Karta praw i obowiązków1
Dostosowanie wymagań do specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów z dysleksją  prawa i obo-
wiązki szkoły, nauczycieli, rodziców i uczniów
Prawa i obowiązki szkoły
Szkoła ma prawo Szkoła ma obowiązek
1. Domagać się odpowiednich środków na pro- 1. Rozpoznać potrzeby i możliwości uczniów
wadzenie zajęć specjalistycznych od organów i zapewnić wsparcie w formie dostosowanej
prowadzących. do ich potrzeb, zgodnie z nowymi przepisami
2. Pozyskiwać środki finansowe z innych z
ródeł, prawa.
np. funduszy unijnych. 2. Prowadzić odpowiednią dokumentację moni-
3. Uzyskać wsparcie ze strony poradni psycholo- torującą rozwój dziecka (KIPU, PDW).
giczno-pedagogicznej w zakresie prowadzenia 3. Uwzględnić specjalne potrzeby edukacyjne
szkoleń i warsztatów, przeprowadzenia ba- uczniów z dysleksją w istotnych dokumentach
dań uczniów, udzielania konsultacji uczniom, szkoły: WSO, Program Profilaktyki Szkoły.
rodzicom i nauczycielom. 4. Zapewnić dzieciom zajęcia rozwijające ich
4. Zaproponować rodzicowi spotkanie ze specja- mocne strony.
listą (specjalista terapii pedagogicznej, logo- 5. Zatrudnić specjalistów: logopedę, psychologa
peda, psycholog lub pedagog szkolny), jeżeli szkolnego oraz specjalistę terapii pedagogicz-
dostrzeże u ucznia niepokojące objawy. nej (jeśli znajdzie środki na ich zatrudnienie)
5. Oczekiwać od rodzica przedstawienia opinii dla zapewnienia uczniom prawidłowej opieki
z poradni psychologiczno-pedagogicznej psychologiczno-pedagogicznej.
szczególnie, jeśli rodzic oczekuje dostoso- 6. Wyposażyć gabinet terapii pedagogicznej
wania wymagań do specjalnych potrzeb jego w niezbędne pomoce umożliwiające realizację
dziecka. zajęć korekcyjno-kompensacyjnych.
6. Oczekiwać współpracy ze strony rodziców 7. Sukcesywnie uzupełniać gabinet terapii oraz
(respektowania umów zawartych z nauczy- bibliotekę szkolną w niezbędną literaturę
cielami i specjalistą terapii pedagogicznej, specjalistyczną.
a dotyczących systematycznej pracy nad pro- 8. Stworzyć nauczycielom i rodzicom możliwość
blemem dysleksji). zdobywania wiedzy i podnoszenia kompeten-
7. Oczekiwać od rodzica zaufania, które stanowi cji w zakresie pomocy uczniom z dysleksją.
początek budowania wzajemnej współpracy
na rzecz dziecka z dysleksją.
8. Zawrzeć umowę o współpracy z rodzicem
ucznia, a w razie niewywiązania się z ustaleń
zerwać ją.
1 Praca zbiorowa terapeutów pedagogicznych biorących udział w ogólnopolskich szkoleniach Programu ORTOGRAFFITI
Moduł 3. Rola nauczyciela w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej rodzicom
1
uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się z klas I III
9. Oczekiwać od nauczycieli wszystkich przed- 9. Informować rodziców o dostępnych formach
miotów umiejętności dostosowania wyma- profilaktyki i pomocy uczniom z dysleksją.
gań do specjalnych potrzeb edukacyjnych 10. Dostosować wymagania edukacyjne na po-
uczniów z dysleksją i doskonalenia warsztatu szczególnych przedmiotach zgodnie z zale-
pracy w tym zakresie. ceniami opinii psychologiczno-pedagogicz-
10. Oczekiwać od ucznia podjęcia pracy nad nej.
problemem dysleksji oraz systematyczne-
go uczestnictwa w zajęciach terapii peda-
gogicznej (jeśli są organizowane na terenie
szkoły).
11. Zwolnić ucznia z zajęć terapii pedagogicznej,
gdy wykazuje widoczne postępy (zrealizował
cele terapeutyczne i radzi sobie z nauką  nie
wcześniej niż po dwóch latach).
12. Oczekiwać od terapeuty pedagogicznego
rzetelnej realizacji programu terapeutyczne-
go (realizacji profilaktyki i pomocy uczniom,
rodzicom i nauczycielom).
Prawa i obowiązki nauczyciela
Nauczyciel ma prawo Nauczyciel ma obowiązek
1. Oczekiwać odpowiednich warunków do pracy 1. Indywidualizować pracę z uczniem, czyli do-
(np. wyposażenia gabinetu w specjalistyczne stosować wymagania (formy, metody, oce-
pomoce dydaktyczne). nianie) do możliwości i potrzeb ucznia z dys-
2. Oczekiwać od dyrektora szkoły środków fi- leksją.
nansowych na doskonalenie własnego warsz- 2. Umieć rozpoznać trudności dyslektyczne
tatu pracy. i zorganizować odpowiednią pomoc uczniom.
3. Domagać się współpracy z uczniem i rodzi- 3. Realizować zobowiązania podjęte z rodzicami
cem w pokonywaniu trudności (np. w formie i uczniami w ramach współpracy (np. w for-
kontraktu). mie kontraktu).
4. Wymagać systematycznej pracy ucznia w 4. Wspierać ucznia i rodzica w odkrywaniu moc-
domu według wspólnych ustaleń z uczniem nych stron dziecka.
i rodzicem. 5. Pomagać uczniom i rodzicom w zrozumieniu
5. Oczekiwać od rodziców zaufania i zrozumienia problemu dysleksji, służyć radą i pomocą, za-
dla prowadzonych działań pedagogicznych. lecać odpowiednią literaturę, szkolenia itp.
6. Wspólnie z rodzicami interpretować zalecenia
zawarte w opinii psychologiczno-pedagogicz-
nej.
Moduł 3. Rola nauczyciela w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej rodzicom
2
uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się z klas I III
7. Poinformować rodzica, że nigdy nie jest za
póz
no na pracę nad problemem dysleksji oraz
jasno sformułować tezę, że tylko systema-
tyczna praca dziecka w szkole i w domu może
przynieść oczekiwany efekt w postaci lep-
szych wyników w nauce.
8. Konsultować ze specjalistami niezrozumiałe
przypadki zachowań ucznia (np. zachowania
agresywne, kompulsywne, tiki nerwowe, na-
tręctwa) w celu udzielenia właściwej pomo-
cy.
9. Konsultować efekty pracy dziecka z innymi
nauczycielami uczącymi w szkole.
10. Współpracować z terapeutą pedagogicznym
w zakresie ujednolicenia oddziaływań wobec
dziecka z dysleksją.
11. Doskonalić swoje kompetencje w zakresie
pracy z dzieckiem z dysleksją  śledzić spe-
cjalistyczną literaturę i uczestniczyć w kon-
ferencjach i szkoleniach.
Prawa i obowiązki rodzica
Rodzic ma prawo Rodzic ma obowiązek
1. Do wstępnego, specjalistycznego rozpozna- 1. Umożliwić dziecku skorzystanie z pomocy
nia trudności u swojego dziecka dokonanego psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów
przez nauczyciela, wychowawcę lub innego z dysleksją, jaką oferuje szkoła.
specjalistę szkolnego. 2. Czuć się współodpowiedzialnym za realizację
2. Wymagać od szkoły i nauczycieli specjali- zaleceń nauczyciela oraz zawartych w opinii
stycznej pomocy dla swojego dziecka. psychologiczno-pedagogicznej, między inny-
3. Oczekiwać dostosowania wymagań do po- mi przez koordynowanie pracy samokształ-
trzeb i możliwości swojego dziecka. ceniowej w domu.
4. Decydować o rodzaju i zakresie form pomo- 3. Współpracować ze szkołą w zakresie udziela-
cy stosowanych wobec dziecka przez udział nia skutecznej pomocy dziecku (przychodzić
w posiedzeniach Zespołu. na spotkania szkoleniowe, na konsultacje
5. Złożyć wniosek, aby w posiedzeniu Zespołu z terapeutą i nauczycielami różnych przed-
uczestniczyli potrzebni specjaliści. miotów).
6. Uzyskać informację na temat osiąganych po- 4. Wskazywać mocne strony dziecka (uzdolnie-
stępów i trudności dziecka. nia, zainteresowania) w celu wypracowania
przez terapeutę i nauczycieli optymalnego
programu działań pomocowych.
Moduł 3. Rola nauczyciela w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej rodzicom
3
uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się z klas I III
7. Otrzymywać niezbędne wskazówki do pracy 5. Udzielać dziecku systematycznego wsparcia
z dzieckiem w domu (dotyczące prawidłowej w codziennej pracy według wskazówek na-
organizacji pracy, sposobów na skuteczne uczyciela.
uczenie się, stosowania wzmocnień motywu- 6. Wywiązywać się z przyjętych na siebie zadań
jących dziecko do pracy). zawartych w kontrakcie z nauczycielem lub
8. Korzystać z zorganizowanych na terenie szko- specjalistą terapii pedagogicznej.
ły różnych szkoleń, warsztatów, pogadanek. 7. Informować o zmianach zaobserwowanych
9. Oczekiwać wsparcia ze strony terapeuty pe- w zachowaniu dziecka, jego trudnościach oraz
dagogicznego w postaci: postępach.
 udziału dziecka w zajęciach korekcyjno-
-kompensacyjnych,
 konsultacji terapeutycznych,
 warsztatów pozwalających na samodzielną
pomoc dziecku w domu,
 niezbędnych materiałów dydaktycznych,
 realizacji postanowień zawartych w ramach
kontraktu.
10. Uczestniczyć w organizowanych przez szko-
łę akcjach i programach pomocy uczniom
z problemami w nauce, na przykład w szko-
leniach PTD, w szkolnych obchodach Euro-
pejskiego Tygodnia Świadomości Dysleksji,
w programie  Czytamy razem itp.
11. Domagać się wyrównywania szans edukacyj-
nych w trakcie sprawdzianów i egzaminów
zewnętrznych (zgodnie z zaleceniami CKE).
Prawa i obowiązki ucznia z dysleksją
Uczeń ma prawo Uczeń ma obowiązek
1. Oczekiwać rozpoznania i zaspokojenia jego 1. Uczestniczyć w zajęciach korekcyjno-kom-
indywidualnych potrzeb rozwojowych i edu- pensacyjnych (terapii pedagogicznej), jeżeli
kacyjnych. na takie zajęcia został zapisany.
2. Uzyskać wielokierunkową pomoc terapeu- 2. Korzystać z udogodnień i form pomocy, jakie
tyczną, zorganizowaną przy współpracy ro- oferuje szkoła.
dziców, nauczycieli i specjalisty terapii peda- 3. Być odpowiedzialnym za własne postępy
gogicznej. w terapii oraz w nauce na poszczególnych
przedmiotach szkolnych.
Moduł 3. Rola nauczyciela w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej rodzicom
4
uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się z klas I III
3. Oczekiwać zrozumienia dla swojego problemu 4. Systematycznie pracować w domu pod kie-
ze strony nauczycieli wszystkich przedmio- runkiem rodziców.
tów, rodziców i innych uczniów danej szkoły. 5. Informować o własnych sukcesach i proble-
4. Domagać się od nauczycieli respektowania mach.
zaleceń zawartych w opinii psychologiczno- 6. Zgłaszać dłuższą nieobecność na zajęciach
pedagogicznej. terapii w celu ukierunkowania pracy samo-
5. Odczuwać pozytywne zainteresowanie in- kształceniowej w domu.
nych nauczycieli, oczekiwać od nich stałego
wsparcia i pomocy w sytuacjach zadaniowych,
społecznych, emocjonalnych i innych.
6. Rozwijać swoje mocne strony na zajęciach or-
ganizowanych w szkole.
7. Otrzymywać najwyższe oceny przewidziane
przez WSO, o ile sprostał wymogom przewi-
dzianym w kontrakcie.
Moduł 3. Rola nauczyciela w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej rodzicom
5
uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się z klas I III