Określa maksymalną produkcję, którą można
wytworzyć przy danej ilości czynników
produkcji. Jest określona dla danego poziomu
inżynierii i wiedzy technicznej.

Funkcja produkcji

Produkt całkowity danego czynnika produkcji to
całkowita ilość wytworzonej produkcji wyrażona w
jednostkach fizycznych.

Produkt krańcowy danego czynnika produkcji jest
dodatkowym produktem lub wynikiem dodanym dzięki
zastosowaniu jednej dodatkowej jednostki tego czynnika
(przy niezmienionej ilości pozostałych czynników)

Produkt

średni

(przeciętny)

danego

czynnika

produkcji

jest

równy

produktowi

całkowitemu

podzielonemu przez liczbę jednostek nakładu danego
czynnika.

Produkt całkowity, krańcowy i
średni (przeciętny)

Produkt całkowity, krańcowy i
średni (przeciętny)

Produkt całkowity, krańcowy i
średni (przeciętny)

Mówi, że w miarę dodawania dodatkowych
jednostek danego czynnika produkcji, przy
innych czynnikach bez zmian, będziemy
uzyskiwać

coraz

mniej

dodatkowego

produktu.

Prawo malejących
przychodów

Przychody ze skali pokazują stopień reakcji
produktu całkowitego w sytuacji kiedy WSZYSTKIE
nakłady zostaną zwiększone proporcjonalnie.

Wyróżniamy:



Stałe przychody ze skali



Malejące przychody ze skali



Rosnące przychody ze skali

Przychody ze skali

Niepodzielność czynników produkcji – niektóre czynniki mają
określoną minimalną wielkość np. maszyny.

Specjalizacja - dzięki specjalizacji możliwe jest wykonywanie
określonych prac szybciej i z większą dokładnością. Pracownicy
odpowiedzialni tylko za jeden etap procesu produkcji są zdecydowanie
bardziej efektywni w swojej pracy niż niewyspecjalizowani.

Technologie podnoszące wydajność - zastosowanie nowoczesnych
technologii wiąże się na ogół z koniecznością inwestycji, które nie
miały by ekonomicznego sensu przy niewielkiej produkcji.

Zasada kontenera – urządzenia pojemnościowe (np. rurociągi czy
cysterny) wykazują tendencję do zmniejszania kosztów jednostkowych
wraz ze wzrostem skali produkcji.

Przyczyny powstawania korzyści
skali

Produkcja jest zorganizowana w formie
przedsiębiorstw, a efektywność wymaga
zwykle produkcji na wielką skalę,
zgromadzenia znacznych zasobów
finansowych oraz starannego zarządzania, a
także monitorowania codziennych działań
czyli zarządzania operacyjnego firmą oraz
wyznaczania i realizowania wybranej
strategii.

Organizacja działalności
gospodarczej



Ilość rzeczywiście wytwarzanych dóbr



Ilość dóbr potencjalnie możliwych do
wytworzenia



Wartość majątku



Wartość sprzedaży



Liczba zatrudnionych

Miary wielkości
przedsiębiorstwa

• Mikroprzedsiębiorstwo

Do 9 osób

• Małe przedsiębiorstwo

10 – 50 osób

• Średnie

przedsiębiorstwo

51 – 249

osób

• Duże przedsiębiorstwo

Od 250 osób

Wielkość przedsiębiorstwa w
zależności od liczby zatrudnionych

Liczba aktywnych przedsiębiorstw
w latach 2003–2007

Podstawowe dane o przedsiębiorstwach
według klas wielkości

Ze względu na kryterium formy prawnej dzielimy

przedsiębiorstwa na:

◦

Przedsiębiorstwa własności indywidualnej i spółki cywilne
– regulowane przepisami prawa cywilnego

◦

Spółki prawa handlowego – regulowane przepisami prawa
handlowego



spółki osobowe



spółki jawne



spółki partnerskie



spółki komandytowe



spółki komandytowo-akcyjne



spółki kapitałowe



spółki z ograniczoną odpowiedzialnością



spółki akcyjne

Podstawowe klasyfikacje
przedsiębiorstw

Wspólnicy razem prowadzą działalność firmy

pod własnymi nazwiskami, dążąc do
osiągnięcia uzgodnionych celów
gospodarczych, ponoszą ryzyko tej
działalności, dzielą się zyskiem i
odpowiadają solidarnie za zobowiązania
spółki całym swoim majątkiem.

Spółki cywilne



Nie mają osobowości prawnej, jedynie
zdolność prawną



Mogą we własnym imieniu nabywać prawa,
zaciągać zobowiązania, pozywać i być
pozywanym w sądach



Opodatkowaniu podatkiem dochodowym
podlega nie sama spółka lecz wspólnicy



Za zobowiązania spółka odpowiada swoim
majątkiem, w przypadku jej
niewypłacalności odpowiedzialność
przechodzi na wspólników

Spółki handlowe osobowe



Powstają na podstawie umowy w formie
aktu notarialnego



Posiadają osobowość prawną



Mają zmienny skład wspólników



Odpowiedzialność wspólników ograniczona
jest do wysokości wniesionych przez nich
wkładów kapitałowych



Wspólnicy nie prowadzą bezpośrednio
spraw spółki (choć mogą być członkami ich
władz)

Spółki kapitałowe



Tryb i warunki założenia przedsiębiorstwa



Zakres odpowiedzialności właściciela za
zobowiązania przedsiębiorstwa



Zasady podziału wygospodarowanego zysku i
pokrywania straty przedsiębiorstwa



Możliwości powiększenia kapitału firmy



Możliwości uczestniczenia w rynku kapitałowym
(na giełdzie)



Gwarancja trwałości firmy lub jej brak



Rodzaj organów zarządzających
przedsiębiorstwem

Czynniki wyboru określonej
formy prawnej przedsiębiorstwa



Możliwości partycypacji pracowników w
zarządzaniu



Osoby upoważnione do reprezentowania
firmy na zewnątrz



Niektóre zasady opodatkowania



Stosowana forma księgowości (pełna lub
uproszczona)



Obowiązek udzielania informacji
bilansowych



Tryb likwidacji firmy

Czynniki wyboru określonej formy
prawnej przedsiębiorstwa cd

Koszt stały – to całkowite wydatki pieniężne
ponoszone nawet wtedy, kiedy nie wytwarza się
produkcji, wielkość produkcji nie ma wpływu na
wysokość tych kosztów.

Koszt zmienny – to wydatki zmieniające się wraz ze
zmianami poziomu produkcji – takie jak wydatki na
surowce, bezpośrednie płace i paliwo, i obejmuje
wszystkie koszty, które nie są stałe.

Koszt całkowity - to całkowite wydatki pieniężne
konieczne do wytworzenia danego poziomu produkcji.

Analiza kosztów

Ilość

Q

Koszt stały

FC

Koszt zmienny

VC

Koszt

całkowity

TC = FC + VC

0

55

0

55

1

55

30

85

2

55

55

110

3

55

75

130

4

55

105

160

5

55

155

210

6

55

225

280

Analiza kosztów

Koszt krańcowy jest to dodatkowy koszt
wyprodukowania jednej dodatkowej jednostki
produkcji.
Jest to przyrost kosztu zmiennego ponieważ
koszt stały jest STAŁY czyli z definicji
pozostaje taki sam niezależnie od wielkości
produkcji

Koszt krańcowy (MC)

Przedsiębiorstwo produkuje 100 jednostek
produktu po koszcie 2000 PLN. Wzrost
produkcji do 101 jednostek powoduje wzrost
kosztów całkowitych do 2030 PLN. Tak więc
koszt krańcowy ostatniej wytworzonej
jednostki wynosi 30 PLN.
Obliczenia:



 

Przykład

Koszt przeciętny jest to koszt całkowity
podzielony przez ogólną liczbę
wyprodukowanych jednostek.



 

Koszt przeciętny
(jednostkowy)



 

Przeciętny koszt stały i zmienny

Iloś

ć

Q

Koszt
stały

FC

Koszt

zmienn

y VC

Koszt

całkowity

TC=FC+VC

Koszt

krańcowy

MC

Koszt

przeciętn

y

AC=TC/Q

Przeciętny

koszt stały

AFC=FC/Q

Przeciętny

koszt

zmienny

AVC=VC/Q

0

55

0

1

55

30

2

55

55

3

55

75

4

55

105

5

55

155

6

55

225

7

55

315

8

55

425

Iloś

ć

Q

Koszt
stały

FC

Koszt

zmienn

y VC

Koszt

całkowity

TC=FC+VC

Koszt

krańcowy

MC

Koszt

przeciętn

y

AC=TC/Q

Przeciętny

koszt stały

AFC=FC/Q

Przeciętny

koszt

zmienny

AVC=VC/Q

0

55

0

55

-

-

-

30

1

55

30

85

85

55

30

25

2

55

55

110

55

27,5

27,5

20

3

55

75

130

43,33

18,33

25

30

4

55

105

160

40

13,75

26,25

50

5

55

155

210

42

11

31

70

6

55

225

280

46,67

9,17

37,5

90

7

55

315

370

52,86

7,86

45

110

8

55

425

480

60

6,88

53,13