowie. Za ich czasów powstało, w miejscu gdzie dzisiaj jest Kabul, miasto. Na 
przełomie VI-V wieku p.n.e. ziemie Afganistanu zostały podbite przez króla Persji 
Dariusza I Wielkiego. Perscy władcy borykali W roku 329 p.n.e. do Afganistanu 
dotarł ze swoją armią Aleksander Macedoński. Podbił kraj i założył wiele miast, w 
których zamieszkali greccy koloniści. Panowanie Greków również spotkało się z 
licznymi buntami miejscowej ludności. Terytoria tworzące dzisiejszy Afganistan 
dość wcześnie odpadły od arabskiego kalifatu, a władzę w nim sprawowały 
kolejno różne lokalne dynastie. Najsłynniejszą z nich są Ghaznawidzi, którzy na 
początku XI w. opanowali ziemie od Chorasanu aż po Pendżab.
Około 1220 r. do Afganistanu wdarli się z północy Mongołowie. Zniszczyli 
większość miast oraz system irygacyjny, który zapewniał mieszkańcom tego 
kraju dobre plony. Pod koniec XIV w. ziemie afgańskie zostały znowuż 
zaatakowane przez bezwzględnego zdobywcę – TimuraZapoczątkowana przez 
Ahmeda Szaha dynastia Durrani rządziła krajem do roku 1818, kiedy to wygasła. 
Afganistan rozpadł się na cztery samodzielne księstwa feudalne.
Po ośmiu latach bezkrólewia nowym władcą został emir Dost Muhammad, który 
ponownie zjednoczył kraj. Za jego panowania o kontrolę nad Afganistanem 
zaczęły rywalizować Wielka Brytania i Rosja. Brytyjczycy próbowali osadzić na 
tronie swojego kandydata, co wywołało pierwszą wojnę afgańską (1838-1842) 
między Brytyjczykami i Afgańczykami. Podczas I wojny światowej Afganistan 
zachował neutralność. W rok po jej zakończeniu Habibullah został zamordowany. 
Jego następca Amanullah Chan, chcąc się uwolnić od brytyjskich wpływów, 
najechał jeszcze w tym samym roku Indie. Wojna zakończyła się uwolnieniem 
Afganistanu od brytyjskiego nadzoru nad polityką zagraniczną.

HISTORIA AFGANISTANU

 Wojna 1978-

1994

Armia radziecka opuszcza Afganistan w 1988. zdjęcie 
Michaiła Jewstafiewa
Już pod koniec lat 70. socjalistyczny rząd napotykał na 
silną opozycję wśród znacznej części mieszkańców 
Afganistanu, głównie z powodu stosowanych masowych 
represji i terroru politycznego stosowanego przez służbę 
bezpieczeństwa KHAD. W 1979 antyrządowe oddziały 
islamskich bojowników (mudżahedinów) pod wodzą 
Ahmada Szacha Masuda stawiły zbrojny opór 
wkraczającym oddziałom armii radzieckiej, przybyłym na 
pomoc afgańskiemu reżimowi komunistycznemu - który 
mimo istotnego finansowego i wojskowego wsparcia ZSRR 
nie był w stanie pokonać partyzantów. Rozpoczęła się 
wojna afgańska, w której mudżahedinów wsparły 
pieniędzmi i bronią m.in. USA, Wielka Brytania, 

Arabia Saudyjska, Iran oraz Chiny. Mimo zaangażowania znacznych sił i najnowocześniejszej broni 
wojska radzieckie wspierane przez afgańskie siły rządowe nie potrafiły pokonać islamskich 
bojowników, stosowany przez armię radziecką terror, barbarzyńskie metody walki (m.in. taktyka 
spalonej ziemi) z użyciem wszystkich możliwych rodzajów broni, w tym napalmu, min-zabawek i 
dywanowych bombardowań obiektów pozbawionych znaczenia strategicznego nastawiły wrogo do 
ZSRR większość społeczeństwa afgańskiego i światową opinię publiczną. W roku 1986 Babrak Karmal 
zrezygnował ze swojego stanowiska. Jego następcą został Mohammad Nadżibullah.
Dwa lata później Afganistan, ZSRR, USA i Pakistan zawarły porozumienie pokojowe i wojska radzieckie 
zaczęły opuszczać kraj. Ostatnie oddziały opuściły Afganistan w następnym roku. Po wycofaniu się 
wojsk radzieckich siły rządowe powoli traciły kolejne terytoria, aż w końcu, na początku 1992 r., 
mudżahedini zdobyli Kabul. Zwycięzcy utworzyli nowy rząd, a prezydentem kraju został Tadżyk 
Burhanuddin Rabbani.
Jedność zwycięzców skończyła się jednak bardzo szybko. Pierwszy przeciwko rządowi wystąpił 
Gulbuddin Hekmatjar. Kraj zaczął się rozpadać na kilka stref kontroli, a najcięższe walki toczyły się o 
Kabul. W ich trakcie wcześniej prawie nietknięte miasto zostało bardzo zniszczone.

Jeszcze przed zamachami na WTC i Pentagon 
wysuwano propozycje zwiększenia wydatków na 
zbrojenia oraz umocnienie amerykańskiej obecności 
w świecie przez rozprawienie się z reżimami 
autorytarnymi czy totalitarnymi. . Chodziło o 
stanowcze odniesienie się do „zagrożenia ze strony 
reżimów zbójeckich i wrogich państw, które stanowią 
potencjał dla terroryzmu oraz rozwoju broni masowej 
zagłady.”  11 września miał wiele konsekwencji. 
„Zniszczył poczucie pewności, że Ameryki nie da się 
zaatakować, udowodnił, że kraj stoi wobec tych 
samych zagrożeń, z którymi inne kraje mają do 
czynienia na co dzień, wykazał niebezpieczeństwo 
działań na własną rękę.” .Skończył się „urlop od 
historii.”Retoryka Georga W. Busha szybko zaczęła 
nabierać wręcz religijnej wymowy. Przekonany o 
własnej misji, walkę z terroryzmem zaczyna 
postrzegać, jak odwieczną walkę dobra ze złem. 
Kongres uchwalił rezolucję upoważniającą go do 
„użycia wszelkich niezbędnych i właściwych sił 
przeciwko tym krajom, organizacjom lub osobom, 
które według jego oceny zaplanowały, autoryzowały, 
wykonały i udzielały pomocy w zamachach 
terrorystycznych 11 września, lub też przeciwko tym, 
którzy udzielali schronienia takim organizacjom lub 
osobom”. Te słowa znaczyły bardzo wiele. 
Amerykański Kongres dał zgodę na działanie, ale to 
prezydent i jego administracja miały za zadanie 
zdefiniowanie wroga Ameryki.  Tak więc walka z 
terroryzmem stałą się priorytetem. Traktowano ją, 
jako misję realizowaną w interesach całej 
społeczności międzynarodowej, a nie tylko dla dobra 
USA.  

Nowa 
Wojna

Stany Zjednoczone udowodniły światu, że dzięki swojej zaawansowanej 
technologii, są w stanie przeprowadzić szybką, sprawną i zwycięską operację 
militarną w kraju tak odległym i „trudnym” jak Afganistan.  Akcja w 
Afganistanie, kryptonim „Trwająca wolność” rozpatrywana militarnie, powiodła 
się. Ale był to dopiero początek góry lodowej. „Dla Afganistanu potrzebny jest 
pewnego rodzaju Plan Marshalla.” W momencie zwycięstwa nie myślano o 
tym, bo przecież całemu światu udowodniono, że Stany Zjednoczone są 
potęgą, która może pokonać kraj oddalony o jedenaście tysięcy kilometrów. 
Był to niezwykły pokaz skuteczności nowoczesnej technologii i amerykańskich 
sił zbrojnych. Coś jeszcze? Tak, obalono reżim Talibów, ale Osama bin Laden i 
jego wierchuszka pozostali na wolności. Droga do pełnej stabilizacji 
wewnętrznej Afganistanu była i jest jeszcze bardzo długa. [55].  Do wojny 
przyłącza się coraz więcej krajów z Europy i Świata. Wojna Pochłania coraz 
więcej ofiar ale też i pieniędzy 

    Nadrzędnym celem wojsk amerykańskich i 
koalicyjnych stało się zabezpieczenie wyborów 
prezydenckich zaplanowanych na 20 sierpnia. W 
tym celu 2 lipca wzmocnione wojska amerykańskie 
przystąpiły do wielkiej ofensywnej Operacji Khanjar 
(uderzenie miecza) w południowej prowincji Helmand. 
Zmierzając zaś do poprawy wizerunku sił 
międzynarodowych, nowy dowódca wojsk 
amerykańskich i sił ISAF w Afganistanie generał 
Stanley McChrystal obiecał w czerwcu, że mocno 
ograniczy korzystanie z bombardowań lotniczych 
przeciw afgańskim rebeliantom w celu zmniejszenia 
ilości ofiar cywilnych; nieco wcześniej, 3 maja do 
takiego krwawego nalotu doszło w okręgu Bala Baluk w 
zachodniej prowincji Farah – według afgańskiego 
śledztwa cywilnych ofiar miało być aż 140. Lipiec i 
sierpień były rekordowo krwawe dla koalicji – w obu 
miesiącach liczba strat przekroczyła 70, podczas gdy 
do tej pory nie była większa niż 46 (czerwiec i sierpień 
2008). Talibowie dokonali kilku kolejnych 
skoordynowanych ataków w miastach (np. raz jeszcze 
w Khost 25 lipca) oraz krwawych zamachów 
samobójczych .

Talibowie 
W 1994 r. w Afganistanie pojawili się talibowie, czyli wspierani 
głównie przez Pakistan fundamentalistyczni, islamscy studenci, 
przeważnie narodowości pasztuńskiej, którzy bardzo szybko stali się 
znaczącą siłą. Rabbani i Hekmatjar porozumieli się na l i ogłosili się 
rządempoczątku 1996 r., ale nie powstrzymało to postępów talibów, 
którzy we wrześniu zdobyli Kabu Islamskiego Emiratu Afganistanu. 
Na jego czele stał mułła Mohammad Omar. Rząd talibów uznały 
tylko Pakistan, Arabia Saudyjska i Zjednoczone Emiraty Arabskie. 
Reszta świata (w tym ONZ) uznawała za legalne władze prezydenta 
Burhanuddina Rabbaniego i jego rząd.
Na kontrolowanych przez siebie terenach (wtedy dwie trzecie 
Afganistanu) talibowie wprowadzili surowe prawo zwyczajowe, m.in. 
drastycznie ograniczające prawa kobiet.
W następnych kilkunastu miesiącach talibowie zdobyli 90% 
terytorium Afganistanu, a jedynym liczącym się przeciwnikiem był 
już tylko wsławiony walkami z wojskami radzieckimi Ahmad Szach 
Masud ze swoją tadżycką armią. W tym czasie do Afganistanu 
przybył Osama bin Laden. Już w 1998 r. USA zażądały jego wydania 
za zamachy w Kenii i Tanzanii. Talibowie odmówili. W sierpniu 1998 
na jeden z obozów należących do organizacji bin Ladena spadły 
amerykańskie pociski typu Tomahawk. W listopadzie 1999 r. ONZ 
nałożyła na Afganistan sankcje ekonomiczne, również żądając 
wydania bin Ladena. Sankcje wzmocniono w styczniu 2001 r. (m.in. 
zakazem sprzedaży broni do Afganistanu).
W marcu 2001 r. talibowie zniszczyli dwa gigantyczne starożytne 
posągi Buddy w Bamian. Podobny los spotkał tysiące mniejszych 
zabytków. Akt ten potępiło nawet wiele krajów muzułmańskich.

Organizacja 
Bojowa

Al-Kaida (albo Al-Qaeda, po arabsku ةدعاقلااا dosłownie 
baza) – sunnicka organizacja posługująca się metodami 
terrorystycznymi, stworzona w 1988 roku przez Abdallaha 
Azzama. Początkowo Al-Kaida miała na celu przeciwstawiać 
się radzieckiej napaści na Afganistan, przekształciła się w 
pansunnickie ugrupowanie, którego głównym celem stało 
się zwalczanie wpływów Izraela, USA i szeroko pojętego 
Zachodu w krajach muzułmańskich.
Mówi się, że obecnie Al-Kaida liczy kilka tysięcy członków 
zakonspirowanych na całym świecie, głównie w krajach 
arabskich i muzułmańskich. Organizacja współpracuje z 
wieloma organizacjami fundamentalistów islamskich, bądź 
sama jest tylko siecią luźno powiązanych organizacji lub 
tylko zbiorem niezwiązanych ze sobą organizacji 
uznawanych za Al-Kaidę. Charakterystyczną cechą Al-Kaidy 
jest jej luźna, zdecentralizowana struktura, zabezpieczająca 
przed zniszczeniem organizacji z chwilą rozbicia 
którejkolwiek jej części.

Początkowo wspierała ugrupowania islamskie 
walczące z armią radziecką podczas wojny 
afgańskiej. W 1991 przekształciła się w 
organizację terrorystyczną, mającą zasięgiem 
obejmować na początku XXI w. kilkadziesiąt 
krajów, a mimo tego być zdolną do wykonywania 
(nagrywanych od czasu do czasu na kasetach 
VHS) rozkazów swojego ukrywającego się w 
Afgańskich jaskiniach przywódcy, wpływanie na 
politykę międzynarodową a nawet tendencje 
teologiczne. W latach 1989-1991 jej kwatera 
główna miałaby się znajdować w Pakistanie, 
potem w Sudanie, od 1996 w Afganistanie.
Według deklaracji wojny ogłoszonej przez Osamę 
bin Ladena celem Al-Kaidy jest radykalizacja 
istniejących ugrupowań islamskich i utworzenie 
ich w miejscach gdzie nie występują

Al-Kaida

Flag
a

Kryjówka 
Organizacji

Dnia 22 listopada 2001 roku Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej 
Aleksander Kwaśniewski wydał postanowienie o użyciu Polskiego 
Kontyngentu Wojskowego w składzie Sił Sojuszniczych w 
Islamskim Państwie Afganistanu, Republice Tadżykistanu i 
Republice Uzbekistanu oraz na Morzu Arabskim i Oceanie 
Indyjskim. Kontyngent liczył 300 żołnierzy i miał zostać 
podporządkowany Dowódcy Sił Sojuszniczych w regionie. Co 
ciekawe operacja ta została poparta przez największe partie 
politycznej SLD, PiS i PO mimo, iż polskie społeczeństwo było jej  
przeciwne. W uzasadnieniu podjętej decyzji premier Leszek Miller 
powoływał się niesłusznie na artykuł 5 traktatu waszyngtońskiego, 
mimo iż operacja w Afganistanie nie była operacja natowską.
 Odpowiadając na zaproszenie ze strony Międzynarodowych Sił 
Wspierania Bezpieczeństwa (ISAF) w rejon Afganistanu została 
skierowana pierwsza grupa żołnierzy. Zostali oni rozmieszczeni w 
bazie Camp White Eagle w Bagram. Misja ISAF jest operacją 
stabilizacyjną realizowaną na podstawie rezolucji Rady 
Bezpieczeństwa ONZ oraz porozumienia zawartego w Bonn. Jak 
poinformowała "Gazeta Wyborcza", w drugiej połowie roku 
do polskich żołnierzy w Ghazni dołączy amerykańska 101. 
Dywizja Powietrznodesantowa.Propozycja skierowania 
amerykańskiej jednostki wyszła ze strony USA. Gdy wejdzie ona w 
życie polski dowódca po raz pierwszy w historii będzie nadzorował 
tak dużą ilość amerykańskich żołnierzy.
Dzięki takiemu rozwiązaniu mają usprawnić się działania koalicji w 
Ghazni, aby dwie jednostki nie działały na jednym terenie 
odrębnie.
Po powiększeniu polskiego kontyngentu z 2,2 tys. do 2,6 tys. 
żołnierzy i dołączeniu sił amerykańskich w Ghazni, w której od 
zeszłego roku dowodzą Polacy, będzie stacjonować 3,6 tys. 
żołnierzy.

Polski 
Kontyngent