Prawo pracy
STOSUNEK PRACY
UMOWA O PRACĘ
STOSUNEK PRACY
UMOWA O PRACĘ
Prawo pracy
STOSUNEK PRACY
UMOWA O PRACĘ
STOSUNEK PRACY
UMOWA O PRACĘ
STOSUNEK PRACY
Jest to więź prawna o charakterze
dobrowolnym i trwałym, łącząca
pracownika i pracodawcę, której treścią
jest obowiązek osobistego wykonywania
pracy określonego rodzaju przez
pracownika pod kierownictwem, na
rzecz i na ryzyko pracodawcy oraz
obowiązek pracodawcy zatrudniania
pracownika przy umówionej pracy i
wypłacania mu wynagrodzenia za pracę.
Jest to więź prawna o charakterze
dobrowolnym i trwałym, łącząca
pracownika i pracodawcę, której treścią
jest obowiązek osobistego wykonywania
pracy określonego rodzaju przez
pracownika pod kierownictwem, na
rzecz i na ryzyko pracodawcy oraz
obowiązek pracodawcy zatrudniania
pracownika przy umówionej pracy i
wypłacania mu wynagrodzenia za pracę.
Charakter prawny
stosunku pracy
Charakter prawny
stosunku pracy
Stosunek pracy o stosunek
zobowiązaniowy (wywodzi się z
prawa cywilnego z prawa zobowiązań):
- stosunek o charakterze majątkowym
( przedmiotem są dobra o charakterze
majątkowym),
- st. wzajemny,
- st. dwustronny,
Stosunek pracy o stosunek
zobowiązaniowy (wywodzi się z
prawa cywilnego z prawa zobowiązań):
- stosunek o charakterze majątkowym
( przedmiotem są dobra o charakterze
majątkowym),
- st. wzajemny,
- st. dwustronny,
cechy specyficzne
stosunku pracy
cechy specyficzne
stosunku pracy
1) dotyczy on dóbr i usług o charakterze majątkowym,
2) stosunek pracy tak silnie angażuje osobę pracownika, że
wyznacza ona jego status społeczny,
3) wzajemność pracy i wynagrodzenia, ale istnieją także takie
stosunki między pracownikiem a pracodawcą, które nie mają
charakteru wzajemnego, np. pracodawca ma obowiązek
zapewnić pracownikami odpowiednie warunki higieniczne
pracy,
4) pracodawca ma władzę porządkową nad pracownikiem (kary
porządkowe),
5) stosunek pracy musi zawierać regulacje, które mają na celu
organizowanie pracy większych zespołów ludzkich,
6) nierównomierność ryzyka,
7) nierówność podmiotów prawa.
1) dotyczy on dóbr i usług o charakterze majątkowym,
2) stosunek pracy tak silnie angażuje osobę pracownika, że
wyznacza ona jego status społeczny,
3) wzajemność pracy i wynagrodzenia, ale istnieją także takie
stosunki między pracownikiem a pracodawcą, które nie mają
charakteru wzajemnego, np. pracodawca ma obowiązek
zapewnić pracownikami odpowiednie warunki higieniczne
pracy,
4) pracodawca ma władzę porządkową nad pracownikiem (kary
porządkowe),
5) stosunek pracy musi zawierać regulacje, które mają na celu
organizowanie pracy większych zespołów ludzkich,
6) nierównomierność ryzyka,
7) nierówność podmiotów prawa.
Podstawy prawne powstania
stosunku pracy
Podstawy prawne powstania
stosunku pracy
• na podstawie umowy o pracę,
• powołania,
• wyboru,
• mianowania,
• spółdzielczej umowy o pracę
• na podstawie umowy o pracę,
• powołania,
• wyboru,
• mianowania,
• spółdzielczej umowy o pracę
UMOWA
O PRACĘ
UMOWA
O PRACĘ
Sposób i forma zawarcia umowy
o pracę
Sposób i forma zawarcia umowy
o pracę
*Umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie (art. 29 §2kp)
*Jeżeli umowa o pracę została zawarta bez zachowania formy
pisemnej pracodawca powinien potwierdzić pracownikowi na
piśmie ustalenia stron umowy, rodzaju umowy oraz
jej warunków najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez
pracownika (art. 29 §2)
*W przypadku, gdy pracodawca nie zachowa formy pisemnej przy
zawieraniu umowy o pracę, grożą mu sankcje porządkowe z art.
281 §2 kp w postaci grzywny. Pracodawca może też nałożyć pewne
sankcje porządkowe na pracowników odpowiedzialnych za takie
potwierdzenie.
*Umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie (art. 29 §2kp)
*Jeżeli umowa o pracę została zawarta bez zachowania formy
pisemnej pracodawca powinien potwierdzić pracownikowi na
piśmie ustalenia stron umowy, rodzaju umowy oraz
jej warunków najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez
pracownika (art. 29 §2)
*W przypadku, gdy pracodawca nie zachowa formy pisemnej przy
zawieraniu umowy o pracę, grożą mu sankcje porządkowe z art.
281 §2 kp w postaci grzywny. Pracodawca może też nałożyć pewne
sankcje porządkowe na pracowników odpowiedzialnych za takie
potwierdzenie.
Treść umowy o pracę
Treść umowy o pracę
Prawidłowo sformułowana umowa o pracę powinna
określać:
1) strony umowy,
2) rodzaj umowy- ze względu na zamierzony czas
trwania stosunku pracy , z zależności od uznania stron,
umowa o pracę może być zawarta:
a) na czas nieokreślony,
b) na czas określony, w tym na czas zastępstwa
nieobecnego pracownika- „ umowa na zastępstwo”,
c) na czas wykonywania określonej pracy,
d) na okres próbny.
3) datę zawarcia umowy,
Prawidłowo sformułowana umowa o pracę powinna
określać:
1) strony umowy,
2) rodzaj umowy- ze względu na zamierzony czas
trwania stosunku pracy , z zależności od uznania stron,
umowa o pracę może być zawarta:
a) na czas nieokreślony,
b) na czas określony, w tym na czas zastępstwa
nieobecnego pracownika- „ umowa na zastępstwo”,
c) na czas wykonywania określonej pracy,
d) na okres próbny.
3) datę zawarcia umowy,
Treść umowy o pracę
Treść umowy o pracę
4) warunki pracy i płacy, a w szczególności:
rodzaj pracy- to określenie konkretnych obowiązków
pracownika poprzez wręczenie mu tzw. zakresu
czynności( zakresu obowiązków). Zakres czynności
wchodzi w całości do treści umowy o pracę, jeżeli został
pracownikowi wręczony przed jej zawarciem lub w
trakcie zawierania. Natomiast, gdy został doręczony po
zawarciu umowy może zawierać tylko konkretyzację
obowiązków mieszczących się w ramach umówionego
rodzaju pracy i nie może być podstawą obarczania
pracownika czynnościami nieprzewidzianymi w tej
umowie.
4) warunki pracy i płacy, a w szczególności:
rodzaj pracy- to określenie konkretnych obowiązków
pracownika poprzez wręczenie mu tzw. zakresu
czynności( zakresu obowiązków). Zakres czynności
wchodzi w całości do treści umowy o pracę, jeżeli został
pracownikowi wręczony przed jej zawarciem lub w
trakcie zawierania. Natomiast, gdy został doręczony po
zawarciu umowy może zawierać tylko konkretyzację
obowiązków mieszczących się w ramach umówionego
rodzaju pracy i nie może być podstawą obarczania
pracownika czynnościami nieprzewidzianymi w tej
umowie.
Treść umowy o pracę
Treść umowy o pracę
miejsce wykonywania pracy- bądź stały punkt w
znaczeniu geograficznym, bądź pewien obszar
oznaczony, strefę określoną granicami jednostki
geograficznej kraju lub inny dostatecznie wyraźny
sposób, w którym ma nastąpić świadczenie pracy
(wyrok SN). Miejsce pracy nie musi być wyposażone w
zaplecze techniczne, kadrowe, socjalne. Wyposażone
jest tak w konkretnych przypadkach, gdy jest nim
zakład pracy. Miejsce pracy nie jest tożsame z siedzibą
pracodawcy. Jeżeli jednak strony nie określiły w umowie
miejsca wykonywania pracy , wówczas miejscem pracy
jest siedziba pracodawcy (art. 454 kc w zw. z art. 300
kp)
miejsce wykonywania pracy- bądź stały punkt w
znaczeniu geograficznym, bądź pewien obszar
oznaczony, strefę określoną granicami jednostki
geograficznej kraju lub inny dostatecznie wyraźny
sposób, w którym ma nastąpić świadczenie pracy
(wyrok SN). Miejsce pracy nie musi być wyposażone w
zaplecze techniczne, kadrowe, socjalne. Wyposażone
jest tak w konkretnych przypadkach, gdy jest nim
zakład pracy. Miejsce pracy nie jest tożsame z siedzibą
pracodawcy. Jeżeli jednak strony nie określiły w umowie
miejsca wykonywania pracy , wówczas miejscem pracy
jest siedziba pracodawcy (art. 454 kc w zw. z art. 300
kp)
Treść umowy o pracę
Treść umowy o pracę
wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze
wskazaniem składników wynagrodzenia- oznacza wskazanie
wszystkich elementów decydujących o uprawnieniach płacowych
pracownika, a w szczególności :
• metody płac (czasowa, akordowa itp.)
• stawki płac
• składniki wynagrodzenia.
wymiar czasu pracy- wskazanie, czy pracownik ma być zatrudniony w
pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym przy pracy danego
rodzaju, czy w niepełnym wymiarze. Jeżeli pracownik ma być
zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, wówczas trzeba
określić, jaki to ma być wymiar. Zawarcie z pracownikiem umowy o
pracę przewidującej zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy
nie może powodować ustalenia jego warunków pracy i płacy w sposób
mniej korzystny w stosunku do pracowników wykonujących taką samą
lub podobną pracę w pełnym wymiarze czasu pracy ( art.29 §1 kp).
wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze
wskazaniem składników wynagrodzenia- oznacza wskazanie
wszystkich elementów decydujących o uprawnieniach płacowych
pracownika, a w szczególności :
• metody płac (czasowa, akordowa itp.)
• stawki płac
• składniki wynagrodzenia.
wymiar czasu pracy- wskazanie, czy pracownik ma być zatrudniony w
pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym przy pracy danego
rodzaju, czy w niepełnym wymiarze. Jeżeli pracownik ma być
zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, wówczas trzeba
określić, jaki to ma być wymiar. Zawarcie z pracownikiem umowy o
pracę przewidującej zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy
nie może powodować ustalenia jego warunków pracy i płacy w sposób
mniej korzystny w stosunku do pracowników wykonujących taką samą
lub podobną pracę w pełnym wymiarze czasu pracy ( art.29 §1 kp).
Treść umowy o pracę
Treść umowy o pracę
termin rozpoczęcia pracy- stosunek pracy
nawiązuje się w terminie określonym w umowie
jako dzień rozpoczęcia pracy, a jeżeli terminu tego
nie określono- w dniu zawarcia umowy (art. 26
kp). Termin może być określony przez wskazanie
daty kalendarzowej lub innego zdarzenia, którego
nadejście jest pewne, np. w dniu odejścia na urlop
macierzyński pracownicy. Z dniem rozpoczęcia
pracy stają się wymagalne podstawowe
roszczenia stron stosunku pracy, czyli o
świadczenie pracy i o dopuszczenie do jej
wykonywania.
termin rozpoczęcia pracy- stosunek pracy
nawiązuje się w terminie określonym w umowie
jako dzień rozpoczęcia pracy, a jeżeli terminu tego
nie określono- w dniu zawarcia umowy (art. 26
kp). Termin może być określony przez wskazanie
daty kalendarzowej lub innego zdarzenia, którego
nadejście jest pewne, np. w dniu odejścia na urlop
macierzyński pracownicy. Z dniem rozpoczęcia
pracy stają się wymagalne podstawowe
roszczenia stron stosunku pracy, czyli o
świadczenie pracy i o dopuszczenie do jej
wykonywania.
Rodzaje umowy o pracę
Rodzaje umowy o pracę
Ze względu na czas trwania stosunku
pracy k.p. w art. 25 wyróżnia
następujące umowy o pracę:
• na czas nieokreślony,
• na czas określony, w tym na czas
zastępstwa nieobecnego pracownika-
„ umowa na zastępstwo”,
• na czas wykonywania określonej pracy
• na okres próbny.
Ze względu na czas trwania stosunku
pracy k.p. w art. 25 wyróżnia
następujące umowy o pracę:
• na czas nieokreślony,
• na czas określony, w tym na czas
zastępstwa nieobecnego pracownika-
„ umowa na zastępstwo”,
• na czas wykonywania określonej pracy
• na okres próbny.
Rodzaje umowy o pracę
Rodzaje umowy o pracę
1) umowa na czas nieokreślony- strony nie
określają z góry terminu, do którego ma trwać
stosunek pracy, przez co wyrażają zamiar
trwałego związania się z sobą. Z umową taką
mamy do czynienia, gdy;
• strony w treści umowy wyraźnie zaznaczyły
nieograniczony czas trwania umowy,
• umowa na temat czasu swojego
obowiązywania nic nie stanowi, z
okoliczności nie wynika zamiar stron
zawarcia umowy innego rodzaju.
1) umowa na czas nieokreślony- strony nie
określają z góry terminu, do którego ma trwać
stosunek pracy, przez co wyrażają zamiar
trwałego związania się z sobą. Z umową taką
mamy do czynienia, gdy;
• strony w treści umowy wyraźnie zaznaczyły
nieograniczony czas trwania umowy,
• umowa na temat czasu swojego
obowiązywania nic nie stanowi, z
okoliczności nie wynika zamiar stron
zawarcia umowy innego rodzaju.
Rodzaje umowy o pracę
Rodzaje umowy o pracę
2)umowa na czas określony- wyróżnia się ustalonym
czasem trwania tej umowy (z góry jest już ustalony termin
zakończenia stosunku pracy) poprzez:
• wskazanie daty kalendarzowej np. do 30.05.2007 roku, itp.;
• wskazanie okresu jej trwania, np. rok, sześć miesięcy ;
• (wyłączona jest możliwość wskazania czasu trwania umowy
o pracę na czas określony wskazując na rodzaj pracy, która
ma być wykonana, ponieważ jest to zastrzeżone dla umowy
na czas wykonywania określonej pracy).
Zdarzenie wskazane w umowie jako termin zakończenia
stosunku pracy powinno być pewne, więc nie może zależeć
od woli stron lub osób trzecich.
2)umowa na czas określony- wyróżnia się ustalonym
czasem trwania tej umowy (z góry jest już ustalony termin
zakończenia stosunku pracy) poprzez:
• wskazanie daty kalendarzowej np. do 30.05.2007 roku, itp.;
• wskazanie okresu jej trwania, np. rok, sześć miesięcy ;
• (wyłączona jest możliwość wskazania czasu trwania umowy
o pracę na czas określony wskazując na rodzaj pracy, która
ma być wykonana, ponieważ jest to zastrzeżone dla umowy
na czas wykonywania określonej pracy).
Zdarzenie wskazane w umowie jako termin zakończenia
stosunku pracy powinno być pewne, więc nie może zależeć
od woli stron lub osób trzecich.
Rodzaje umowy o pracę
Rodzaje umowy o pracę
Próbą obejścia przepisów o zawieraniu umów na czas
określony jest zawieranie przez pracodawcę z pracownikiem
umowy na czas określony, a w rzeczywistości przyjmowanie
pracownika na długi okres czasu pracy. Innym nadużyciem
jest, gdy pracodawca zawiera kilka następujących po sobie
umów o pracę na czas określony z tym samym
pracownikiem. Takie zachowania pracodawcy stawiają w
niekorzystnej sytuacji pracownika, gdyż:
• nie przysługuje im wówczas ochrona trwałości stosunku
pracy związana z zatrudnieniem,
• pracodawcę nie obowiązuje zachowanie okresów
wypowiedzenia z prawem do wolnego czasu na
poszukiwanie nowej pracy,
Próbą obejścia przepisów o zawieraniu umów na czas
określony jest zawieranie przez pracodawcę z pracownikiem
umowy na czas określony, a w rzeczywistości przyjmowanie
pracownika na długi okres czasu pracy. Innym nadużyciem
jest, gdy pracodawca zawiera kilka następujących po sobie
umów o pracę na czas określony z tym samym
pracownikiem. Takie zachowania pracodawcy stawiają w
niekorzystnej sytuacji pracownika, gdyż:
• nie przysługuje im wówczas ochrona trwałości stosunku
pracy związana z zatrudnieniem,
• pracodawcę nie obowiązuje zachowanie okresów
wypowiedzenia z prawem do wolnego czasu na
poszukiwanie nowej pracy,
Rodzaje umowy o pracę
Rodzaje umowy o pracę
Umowa o pracę w celu zastępstwa pracownika
(art. 25 kp)- umowa zawierana w celu zastępstwa
pracownika w czasie jego usprawiedliwionej
nieobecności w pracy. Umowa na czas trwania tej
nieobecności, która jest szczególną postacią umowy na
czas określony.
Istotnymi cechami tej umowy są:
– czas nieobecności pracownika- jeżeli jakiś pracownik jest
nieobecny w pracy z powodów usprawiedliwionych,
– umowa na czas określony,
– czas trwania umowy jest równoznaczny z nieobecnością
danego zastępowanego pracownika w pracy.
Umowa o pracę w celu zastępstwa pracownika
(art. 25 kp)- umowa zawierana w celu zastępstwa
pracownika w czasie jego usprawiedliwionej
nieobecności w pracy. Umowa na czas trwania tej
nieobecności, która jest szczególną postacią umowy na
czas określony.
Istotnymi cechami tej umowy są:
– czas nieobecności pracownika- jeżeli jakiś pracownik jest
nieobecny w pracy z powodów usprawiedliwionych,
– umowa na czas określony,
– czas trwania umowy jest równoznaczny z nieobecnością
danego zastępowanego pracownika w pracy.
Rodzaje umowy o pracę
Rodzaje umowy o pracę
Ad.3) umowa na czas wykonywania określonej
pracy- umowa na czas określony, wyznacza się go
czasem wykonywania określonej pracy. Nawiązuje
się ją przez wskazanie pracy (zadań, programu), do
której realizacji zatrudnia się pracownika i której
ukończenie powoduje ustanie stosunku pracy, np.
zatrudnienie pracownika naukowego do realizacji
określonego programu badawczego.
Do umów na czas wykonywania określonej pracy
należą w szczególności umowy o prace sezonowe .
Ad.3) umowa na czas wykonywania określonej
pracy- umowa na czas określony, wyznacza się go
czasem wykonywania określonej pracy. Nawiązuje
się ją przez wskazanie pracy (zadań, programu), do
której realizacji zatrudnia się pracownika i której
ukończenie powoduje ustanie stosunku pracy, np.
zatrudnienie pracownika naukowego do realizacji
określonego programu badawczego.
Do umów na czas wykonywania określonej pracy
należą w szczególności umowy o prace sezonowe .
Rodzaje umowy o pracę
Rodzaje umowy o pracę
4) umowa na okres próbny
1) celem tej umowy jest sprawdzenie
pracownika, jego umiejętności, cech osobowych,
które pozwolą, bądź nie włączyć go do zespołu
pracowników na stałe( na czas nieokreślony),
2) zawarcie umowy na czas nieokreślony lub na
czas oznaczony, po upływie okresu próby,
zależy od pracodawcy,
3) czas trwania próby nie może być dłuższy niż
3 m-ce,
4) umowa na okres próbny
1) celem tej umowy jest sprawdzenie
pracownika, jego umiejętności, cech osobowych,
które pozwolą, bądź nie włączyć go do zespołu
pracowników na stałe( na czas nieokreślony),
2) zawarcie umowy na czas nieokreślony lub na
czas oznaczony, po upływie okresu próby,
zależy od pracodawcy,
3) czas trwania próby nie może być dłuższy niż
3 m-ce,