Metoda

biograficz

Action

reaserch



Metoda biograficzna (metoda badań

biograficznych, metoda dokumentów
osobistych, lub dokumentów ludzkich) nie jest
samodzielną metodą badań, lecz zlepkiem
części innych metod badawczych łącznie z ich
technikami, obejmującymi zwłaszcza:



analizę dokumentów



obserwację



metodę sondażu diagnostycznego



metodę dialogową

Metoda biograficzna

W metodzie analizuje się dokumenty, takie jak:

pamiętniki, życiorysy, dzienniki, wspomnienia i listy.
Podmiotem jej jest jednostka lub kilka, uznanych za
typowe dla danego środowiska. Polega na opisie i
analizie przebiegu życia ludzkiego rozpatrywanego w
kontekście określonego wycinku rzeczywistości
społecznej. Dotyczy całości lub fragmentu przebiegu
życia badanych osób, w tym często ściśle określany
rodzaj ich działalności z tytułu pracy zawodowej, życia
rodzinnego, społecznego, towarzyskiego czy religijnego
łącznie z ich dokonaniami i niepowodzeniami, albo też
wyłącznie kluczowe momenty przebiegu życia,
związane z ważnymi wydarzeniami historycznymi,
zmianą ról i pozycji społecznego.

Do takich biografii należą m.in. biografie dorobku

naukowców, pisarzy, pedagogów, ekonomistów,
menadżerów.

Metoda biograficzna opiera się na

następujących założeniach:



badania muszą uwzględniać subiektywność

odczuć, doznań i przeżyć ludzi



analizy powinny brać pod uwagę kontekst

środowiskowy w którym żyje jednostka



badania powinny wykorzystywać różne źródła

informacji



badania winny mieć charakter monografii

historycznej (jednostka, grupa) gdyż
subiektywne odczucia można zrozumieć
wówczas, gdy odniesie się je do przeszłych
doświadczeń

Wady metody biograficznej

•C

zęść

ch n

znaj

e j

rto

ści

ż p

zie

ją

lą

d i

ż me

sko

ę n

a fak

grafi

czn

ych

auto

bio

gra

ficzn

ych

uko

ktu

wid

zen

dzą

ute

nty

czną.

•A

uto

bio

gra

fia

kty

a a

ęst

bie

kty

a. Op

isy

wan

e f

akt

y s

ą s

prze

czne

nik

ają

z te

iż

oso

isu

ją

min

a ,

siad

a n

stat

eczn

ą w

dzę

a te

n t

czy

ż ze

zł

•Mo

żna

tak

że

rzy

cze

pić

się

o t

o ,

iż

mimo

szcze

ch ch

ęci

uto

bio

grafi

i n

a si

ę u

sta

lić

men

gą

yć

błę

e maj

ąc n

a c

elu

wad

zen

czy

ika

w b

łą

czę

sto

bie

g zami

erzo

ny.

Wady metody biograficznej

•N

ależ

y zw

róc

ić t

akż

e u

gę

, iż

uto

bio

gra

fia

pis

a z

ewn

(cz

ęsto

uto

rsk

ieg

o a

ie o

bie

ktyw

ktu

idze

nia

•B

ard

ęsto

iąże

się

kże

str

oje

m o

pis

zą

leży

mię

tać,

iż

ast

rój

jest

ien

żn

a w

ięc

wyw

nio

sko

ć ,

że

nty

nie

dzw

ierc

ied

lają

ecz

ywis

sta

iczn

•.

ieu

nik

nio

kże

acja

oku

ntó

któ

ynik

a z

nik

u p

ięci

le te

ż z

iż lu

dzie

wym

azu

ją z

e s

jej

św

iad

ośc

i s

ytu

acje

rzyk

re.

•N

igd

y n

ie jes

śm

y p

czy

mó

wią

ktyc

ych

oic

św

iad

cze

nia

, p

rze

życ

iach

, m

arz

iach

, c

i w

kim

niu

akt

lne

ast

ien

ie e

cjo

lne

rzyc

zyn

iło s

ię d

o z

nie

ksz

tałc

isy

nyc

h f

aktó

w lu

b p

rze

żyć

Zalety metody biograficznej

•D

okum

ent

y o

bis

ają

moż

liwo

ść w

glą

du w

mot

acj

ę, p

ost

y, oce

ny ja

kie

lud

zie

ułuj

ą.

•M

ate

ria

ł t

en p

ozw

ala

hwy

cić

psy

cho

log

iczną

str

onę

funk

cjo

nowa

nia

insty

tucji

ołe

czny

i two

rze

nia

ę op

inii

pub

liczne

•M

ate

ria

ł t

en d

aję

ożl

iwoś

ć op

isy

nia

wza

jem

nych r

ela

cji, m

ięd

śr

odo

wisk

iem

jed

nos

•J

est

ria

ł p

ozw

ala

jący

uchwycić

ewne

kswncję

arz

eń,

( p

owią

nia

rzy

czy

nowe

w d

ług

sie

cza

su)

Zalety metody biograficznej

•M

ate

ria

ł t

en d

ost

arc

inf

orm

acj

i na

jak

lud

zie

dzą

bie

w s

ytua

cja

ian

ołe

czny

ch.

•M

etod

a t

a p

ozw

ala

na b

ani

e ruc

hliw

ości

ołe

czne

św

iad

omoś

ci sp

ołe

czne

prz

pro

sów

cja

liza

cji,

prz

eży

psy

chi

czy

jed

nostk

•M

etod

a b

iog

rafi

czna

ozwa

la na

dop

uszc

nie

głos

u lud

sła

ch,

wykl

uco

nych s

łe

cznie

, d

iant

ów

upoś

led

nych (

jący

mnie

jszą

łę

prz

icia

).[



Badanie w działaniu to studia nad społeczną
sytuacją, w której znajduje się badacz, z zamiarem
ulepszenia jej, czyli udoskonalenia jakości swego
działania w trakcie jego trwania. Badanie to jest
systematycznym zbieraniem informacji o zjawiskach
wywołujących jakieś zmiany, przy czym badacz jest
inspiratorem i aktywnym uczestnikiem wydarzeń.
Badacz oprócz faktu znajdowania się w badanym
zjawisku, przez swoją aktywna postawę, próbuje je
przekształcić. Przechodzi się tutaj od działań
praktycznych do uogólnień teoretycznych.
Przedmiotem zainteresowania są tutaj zależności
pomiędzy zjawiskami oraz obserwacja zmian, jakie
dokonują się w środowisku pod wpływem
zamierzonej aktywności badacza.

Badania w

działaniu

(action

research)

Definicje action research zawierają, ukryty wymiar

krytyczny, który bierze pod uwagę strukturę i porządek
otoczenia klasy. Wymiar ten sugeruje wykroczenie poza
badanie najbliższych działań w danej klasie i skłania do
krytycznej analizy uwarunkowań tych działań
stworzonych przez założenia systemu edukacji lub
danej instytucji. Stwierdzenie to utrzymuje, że procesy
zachodzące w edukacji są natury politycznej i opierają
się na pewnych, często ukrytych, ideologicznych
założeniach, przekonaniach i wartościach.
W obliczu tej perspektywy główną częścią procesu
action research denaturalizacja tych wartości i
przebadanie tych założeń oraz ich ukrytych przesłanek.

Definicje action research



Action reaserch jest bezpośrednim i logicznym wynikiem
podejścia progresywnego



Ma swój wkład w rozwiązanie zagadnień natury praktycznej
oraz przyczynia się do osiągnięcia celów wytyczonych przez
nauki społeczne poprzez współpracę w warunkach wspólnie
przyjętych ram etycznych



Jest interwencją na małą skalę w funkcjonowanie małej
populacji i dokładnym zbadaniem efektów tej interwencji



Jest systematycznym zbieraniem danych mającym na celu
spowodowanie zmian społecznych



Jest formą badania opartego na autorefleksji podjętego przez
uczestników społecznej sytuacji w celu racjonalności i
usprawiedliwienia ich działań oraz poprawienia zrozumienia
tych czynności i sytuacji, w których są podejmowane

DEFINICJE ACTION REASERCH



Jest zastosowaniem metody odkrywania faktów w
praktycznym rozwiązywaniu problemów zachodzących
w sytuacjach społecznych w celu polepszenia jakości
akcji podejmowanych w ich obrębie. Zakłada
współpracę badaczy praktyków i laików.



Proces ten polega na systematycznym zbieraniu
danych pochodzących z codziennej praktyki i
analizowaniu ich w celu podjęcia decyzji co do
przyszłego kształtu tejże praktyki

DEFINICJE ACTION
REASERCH



pojawienie się / dostrzeżenie problemu



rozpoznanie go (zebranie informacji)



stworzenie głównego planu działania



wprowadzenie planu w życie



ewaluacja (sprawdzenie skutków działania)



ewentualne stworzenie planu naprawy
(udoskonalenie planu wcześniejszego)



integracja wiedzy zdobytej z widzą teoretyczną



metarefleksja nad przedmiotem badań (wiedza
zdobyta a wiedza istniejąca

Kemmis stworzył schemat oddający istotę
pomysłu na przebieg badania:



jest to proces społeczny – dot. Relacji
międzyludzkich albo działań jednostkowych, które
przebiegają w określonej sytuacji społecznej



aktywne uczestnictwo badacza w badaniu



celem badania jest udoskonalenie i poprawa
istniejącej rzeczywistości



krytycyzm – pozwala dostrzec własne
ograniczenia, niedoskonałości



jest refleksyjne – pomaga zastanowić się nad sobą
i swoim zachowaniem

Cechy badania w działaniu wg.
S. Kemmisa i M. Wilkinsona:



Głównym obiektem zainteresowania action research są
konkretne i praktyczne zagadnienia dotyczące
bezpośrednich problemów poszczególnych grup
społecznych i społeczności. Metoda ta przeprowadzana
jest w naturalnym otoczeniu, a towarzyszą jej metody
charakterystyczne dla podejścia jakościowego, takie jak
obserwacje i zapis zdarzeń i zachowań. Czynności
podejmowane w jej obrębie mają zasadniczo
„uczestniczący" charakter oraz są prowadzone przez
członków społeczności podlegającej badaniu i z ich
udziałem. Z powodu jej praktycznej natury i obiektu jej
zainteresowań jest chętnie podejmowana przez
nauczycieli i sprawdza się w budowaniu teorii
odnoszących się do procesu uczenia się / nauczania.

Nauczyciel i badacz

W ramach metodologii action research możliwe jest
zastosowanie różnego typu metod zbierania danych
mieszczących się w dwóch podstawowych kategoriach
określanych jako techniki obserwacyjne i techniki
nieobserwacyjne.
Do pierwszej grupy zaliczają się: obserwacja (uczestnicząca i
nieuczestnicząca), dzienniczek badacza-nauczyciela, notatki
badawcze, nagrania audio i video wraz z ich transkrypcjami,
jak również fotografie, diagramy, mapy i schematy
przedstawiające wewnętrzną, zarówno społeczną, jak i
interakcyjną, strukturę danej grupy. W drugiej grupie znajdują
się: wywiady kwestionariuszowe i ustne (w tym: sterowany,
półsterowany i niesterowany), dyskusje, dzienniczki osób
uczących się, dokumenty oryginalne oraz biografie uczniów.

Techniki zbierania danych w action

research