Przeciwciała

monoklonalne



Przeciwciała monoklonalne (PM) to
przeciwciała wytwarzane przez pojedynczy
klon komórek. Wykazują jednakową
swoistość względem danego antygenu i
ewentualnie takie samo lub podobne
powinowactwo.

Produkcja przeciwciał monoklonalnych

Immunizacja myszy
Fuzja komórek
wytwarzających
przeciwciała z
komórkami szpiczaka
– powstanie komórek
hybrydowych
Selekcja komórek
hybrydowych
wytwarzających
przeciwciało o
pożądanej swoistości
Komórki
wytwarzające
oczekiwane
przeciwciała namnaża
się do uzyskania
czystej linii
komórkowej - klonu



Rozpoznawane są jako obcy antygen, przeciw któremu organizm
wytwarza odpowiedź immunologiczną - przeciwciała HAMA,
które niszczą PM



Problem toksyczności opanowano dzięki humanizacji mysich
przeciwciał: przeciwciała chimerowe (od myszy geny części
zmiennych łańcuchów ciężkich i lekkich, od człowieka części stałe)
i humanizowane (tylko regiony hiperzmienne od myszy)
zastąpiły przeciwciała obcogatunkowe

Toksyczność mysich przeciwciał dla
człowieka

Badania diagnostyczne w

laboratorium
analitycznym



Test ELISA (enzym związany ze
specyficznym przeciwciałem)



Test RIA (radioizotop związany ze
specyficznym przeciwciałem)



Wykorzystywane przy diagnostyce
chorób zakaźnych

Chromatografia

immunopowinowactwa



do oczyszczania mieszaniny różnych
substancji z użyciem kolumn
wypełnionych neutralną substancją
opłaszczoną PM

Zastosowanie przeciwciał
monoklonalnych

Test ELISA bezpośredni

PM jako leki

Kliniczne zastosowanie znalazły już PM przeciw

cytomegalowirusowi,

przeciw bakteriom: Psudomonas aeruginosa, Escherichia

coli i Klebsiella pneumoniae

Leczenie nowotworów

Zastosowanie immunokoniugatów:

Z radioizotopami
Z toksynami
Z cytostatykami
Z lekami

Przykładem może być Mylotarg, który jest używany w
leczeniu ostrej białaczki szpikowej i będący koniugatem PM
anty-CD33 ze złożonym oligosacharydem indukującym
rozcinanie DNA

Transplantologia



wykrywanie antygenów HLA (MHC I i MHC II) podczas doboru dawców do
przeszczepów



immunosupresja (przeciwciała przeciw limfocytom T, IL2 lub receptorom
IL2) u pacjentów z przeszczepem allogenicznym



także immunosupresja w przypadku chorób autoimmunizacyjnych, np.
reumatoidalnym zapaleniu stawów)

Inne zastosowania PM

neutralizacja toksyn z użyciem

przeciwciał monoklonalnych

blokowanie krzepnięcia krwi przez

blokowanie receptorów płytek

odpowiednio wyznakowane PM przeciw

miozynie próbuje się stosować do
dokładnego umiejscawiania zawału serca



Sprzężone chemicznie dwa przeciwciała (końce COOH) >
cztery fragmenty Fab (fragmenty wiążące antygen)



Fuzja hybryd (kwadroma), z których każda wytwarza
przeciwciało o innej swoistości



Jeden fragment Fab może wiązać się z antygenem komórki
nowotworowej, drugi z cytotoksycznym limfocytem T
zdolnym do zabicia komórki nowotworowej



Próby leczenia: raka sutka, jajnika, glejaków, białaczki
szpikowej



Szczepionki

Przeciwciała o podwójnej swoistości

Różne formy przeciwciał o
podwójnej swoistości



W warunkach naturalnych przeciwciała nie spełniają funkcji enzymów, to

ich dopasowanie do antygenu przypomina dopasowanie enzymu do

substratu.



Udało się otrzymać przeciwciała, które stabilizują stan przejściowy

zmniejszając energię aktywacji danej reakcji chemicznej i przyspieszając

ją. Noszą one nazwę

abzymów

lub

przeciwciał katalitycznych

.



Otrzymuje się je przez:

- uczulanie cząsteczek będącymi analogami stanu przejściowego

określonej reakcji chemicznej

- ukierunkowane mutacje w genach immunoglobularnych



Wyprodukowano abzymy mające właściwości hydrolaz (proteazy, lipazy),

transferaz i ligaz

Przeciwciała katalityczne - abzymy



Strategiczne znaczenie trzeciego regionu
hiperzmiennego łańcucha H immunoglobulin
(CDR3) w wiązaniu antygenu



Jeżeli mało immunogenny epitop wbudować
w ten region, to staje się on bardziej
immunogenny i skuteczniej immunizuje
zwierzęta. Takie przeciwciało z wbudowanym
w region CDR3 epitopem jakiegoś antygenu
nazywamy

przeciwciałem antygenizowanym

.



Otrzymuje się je wprowadzając do genu dla
łańcuch ciężkiego gen kodujacy dany epitop i
uzyskuje ekspresję przeciwciała w
odpowiednich komórkach.

Przeciwciała
antygenizowane



Białka utworzone przez połączone części zmienne łańcuchów ciężkiego i
lekkiego – zminiaturyzowane PM



Zachowują zdolność wiązania antygenu przy mniejszych rozmiarach



Można je połączyć z toksynami lub izotopami w celu leczenia nowotworu



Po połączeniu ze sobą fragmentów wiążących różne antygeny można
otrzymać miniatury przeciwciał o podwójnej swoistości – diciała, a także
trójciała i czwórciała

Jednołańcuchowe białka wiążące
antygen