i n t e g r a c j a o c h r o n y f i z y c z n e j i t e c h n i c z n e j
i
n
t
e
g
r
a
c
j
a
o
c
h
r
o
n
y
f
i
z
y
c
z
n
e
j
i
t
e
c
h
n
i
c
z
n
e
j
Organizacja i taktyka ochrony obiektów
Cz. II. Ochrona fizyczna
EDMUND BASAA
YGA
Rys. 1
ematem pierwszej części cyklu była struktura
e
m
a
t
e
m
p
i
e
r
w
s
z
e
j
c
z
ę
ś
c
i
c
y
k
l
u
b
y
ł
a
s
t
r
u
k
t
u
r
a
systemu bezpieczeństwa obiektu. Dla przypo-
s
y
s
t
e
m
u
b
e
z
p
i
e
c
z
e
ń
s
t
w
a
o
b
i
e
k
t
u
.
D
l
a
p
r
z
y
p
o
-
mnienia  system ten składa się z trzech wza-
m
n
i
e
n
i
a

s
y
s
t
e
m
t
e
n
s
k
ł
a
d
a
s
i
ę
z
t
r
z
e
c
h
w
z
a
-
T
jemnie zależnych elementów strukturalnych:
j
e
m
n
i
e
z
a
l
e
ż
n
y
c
h
e
l
e
m
e
n
t
ó
w
s
t
r
u
k
t
u
r
a
l
n
y
c
h
:
działań organizacyjnych, zabezpieczenia
d
z
i
a
ł
a
ń
o
r
g
a
n
i
z
a
c
y
j
n
y
c
h
,
z
a
b
e
z
p
i
e
c
z
e
n
i
a
technicznego i działalności ludzi.
t
e
c
h
n
i
c
z
n
e
g
o
i
d
z
i
a
ł
a
l
n
o
ś
c
i
l
u
d
z
i
.
Użyte pojęcie  działalność ludzi dotyczy du-
U
ż
y
t
e
p
o
j
ę
c
i
e

d
z
i
a
ł
a
l
n
o
ś
ć
l
u
d
z
i

d
o
t
y
c
z
y
d
u
-
żej liczby różnych grup zawodowych związa-
ż
e
j
l
i
c
z
b
y
r
ó
ż
n
y
c
h
g
r
u
p
z
a
w
o
d
o
w
y
c
h
z
w
i
ą
z
a
-
nych z bezpieczeństwem, ale dominującą gru-
n
y
c
h
z
b
e
z
p
i
e
c
z
e
ń
s
t
w
e
m
,
a
l
e
d
o
m
i
n
u
j
ą
c
ą
g
r
u
-
pą w systemie bezpieczeństwa obiektów pozo-
p
ą
w
s
y
s
t
e
m
i
e
b
e
z
p
i
e
c
z
e
ń
s
t
w
a
o
b
i
e
k
t
ó
w
p
o
z
o
-
stają pracownicy branży ochrony. Jest to du-
s
t
a
j
ą
p
r
a
c
o
w
n
i
c
y
b
r
a
n
ż
y
o
c
h
r
o
n
y
.
J
e
s
t
t
o
d
u
-
ża i zróżnicowana grupa zawodowa, posia-
ż
a
i
z
r
ó
ż
n
i
c
o
w
a
n
a
g
r
u
p
a
z
a
w
o
d
o
w
a
,
p
o
s
i
a
-
 lub osoba wykonującą zadania ochrony w zakresie niewy-
dająca branżowe uregulowania prawne i de-
d
a
j
ą
c
a
b
r
a
n
ż
o
w
e
u
r
e
g
u
l
o
w
a
n
i
a
p
r
a
w
n
e
i
d
e
-
magającym licencji.
cydująca w znacznym stopniu o jakości dzia-
c
y
d
u
j
ą
c
a
w
z
n
a
c
z
n
y
m
s
t
o
p
n
i
u
o
j
a
k
o
ś
c
i
d
z
i
a
-
p
r
a
c
o
w
n
i
k
o
c
h
r
o
n
y
t
o
k
a
ż
d
a
o
s
o
b
a
w
y
k
o
n
u
j
ą
-
Ustawowo  pracownik ochrony to każda osoba wykonują-
łań ochronnych.
ł
a
ń
o
c
h
r
o
n
n
y
c
h
.
ca zadania ochrony, a nie tylko posiadająca licencję, jak cza-
c
a
z
a
d
a
n
i
a
o
c
h
r
o
n
y
,
Celowe jest więc przybliżenie Czytelnikom
C
e
l
o
w
e
j
e
s
t
w
i
ę
c
p
r
z
y
b
l
i
ż
e
n
i
e
C
z
y
t
e
l
n
i
k
o
m
sem błędnie interpretuje się ustawę!
problematyki prawno-organizacyjnej tej gru- Ustawa nadaje licencji priorytetowe znaczenie zawodowe
p
r
o
b
l
e
m
a
t
y
k
i
p
r
a
w
n
o
-
o
r
g
a
n
i
z
a
c
y
j
n
e
j
t
e
j
g
r
u
-
py, a szczególnie pracowników ochrony fi- w działalności ochronnej, określając ją jako  & zezwolenie
p
y
,
a
s
z
c
z
e
g
ó
l
n
i
e
p
r
a
c
o
w
n
i
k
ó
w
o
c
h
r
o
n
y
f
i
-

&
z
e
z
w
o
l
e
n
i
e
n
a
w
y
k
o
n
y
w
a
n
i
e
z
a
d
a
ń
z
w
i
ą
z
a
n
y
c
h
z
o
c
h
r
o
n
ą
o
s
ó
b
zycznej, mniej na ogół znanej w środowisku na wykonywanie zadań związanych z ochroną osób
z
y
c
z
n
e
j
,
m
n
i
e
j
n
a
o
g
ó
ł
z
n
a
n
e
j
w
ś
r
o
d
o
w
i
s
k
u
3
)
i
m
i
e
n
i
a
w
z
a
k
r
e
s
i
e
w
y
m
a
g
a
n
y
m
u
s
t
a
w
ą

.
technicznym. Potrzebę taką dyktuje praktyka i mienia w zakresie wymaganym ustawą3) .
t
e
c
h
n
i
c
z
n
y
m
.
P
o
t
r
z
e
b
ę
t
a
k
ą
d
y
k
t
u
j
e
p
r
a
k
t
y
k
a
usług ochronnych, wskazująca konieczność
u
s
ł
u
g
o
c
h
r
o
n
n
y
c
h
,
w
s
k
a
z
u
j
ą
c
a
k
o
n
i
e
c
z
n
o
ś
ć
Pracownicy ochrony bez licencji nie mają określonej specja-
ścisłego współdziałania pionów ochrony fi-
ś
c
i
s
ł
e
g
o
w
s
p
ó
ł
d
z
i
a
ł
a
n
i
a
p
i
o
n
ó
w
o
c
h
r
o
n
y
f
i
-
lizacji. Nadaje ją dopiero licencja I lub II stopnia. Licencjo-
zycznej i zabezpieczenia technicznego.
z
y
c
z
n
e
j
i
z
a
b
e
z
p
i
e
c
z
e
n
i
a
t
e
c
h
n
i
c
z
n
e
g
o
.
nowanie powoduje tym samym kategoryzację poziomą
i pionową pracowników ochrony (rys. 2):
Rozważania pracownicze celowo opieram na unormowa-
a) kategoryzacja  pozioma
niach prawnych, dających podstawy do ujednolicenia słow-
nictwa i zasad działania. Ich znajomość pozwoli też określić
nienaruszalne sfery tematyki związanej z ochroną fizyczną.
Ustawa o ochronie osób i mienia1) określa:
b) kategoryzacja  pionowa
 Zadania ochrony osób i mienia realizowane przez we-
wnętrzne służby ochrony oraz przedsiębiorców, którzy
uzyskali koncesję w zakresie usług ochrony osób i mienia,
wykonują pracownicy ochrony& 

p
r
a
c
o
w
n
i
k
Ustawa precyzuje również samo pojęcie  pracownik
ochrony 2):
o
c
h
r
o
n
y

 osoba posiadająca licencję pracownika ochrony fizycznej
Rys. 2
lub licencję pracownika zabezpieczenia technicznego i wy-
konująca zadania ochrony w ramach wewnętrznej służby
ochrony albo na rzecz przedsiębiorcy, który uzyskał konce- Ze względu na specjalność zawodową Czytelników, w dal-
szej części pomijam temat pracowników zabezpieczenia
sję na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie
technicznego, dobrze znany Czytelnikom, skupiając się tyl-
ochrony osób i mienia,
ko na ochronie fizycznej, regulowanej w zasadniczej części
1)
Art. 25. ust. 1. ustawy z 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób
i mienia (tekst jednolity Dz.U. Nr 145/05, poz. 1221)
2) 3)
Art. 2. pkt 6) ustawy jw. Art. 2, ppkt 2) ustawy jw.
nr 1, STYCZEC
 LUTY 2008
14
i n t e g r a c j a o c h r o n y f i z y c z n e j i t e c h n i c z n e j
i
n
t
e
g
r
a
c
j
a
o
c
h
r
o
n
y
f
i
z
y
c
z
n
e
j
i
t
e
c
h
n
i
c
z
n
e
j
ustawą o ochronie osób i mienia. Z tym część pracowników
techniki zabezpieczeń może mieć niejakie problemy!
Zgodnie z ustawą, pracownik ochrony fizycznej może być
zatrudniony (rys. 1) w wewnętrznej służbie ochrony lub
w koncesjonowanej firmie ochrony.
Wewnętrzne służby ochrony (dalej WSO), zgodnie z cytowa-
W
e
w
n
ę
t
r
z
n
e
s
ł
u
ż
b
y
o
c
h
r
o
n
y

.
.
.
u
z
b
r
o
j
o
n
e
i
u
m
u
n
d
u
r
o
w
a
n
e
z
e
s
p
o
ł
y
p
r
a
-
ną ustawą4), to  ...uzbrojone i umundurowane zespoły pra-
cowników przedsiębiorców lub jednostek organizacyj-
c
o
w
n
i
k
ó
w
p
r
z
e
d
s
i
ę
b
i
o
r
c
ó
w
l
u
b
j
e
d
n
o
s
t
e
k
o
r
g
a
n
i
z
a
c
y
j
-
nych, powołane do ich ochrony .
n
y
c
h
,
p
o
w
o
ł
a
n
e
d
o
i
c
h
o
c
h
r
o
n
y

.
Są to formacje niejako  zmilitaryzowane , przynajmniej z na-
zewnictwa   służba ,  wartownia ,  mundur ,  dowódca
zmiany itd.
Szczegółowe unormowania wewnętrznych służb ochrony
zawiera rozporządzenie wykonawcze do ustawy5).
W WSO mogą pracować tylko pracownicy z licencją ochrony
fizycznej I lub II stopnia, w zależności od stanowiska, któ-
l l l
rych jest sześć: szef ochrony zastępca szefa ochrony do-
l l
wódca zmiany starszy wartownik-konwojent wartownik-
l
-konwojent młodszy wartownik-konwojent.
Powyższe stanowiska są oznakowane na pagonach mundu-
rów, których wariantowe wzory zawierają załączniki do ww.
rozporządzenia.

&
w
w
y
-
Uzbrojenie i amunicję dla WSO przechowuje się  & w wy-
dzielonych wartowniach, uniemożliwiających dostęp oso-
d
z
i
e
l
o
n
y
c
h
w
a
r
t
o
w
n
i
a
c
h
,
u
n
i
e
m
o
ż
l
i
w
i
a
j
ą
c
y
c
h
d
o
s
t
ę
p
o
s
o
-
bom postronnym, usytuowanym przy głównych wejściach
b
o
m
p
o
s
t
r
o
n
n
y
m
,
u
s
y
t
u
o
w
a
n
y
m
p
r
z
y
g
ł
ó
w
n
y
c
h
w
e
j
ś
c
i
a
c
h
i wjazdach do obiektu& 
i
w
j
a
z
d
a
c
h
d
o
o
b
i
e
k
t
u
&

Pracownicy WSO realizują ustawowe zadania ochronne w za-
sadzie tylko w obiektach i na potrzeby podmiotu, który tę
służbę powołał. Jest to ochrona obiektów lub ich elemen-
tów oraz konwojowanie mienia własnego. Ustawa dopusz-
cza jednakże świadczenie przez WSO komercyjnych usług
ochronnych  na zewnątrz , pod warunkiem uzyskania kon-
cesji na poszczególne rodzaje tych usług przez podmiot,
który powołał wewnętrzną służbę ochrony.
Koncesjonowane firmy ochrony mogą ustawowo zatrudniać
K
o
n
c
e
s
j
o
n
o
w
a
n
e
f
i
r
m
y
o
c
h
r
o
n
y
osoby zarówno z licencją pracownika ochrony, jak i bez li-
cencji. Prowadzą działalność gospodarczą w zakresie usług
ochrony osób i mienia na ogólnie obowiązujących zasadach,
Rys. 3
z uwzględnieniem ustawy o ochronie osób i mienia oraz ew.
ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych6), jeśli prowa-
dzą ochronę imprez. Pracownicy firmy ochrony nie posiada-
 konwojowania wartości pieniężnych oraz innych przed-
ją ustawowych stanowisk i związanych z nimi oznaczeń. Nie
miotów wartościowych lub niebezpiecznych,
ma także słownictwa  mundurowego , jak w WSO, o czym
 ochrony osób,
w jednej z kolejnych części cyklu.
 nadzorowania i kontroli pracowników ochrony fizycznej
l
i
c
e
n
c
j
a
p
r
a
c
o
w
n
i
k
a
o
c
h
r
o
n
y
f
i
z
y
c
z
-
Jak wspomniano wyżej, licencja pracownika ochrony fizycz-
bez licencji,
nej daje wiele dodatkowych ustawowych uprawnień pra-
n
e
j
 stosowania środków porządkowych, środków przymusu
cowniczych, których nie ma pracownik bez licencji!! Poniżej
bezpośredniego i broni palnej (rys. 3).
komplet tych uprawnień7).
Licencja drugiego stopnia zawiera ww. uprawnienia, a po-
L
i
c
e
n
c
j
a
d
r
u
g
i
e
g
o
s
t
o
p
n
i
a
z
a
w
i
e
r
a
w
w
.
u
p
r
a
w
n
i
e
n
i
a
,
a
p
o
-
Licencja pierwszego stopnia uprawnia do:
L
i
c
e
n
c
j
a
p
i
e
r
w
s
z
e
g
o
s
t
o
p
n
i
a
u
p
r
a
w
n
i
a
d
o
:
nadto uprawnia do:
n
a
d
t
o
u
p
r
a
w
n
i
a
d
o
:
 ochrony obiektów (obszarów, urządzeń) podlegających
 opracowywania planu ochrony,
obowiązkowej ochronie,
 organizowania i kierowania zespołami pracowników
4) ochrony fizycznej.
Art. 2, ppkt 8) ustawy jw.
5)
Dodatkowe, ważne w praktyce uprawnienie każdego licen-
ż 12 rozporządzenia MSWiA z 17 listopada 1998 r. w sprawie
wewnętrznych służb ochrony (Dz.U. Nr 4/99, poz. 31)
cjonowanego pracownika ochrony w obiektach podlegają-
6)
Ustawa z 22 sierpnia 1997 r. o bezpieczeństwie imprez maso-
cych obowiązkowej ochronie określa art. 42 ustawy, obej-
wych (tekst jednolity Dz.U. Nr 108/05, poz. 909)
o
c
h
r
o
n
ą
p
r
a
w
n
ą
p
r
z
e
w
i
d
z
i
a
n
ą
w
k
o
d
e
k
s
i
e
k
a
r
-
mując go ochroną prawną przewidzianą w kodeksie kar-
7)
Art. 26, 27 oraz 36 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy o ochronie osób i mie-
nym dla funkcjonariuszy publicznych!
n
y
m
d
l
a
f
u
n
k
c
j
o
n
a
r
i
u
s
z
y
p
u
b
l
i
c
z
n
y
c
h
!
nia (tekst jednolity Dz.U. Nr 145/05, poz. 1221)
nr 1, STYCZEC
 LUTY 2008
15
i n t e g r a c j a o c h r o n y f i z y c z n e j i t e c h n i c z n e j
i
n
t
e
g
r
a
c
j
a
o
c
h
r
o
n
y
f
i
z
y
c
z
n
e
j
i
t
e
c
h
n
i
c
z
n
e
j
Szczegółowe zasady i tryb stosowania poszczegól- nie dopełnił obowiązku, naruszając w ten sposób
nych grup uprawnień zawierają rozporządzenia wy- dobro osobiste człowieka, podlega karze pozba-
konawcze do ustawy8). wienia wolności do lat 5 .
p
r
a
-
W praktyce Czytelnicy często spotykają się z pra-
d
o
s
t
ę
p
n
o
ś
ć
p
r
a
c
o
w
n
i
-
Odrębnym problemem jest dostępność pracowni-
cownikami ochrony fizycznej bez licencji. Dobrze
c
o
w
n
i
k
a
m
i
o
c
h
r
o
n
y
f
i
z
y
c
z
n
e
j
b
e
z
l
i
c
e
n
c
j
i
.
ków ochrony fizycznej do informacji niejawnych,
k
ó
w
o
c
h
r
o
n
y
f
i
z
y
c
z
n
e
j
d
o
i
n
f
o
r
m
a
c
j
i
n
i
e
j
a
w
n
y
c
h
,
mieć świadomość, że ich uprawnienia są bardzo
z którymi to pracownicy zabezpieczenia technicz-
skromne i ograniczają się tylko do:
nego mają często do czynienia. Unormowania
 ochrony obiektów (obszarów, urządzeń) niepod-
w tym zakresie zawiera ustawa o ochronie informa-
legających obowiązkowej ochronie (!),
cji niejawnych9), stanowiąca jedyną podstawę regu-
 stosowania tylko środków porządkowych (rys. 3).
lacji problemu w działalności ochronnej.
O zróżnicowaniu uprawnień pracowników ochrony
Powyższe unormowania oraz praktyka ochronna
fizycznej należy pamiętać już na etapie planowania
ukształtowała kilka pracowniczych grup ochrony fi-
zabezpieczenia technicznego, o czym szerzej w ko-
zycznej, w zależności od realizowanych zadań:
lejnych częściach cyklu. Dla przypomnienia  upraw-
A. Grupy określone prawnie (z licencją pierwszego
A
.
G
r
u
p
y
o
k
r
e
ś
l
o
n
e
p
r
a
w
n
i
e
p
r
a
c
o
w
n
i
k
ó
w
z
a
b
e
z
p
i
e
c
z
e
-
nienia licencjonowanych pracowników zabezpiecze-
i drugiego stopnia):
nia technicznego określa art. 28 i 29 ustawy.
n
i
a
t
e
c
h
n
i
c
z
n
e
g
o
 pracownicy ochrony fizycznej obiektów,
Ustawa o ochronie osób i mienia z aktami wyko-
 konwojenci mienia,
nawczymi zawiera jeszcze kolejne unormowania
 pracownicy ochrony osób,
dotyczące pracowników ochrony, warte poznania
 pracownicy nadzoru i kierowania.
i uwzględniania także w pracy pionu zabezpieczeń
B. Grupy nieokreślone prawnie (częściowo licen-
B
.
G
r
u
p
y
n
i
e
o
k
r
e
ś
l
o
n
e
p
r
a
w
n
i
e
technicznych.
cjonowane, funkcjonujące według potrzeb firmy):
Ubiór i wyposażenie pracownika ochrony to obo-
 mobilne zespoły ochronno-interwencyjne (po-
wiązek pracodawcy:
tocznie  załogi, grupy itp.),
A
r
t
.
2
0
.
 & Art. 20. Przedsiębiorca obowiązany jest:
 obsady centrów dyspozytorsko-kontrolnych (np.
1) oznaczyć pracowników ochrony w sposób
centrów monitoringu),
jednolity, umożliwiający ich identyfikację oraz
 nielicencjonowane osoby funkcyjne w obiektach
identyfikację podmiotu zatrudniającego;
i firmach ochrony (np. kierownicy zmian, dyspo-
2) zapewnić noszenie ubioru przez pracowni-
zytorzy, dyżurni itd.),
ków ochrony, umożliwiającego ich identyfika-
 pracownicy porządkowo-ochronni (dozorcy, por-
cję oraz identyfikację podmiotu zatrudniające-
tierzy, recepcjoniści, obsługa parkingów itp.).
go w przypadkach, o których mowa w art. 40.
Przyswojenie powyższych unormowań, uzupełnio-
Art. 21.
A
r
t
.
2
1
.
ne znajomością realiów pracowniczych w obiekcie,
1. Ubiory pracowników ochrony zatrudnia-
pozwoli na planowanie optymalne oraz użycie
nych przez przedsiębiorcę powinny posiadać
środków i systemów technicznego zabezpieczenia
oznaczenia różniące je w sposób widoczny od
w jednolitym systemie bezpieczeństwa obiektu.
mundurów pozostających pod szczególną
W praktyce rzadko dochodzi do planowej współ-
ochroną lub których wzory zostały wprowadzo-
pracy pionu technicznego z pracownikami ochrony
ne na podstawie odrębnych przepisów.
fizycznej, zwłaszcza z osobami funkcyjnymi i orga-
2. Identyfikatory i odznaki pracowników
nizatorami działań ochronnych w obiektach,
ochrony zatrudnianych przez przedsiębiorcę
a szkoda! Podłożem tego stanu rzeczy jest przeważ-
powinny w sposób widoczny różnić się od iden-
nie nieznajomość problemów ochrony fizycznej
tyfikatorów i odznak funkcjonariuszy i pracow-
i traktowanie zabezpieczenia technicznego jako cał-
ników służb publicznych .
kowicie autonomicznej i samodzielnej sfery działań
Ustawa określa zaostrzoną odpowiedzialność pra-
ochronnych.
cowników ochrony
Materiały na temat prawnych aspektów ochrony fi-
A
r
t
.
5
0
.
 & Art. 50. Pracownik ochrony, który przy wyko-
zycznej można jeszcze gdzieniegdzie znalez
ć, gorzej
nywaniu zadań przekroczył upoważnienia lub
z tematyką organizacyjno-taktyczną. Uzupełnieniu tej
luki ma służyć niniejszy cykl, poświęcony od kolejnej
8)
części problemom organizacyjno-taktycznym.
Rozporządzenie RM z 18 listopada 1998 r. w sprawie
działań pracowników ochrony& [uprawnienia porząd- Prezentując w nich własne poglądy, serdecznie za-
kowe] (Dz.U. Nr 144/98, poz. 933);
praszam Czytelników do dyskusji i polemiki, wzbo-
Rozporządzenie RM z 30 czerwca 1998 r. w sprawie uży- gacającej branżę o nowe poglądy i rozwiązania
cia przez pracowników ochrony środków przymusu
praktyczne, co stanowi podstawowy cel wydawni-
bezpośredniego (Dz.U. Nr 89/98, poz. 563)
czy redakcji i autora! n
Rozporządzenie RM z 30 czerwca 1998 r. w sprawie [& ]
postępowania pracowników ochrony przy użyciu broni
9)
palnej (Dz.U. Nr 86/98, poz. 543) Ustawa z 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji nie-
jawnych (tekst jednolity Dz. U. Nr 196/05, poz. 1631)
nr 1, STYCZEC
 LUTY 2008
16