WPROWADZENIE
DO MAKRO- I
MIKROEKONOMII
Wykład 2
1. Elementy procesu gospodarowania
2. Krawędz
możliwości produkcyjnych
3. Koszt alternatywny
4. Prawo malejących przychodów.
Proces gospodarowania
Nieograniczone
W
Y
Potrzeby Konsumpcja
B
Ó
Produkcja
R
Inwestycje
Rzadkie
Czynniki
Ziemia Praca Kapitał
produkcji
Przedsiębiorczość Organizacja Wiedza Kapitał społeczny
Proces gospodarowania
Produkcja Konsumpcja
Podział Wymiana
Inwestycje
Krawędz
możliwości produkcyjnych
(krzywa, granica możliwości produkcyjnych)
(krzywa transformacji)
Produkcja
chleba
1400
1200
600
Produkcja
0
400
200 500
maszyn
Krawędz
możliwości produkcyjnych
Efektywność produkcji  występuje gdy społeczeństwo nie może
zwiększyć produkcji jednego dobra, nie zmniejszając produkcji
drugiego dobra.
Gospodarka efektywna znajduje się na krawędzi możliwości
produkcyjnych.
1. Co produkować?
2. Ekonomiczna rzadkość
-  coś za coś
3. Koszt alternatywny
4. Prawo malejących
przychodów.
Koszt alternatywny
" Koszt alternatywny:
" kupując coś nie kupujemy czegoś innego;
" lokując pieniądze na lokacie terminowej w banku,
nie możemy kupić za nie akcji lub obligacji.
" Wykorzystując na coś ograniczone zasoby nie
mogę ich przeznaczyć na coś innego.
" Coś zatem tracę.
" Koszt alternatywny to właśnie koszt najlepszej
utraconej możliwości.
" Problem:
" Jaki jest koszt alternatywny Waszych studiów?
(p.np. J.Sloman  Podstawy ekonomii)
Krawędz
możliwości produkcyjnych
Artykuły
luksusowe
Kraj rozwinięty
Kraj ubogi
Żywność
Krawędz
możliwości produkcyjnych
Inwestycje
Kraj C
Kraj B
Kraj C
Kraj A
Kraj B
Kraj A
Konsumpcja
Prawo malejących przychodów
A
" Zmniejszanie się przyrostów
produktu w miarę dodawania
kolejnych, jednakowych
jednostek nakładu zmiennego
(np. praca) do pewnej stałej
ilości innego nakładu (np.
ziemia).
" Przychody stałe względem
skali  np. podwojenie
każdego nakładu przyniesie
B
podwojenie produktu.
Prawo malejących przychodów
" Prawo rosnących
" Przychody rosnące
kosztów względnych:
względem skali:
w zamian za uzyskanie
podwojenie wszystkich
kolejnych jednakowych
nakładów może prowadzić
przyrostów produkcji
do efektu większego niż
jednego dobra trzeba
podwojenie produkcji!
zrezygnować ze stale
" Ekonomia skali, produkcja
rosnących ilości innego
dobra.
masowa.
" Uzasadnij w oparciu o
kształt krawędzi
możliwości
produkcyjnych!
Popyt, podaż, cena
" Definicja rynku
" Cena a popyt; popyt a cena
" Cenowa elastyczność popytu
" Pozacenowe determinanty popytu i dochodowa elastyczność
popytu
" Nietypowe krzywe popytu
" Prawo Engla, paradoks Giffena (dobra normalne i
podrzędne), efekt owczego pędu, efekt snobizmu, efekt
Veblena.
" Cena a podaż; podaż a cena
" Cenowa elastyczność podaży
" Pozacenowe determinanty podaży
" Równowaga, cena równowagi, niedobór i nadwyżka na
rynku.
Rynek
" Rynek jest to proces, za pośrednictwem którego
wzajemne oddziaływania nabywców i
sprzedawców danego dobra prowadzą do
określenia jego ceny i ilości. (Samuelson, Nordhaus s.82)
" Rynek  całokształt transakcji kupna i sprzedaży
oraz warunków, w jakich one przebiegają. (Milewski
s.97)
" Mechanizm rynkowy jest mechanizmem
alokacji zasobów do poszczególnych dziedzin
wytwarzania.
Rynek
" Podstawowe elementy
" Klasyfikacje rynków wg:
rynku:
a) przedmiotu obrotu
b) zasięgu geograficznego
- popyt
c) sytuacji rynkowej
- podaż
d) stopnia jednorodności przedmiotu
- cena
obrotu
e) stopnia wyrównywania się ceny:
rynek doskonały i rynek
niedoskonały
Determinanty popytu
cena
Cena a popyt
Funkcja (krzywa) popytu
a wielkość popytu
D
0
Popyt a cena
ilość
Determinanty popytu
Cenowa elastyczność popytu Produkty o jakiej elastyczności
cenowej popytu chciałbym
produkować? (Uzasadnij odpowiedz
)
Współczynnik
cenowej elastyczności
cena
popytu:
-�d �p
ed, p = :
d p
Przykłady?
ed,p = 1
ed,p< 1
0
ilość
ed,p> 1
Determinanty popytu
Pozacenowe determinanty popytu
a) dochody nabywców
b) ilość nabywców
c) ceny dóbr komplementarnych i substytucyjnych
d) oczekiwane zmiany sytuacji rynkowej
e) gusty
f) inne
Dochody a popyt
- krzywe Tornquista
wielkość
popytu
III
IV II
I
0
dochody
Dochody a popyt
�d �y
ed , y = :
d y
" Dobra normalne " Dobra podrzędne
- popyt na nie wzrasta wraz - popyt na nie spada wraz
ze wzrostem dochodów ze wzrostem dochodów
Dodatni współczynnik Ujemny współczynnik
dochodowej elastyczności dochodowej elastyczności
popytu popytu
Dobra podstawowe  ed,y < 1
Dobra wyższego rzędu  ed,y>1
Dochody a popyt
" Prawo Engla:
Udział wydatków na żywność w wydatkach
całkowitych gospodarstw domowych maleje
wraz ze wzrostem dochodów.
Ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych 
krzyżowa (mieszana cenowa elastyczność popytu)
�dx �py
edxpy = :
dx py
Jeśli dobra x i y są substytutami, to wzrost ceny y spowoduje silny
spadek popytu na y i wzrost popytu na x.
Jeśli dobra x i y są komplementarne, to wzrost ceny y spowoduje
spadek popytu na x i y.
Oczekiwania
" Przykłady:
" Oczekiwania wzrostu cen  wzrost popytu
" Oczekiwania spadku cen  spadek popytu
" Oczekiwania wprowadzenia ograniczeń
importu  wzrost popytu
" Oczekiwania nieurodzaju  wzrost popytu.
Gusty
" Destabilizujące rynek  " Stabilizujące rynek 
np. moda obyczaj, tradycja,
kultura, religia
Pozacenowe determinanty popytu
Dochody: Oczekiwania:
- wzrost dochodów  wzrost - np. wzrostu lub spadku cen
popytu, ale ...
Gusty nabywców:
Ceny substytutów:
- zmieniające popyt (moda)
- różnokierunkowe zmiany
- stabilizujące popyt
popytu
(tradycja)
Ceny dóbr
Inne:
komplementarnych:
- np. przepisy bhp, sanitarne
- jednokierunkowe zmiany
popytu
Determinanty popytu
Wpływ czynników pozaekonomicznych na popyt:
cena
cena
0
ilość 0
ilość
Nietypowe reakcje popytu na zmiany cen
cena
0
ilość
Przykłady:
sól, niektóre lekarstwa, trumny
Nietypowe reakcje popytu na zmiany cen
cena
0
ilość
Popyt doskonale elastyczny (teoria!)
Nietypowe reakcje popytu na zmiany cen
cena
Paradoks Giffena
Popyt wynikający z
tzw. efektów
zewnętrznych:
-efekt owczego pędu
-efekt snobizmu
-efekt (paradoks)
Veblena
0
ilość
Paradoks spekulacyjny
Podaż
Cena a podaż
cena
Funkcja (krzywa)
S
podaży a wielkość
podaży
Podaż a cena
0
ilość
Cenowa elastyczność podaży
Podaż
" Pozacenowe determinanty podaży:
- koszty wytwarzania (ceny czynników
produkcji, technologie)
- rentowność produkcji dóbr substytucyjnych
- czynniki naturalne
cena
- inne
ilość
0
Funkcja (krzywa) podaży a czas
Reakcja podaży na zmiany czynników ją determinujących
wymaga czasu!
W okresie ultrakrótkim podaż jest stała. Cena jest funkcją popytu.
W okresie krótkim podaż dostosowuje się w ramach istniejącego
potencjału poprzez jego lepsze wykorzystanie.
cena
W okresie długim
zmienia się potencjał
produkcyjny.
Możliwości
dostosowawcze są
największe.
0 ilość
Cena równowagi
cena
D
S
nadwyżka
p1
pr
p2
niedobór
0
ilość
cr2
cr2
cr1
cr1
qr2 qr1
qr1 qr2
Cena równowagi  równoczesne przesunięcia
krzywych popytu i podaży
S2
cena
D1 D2
S1
cr4
cr2
cr3
cr1
0
ilość
qr2 qr4 qr1 qr3
Model pajęczyny
D D
cena S
cena
S
pr3
pr1 pr1
pr3
pr5
pr2
pr4
pr2
0
0 ilość
ilość
Wahania wybuchowe
Wahania tłumione
Literatura
" Samuelson, Nordhaus  Ekonomia. T.1
rozdz.4
" Podstawy ekonomii. Red. Milewski. rozdz.4