Czynniki produkcji – są to nakłady zużywane w
celu wyprodukowania dóbr i usług.
Najważniejsze czynniki to:
Ziemia – czynniki naturalne czyli to co
gospodarka bierze z przyrody w postaci
nieprzetworzonej.
Kapitał – czynniki wytwórcze stosowane na
różnych etapach produkcji.
Praca – usługi ludzi zatrudnionych w
gospodarce.
Rynki czynników produkcji
Produkt krańcowy danego czynnika – stanowi zmianę
wielkości produkcji, spowodowaną zatrudnieniem
dodatkowej jednostki tego czynnika.
Malejący produkt krańcowy (dowolnego czynnika) –
pojawia się gdy produkt krańcowy czynnika zmniejsza się
wraz ze wzrostem ilości zużywanych zasobów.
Wartość produktu krańcowego (dowolnego czynnika)
– jest równa produktowi krańcowemu zasobu
pomnożonemu przez cenę wytwarzanego dobra. Wielkość
ta nazywana jest również krańcowym przychodem z
zasobu.
Podstawowe pojęcia
Jeżeli stosujemy czynnik V o cenie P
v
do
produkcji dobra X o cenie P
x
to zatrudnienie
czynnika V opłaci się do punktu w którym
wynikający z tego przychód pieniężny zrówna
się z nakładem pieniężnym.
Czyli do momentu kiedy krańcowy przychód z
danego czynnika czynnika V zastosowanego
do produkcji dobra X będzie równa cenie tego
czynnika.
Zasada efektywnego użycia
czynników wytwórczych
Chcąc rozstrzygnąć, ilu pracowników
zatrudnić, przedsiębiorstwo powinno
sprawdzić, w jaki sposób wielkość zasobu
pracy wpływa na ilość wytworzonego dobra,
czy usługi.
Powinno poznać funkcję produkcji czyli relację
między ilością zasobów zużytych w celu
wyprodukowania pewnego dobra a wielkością
jego produkcji.
Popyt przedsiębiorstwa na
pracę
Funkcja produkcji -
przykład
Funkcja produkcji -
przykład
Wartość produktu krańcowego
pracy
Firma „Telma” produkuje koszyki wiklinowe i zatrudnia 5
pracowników.
Na podstawie danych z tabeli oblicz:
a)
produkt krańcowy pracy,
b)
wartość produktu krańcowego pracy.
c)
narysuj wykres wartości z punktu b)
d)
odpowiedz na pytanie czy wielkość zatrudnienia w firmie
„Telma” jest właściwa przy założeniu, że płaca rynkowa
wynosi 600 zł.
Zadanie
Liczba
pracowników
Wielkość produkcji
w szt.
Cena koszyka w zł.
0
0
10
1
150
10
2
240
10
3
320
10
4
390
10
5
450
10
Wpływ podatków na wielkość
zatrudnienia
Firma „Szron” produkuje szaliki, które sprzedaje w swoim sklepiku
internetowym po 15 zł. sztuka.
Na podstawie danych z tabeli oblicz wartość produktu krańcowego
pracy, a następnie w oparciu o obliczenia narysuj krzywą popytu
tego przedsiębiorstwa na pracę.
Odpowiedz na pytanie ilu pracowników firma zatrudni gdy płaca
rynkowa będzie wynosiła 1000, a ilu gdy dodatkowo pracodawca
będzie zmuszony płacić za każdego pracownika podatek
dochodowy o stawce 20%
Zadanie
Liczba
pracowników
Wielkość produkcji w szt.
1
100
2
190
3
270
4
340
5
400
6
450
7
490
Krzywa popytu na pracę całej
gałęzi
Krzywa popytu na pracę całej
gałęzi
Krzywa indywidualnej
podaży pracy
pokazuje ile czasu
dany człowiek jest
skłonny pracować
przy każdej stawce
płac w danym okresie.
Indywidualna podaż pracy
Stan równowagi na rynku
pracy
Zmiany podaży pracy
Zmiany społeczne/zmiany gustów – np. praca
kobiet lub „moda” na samorealizację, hobby itp.
Zmiany możliwości alternatywnych zachowań –
na każdym rynku podaż zależy od możliwości
oferowanych przez inne rynki.
Imigracja – przemieszczanie się pracowników z
regionu do regionu lub z kraju do kraju powoduje
zmiany w podaży pracy na danych rynkach.
Czynniki powodujące przesunięcie
krzywej podaży pracy w gałęzi
Zmiany popytu na pracę
Zmiana ceny wytwarzanego produktu – kiedy cena
dobra się zmienia, zmianie ulega również wartość
produktu krańcowego i krzywa popytu się przesuwa.
Zmiana technologiczna – postęp technologiczny
powoduje wzrost produktu krańcowego pracy, który
z kolei zwiększa popyt na pracę.
Ilość oferowanych innych czynników – dostępna
ilość jednego czynnika może wpływać na produkt
krańcowy innych czynników.
Czynniki powodujące przesunięcie
krzywej popytu na pracę
Stan równowagi na rynku
pracy
Dochód transferowy – minimalna kwota
potrzebna by skłonić dany czynnik do
świadczenia usług w określonym
zastosowaniu.
Renta ekonomiczna – dodatkowa wypłata,
jaką otrzymuje dany czynnik produkcji, ponad
dochód transferowy konieczny do skłonienia
go do świadczenia usług w danym
zastosowaniu.
Dochód transferowy i renta
ekonomiczna
