Karmienie, dopajanie i
przewijanie niemowlęcia

Karmienie piersia

•

Karmienie piersią jest jedynym naturalnym
sposobem żywienia niemowlęcia,
pokrywającym w pełni jego potrzeby
żywieniowe i stwarzającym niepowtarzalne
warunki rozwoju fizycznego i psychicznego w
pierwszych miesiącach życia, wpływającym
korzystnie na jego rozwój w późniejszym
okresie dzieciństwa i prawdopodobnie
zapobiegającym powstawaniu niektórych
chorób wieku dojrzałego.

•

Przeciwwskazania bezwzględne

•

Ze strony dziecka
• Galaktozemia

Ze strony matki
• Ciężka choroba psychiczna
• Niewydolność krążenia 4 stopnia wg skali NYHA
• Przyjmowanie niektórych leków (środki halucynogenne, leki
przeciwnowotworowe, czy preparaty radioaktywne, przeciwprątkowe,
cytostatyki)
• Narkomania - branie narkotyków wywiera szkodliwy wpływ na
psychikę i emocje kobiety, upośledzając jej zdolności opiekuńcze.

•

• Zakażenie HIV

•

• gruźlica w fazie zakaźnej (prątkująca)

•

• trzeci trymestr następnej ciąży;

•

• radioterapia i chemioterapia

Przeciwwskazania względne

Ze strony dziecka

• Fenyloketonuria, choroba syropu klonowego

• Rozszczep wargi i podniebienia

• celiakia.

Ze strony matki

• gruźlica nieprątkująca

• WZW typu A i C (okres wiremii)

• Cytomegalia (wcześniaki)

• Opryszczka na brodawce lub otoczce

• Ropień piersi

• implanty do piersi

• choroby nowotworowe

Zalety karmienia piersią

•

Skład i forma mleka kobiecego - Mleko kobiety ma

pełne właściwości odżywcze w pełni pokrywające

zapotrzebowanie dziecka i posiada korzystny stosunek

białka serwatkowego do kazeiny. Zawiera więcej niż

mleko krowie, bardziej wskazanych tłuszczów

nienasyconych. Mleko matki jest zawsze łatwo

dostępne, ma właściwą temperaturę, jest zawsze

świeże, bez zakażających je bakterii.

•

Łatwa przyswajalność (strawność) pokarmu matki

•

Funkcje ochronne pokarmu kobiecego

•

Zapobieganie alergiom pokarmowym

•

Funkcje psychologiczne

•

Według programu „10 kroków do udanego karmienia piersią” nie

wolno dokarmiać i dopajać noworodków niczym poza pokarmem

kobiecym z wyjątkiem szczególnych wskazań medycznych. Nie

instruuje się matek, jak karmić sztucznie, a także nie reklamuje

się mieszanek i akcesoriów do sztucznego karmienia ani firm je

produkujących.

•

Pracownicy służby zdrowia powinni informować o tym, że mleko

ludzkie i mieszanka to nie to samo i że te rodzaje karmienia

wywołują u dzieci różne skutki zdrowotne. Ma to szczególne

znaczenie dla motywowania do karmienia piersią tych matek,

które nie chcą karmić swoich dzieci z przyczyn innych niż

uzasadnione medycznie lub losowo.

•

Niestety, nadal istnieją sytuacje uniemożliwiające karmienie

naturalne. Matka może nie wytwarzać odpowiedniej ilości

pokarmu lub istnieją przeciwwskazania do karmienia piersią.

•

Przeciwwskazania ze strony matki:

•

Galaktozemia

•

Fenyloketonuria

•

Zakażenie gruźlicą, krztuścem, WZW, ( jeżeli nie

podjęto leczenia zapobiegającego)

•

Przyjmowanie niektórych leków przez matkę

•

Nadużywanie alkoholu i tytoniu

•

Zmiany ropne na skórze

•

Wyniszczająca choroba nowotworowa

•

Choroby psychiczne

•

Przeciwwskazania ze strony dziecka:

•

Zaburzenia oddechowe

•

Wcześniactwo

•

Wady rozwojowe w obrębie twarzoczaszki

•

Powikłania okresu noworodkowego

•

Decyzja o karmieniu sztucznym powinna być konsultowana z lekarzem. Ustala się
sposób karmienia, plan karmień w zależności do wieku noworodka i jego stanu.

•

Obecne do przygotowania mieszanek mlecznych stosuje się preparaty
modyfikowanego mleka w proszku, które w procesie technologicznym zostały
częściowo upodobnione do mleka kobiecego. Zapewniają one prawidłowy rozwój
fizyczny dziecka. Niestety, żadnemu z producentów nie udało się wyeliminować
wszystkich różnic pomiędzy pokarmem kobiecym a sztucznym. Dotyczą one na
przykład zawartości białka, tłuszczu, soli mineralnych oraz czynników
wpływających na odporność.

•

W sytuacji braku tego rodzaju preparatów można stosować zwykłe mleko w
proszku lub świeże mleko płynne (po spełnieniu określonych warunków). Do
przygotowania mieszanek nie nadaje się mleko butelkowe i kondensowane.

•

Mieszanki zwykłe dostosowane są do wieku dziecka i ogólne dostępne w
sprzedaży, specjalistyczne można kupić w aptece na receptę.

•

Zwykłe mieszanki zawierają mleko krowie w proszku, odmineralizowana
serwatkę, laktozę, składniki mineralne, mikroelementy i witaminy.

•

Występują dwa typy mleka
modyfikowanego:

•

1.mleko początkowe: przystosowane dla
potrzeb żywieniowych dzieci do 3
miesiąca życia

•

2.mleko następne: przeznaczone dla
niemowląt między 4 a 12 miesiącem życia

•

Mieszanki mleczne z preparatów modyfikowanych musza być
przygotowane według zaleceń podanych na opakowaniu
(odpowiednia ilość proszku mlecznego i wody).

•

Do przygotowania mieszanek należy używać wody przegotowanej
lub niegazowanej wody mineralnej z atestem dla dzieci
(oligoceńska, słabo mineralizowana)

•

Dziecko może wypijać różne ilości pokarmu podczas
poszczególnych karmień. W pierwszej dobie życia noworodek
powinien otrzymać 10 ml pokarmu na jedno karmienie. Codziennie
należy zwiększać każdą porcję o 10 ml. W 2 tygodniu osiąga ona
przeciętnie 90 ml., w wieku od 3 tygodni do 2 miesięcy 100-150
ml. na jedno karmienie.

•

Powinno się karmić dziecko na żądanie. Niestety, w żywieniu
sztucznym niezbędna jest kontrola liczby karmień i ilości pokarmu.

•

Liczba karmień wynosi 6-8 dziennie, co około 3 godziny z
dłuższą przerwą w nocy u noworodka od 1 tygodnia do 1
miesiąca życia, a następnie stopniowo zmniejsza się do 5- 6 w
2 i 3 miesiącu życia.

•

Podczas przygotowywania pokarmu należy zachować
czystość, myć ręce, przestrzegać zasad higieny. Podawane
dziecku mleko musi być wolne od drobnoustrojów
chorobotwórczych. Jeśli butelki nie będą właściwie
wyjałowione i przechowywane, w mleku szybko następuje
rozwój szkodliwych bakterii. Po karmieniu powinny być one
wymyte i wygotowane. Przygotowane mleko należy
przechowywać zawsze w lodówce do 24 godzin.

•

Przed karmieniem mleko powinno być podgrzane do
temperatury ciała.

•

Właściwa temperaturę pokarmu należy
sprawdzić wylewając parę kropli
przygotowanego pokarmu na wewnętrzną
powierzchnię przedramienia.

•

Wielkość dziurek w smoczku zależy od wieku,
żywotności i upodobania dziecka do ssania.
Zbyt małe powodują zniecierpliwienie dziecka,
zmęczenie i zaśnięcie, zbyt duże- zachłyśniecie
się z powodu nadmiaru wypływającego
pokarmu, ulewanie pokarmu, kolki.

•

Dziecko przed karmieniem powinno być głodne,
obudzone, przewinięte, właściwie ubrane.

•

Podczas karmienia smoczek musi być zawsze pełny
pokarmu.

•

Nie wolno zostawiać dziecka samego ze smoczkiem
i butelką przy buzi. Zdrowe noworodki powinny
być karmione na ręku w pozycji półsiedzącej.
Należy zapewnić wielozmysłowy kontakt z matką
(kontakt wzrokowy, przytulenie, dotyk, głos). Nie
wolno zmuszać dziecka do wypicia całej
przeznaczonej porcji, jeśli nie chce.

•

Należy zwrócić uwagę na odbicie
powietrza w trakcie i po karmieniu.
Należy noworodka umieścić na ramieniu
w pozycji pionowej i poczekać aż odbije
się dziecku powietrzem. Następnie ułożyć
je w łóżeczku na prawym boku. Nie wolno
pozostawiać noworodków w pozycji
pionowej w łóżeczku.

•

Dziecko karmione sztucznie musi
otrzymywać dodatkowa ilość wody, do100-
150 mililitrów dziennie, więcej podczas
upałów czy choroby gorączkowej. Ilość
wypijanego płynu reguluje sam
noworodek. Podajemy przegotowaną wodę
(po 3 minutach gotowania), lub słabą
herbatę.

•

Można podać płyn o temperaturze
pokojowej. Nie stosuje się cukru.

•

Podawanie soków rozpoczyna się od 1
łyżeczki dziennie. Ilość zwiększamy
stopniowo do 6 łyżeczek w drugim
miesiącu i 10 w trzecim. Dziecko
karmione sztucznie powinno otrzymywać
także witaminy od 3 tygodnia życia.
Dawki witamin powinien ustalić lekarz.
Ich ilość zależy od gatunku spożywanego
przez dziecko mleka, wieku, dojrzałości i
masy ciała dziecka.

•

W odróżnieniu od dziecka, karmionego
piersią, któremu wystarcza pokarm matki
do 6 miesiąca życia, dziecko karmione
sztucznie oprócz mieszanki mlecznej i
soków powinno otrzymywać inne pokarmy
od czwartego lub piątego miesiąca życia.

Przewijanie

•

Cel:

•

Utrzymanie w czystości skóry dziecka w okolicy krocza

•

Zapobieganie odparzeniom

•

Zapobieganie zakarzeniom

•

Przygotowanie:

•

Bielizna

•

Pieluszka tetrowe i jednorazowe

•

Krem

•

Zadania:

•

Przewinięcie dziecka

•

Obserwowanie stanu skóry w czasie przewijania

•

Przygotowanie:

•

Bielizna dla dziecka

•

Pieluch tetrowe x2

•

Pampers

•

Gaziki

•

Myjka

•

Chusteczki do pielęgnacji

•

Ciepła woda z mydłem

•

Talk lub zasypka

•

Kosz na brudną bieliznę i pieluchy

•

Stół do przewijania niemowląt

•

Środek dezynfekujący do przetarcia stołu

Algorytm (sposób):

1. przygotowanie niezbędnych przyborów
2. zdezynfekowanie stołu (np. żłobek)
3. umycie rąk
4. przygotowanie na stole czystej pieluszki
5. przyniesienie dziecka i rozebranie z brudnej pieluchy
6. wrzucić brudną pieluchę do kosza
7. umycie krocza dziecka
8. osuszyć skórę krocza dziecka
9. natalkować fałdy skóry dziecka (u dziewczynek osłoń srom)
10.położyć dziecka na czystej pieluszce
11.zawinąć dziecko w pieluszkę
12.zanieść dziecko do łóżeczka
13.uporządkować przybory
14.zdezynfekować stół
15.umyć ręce