Celem ćwiczenia było poznanie metody pomiaru charakterystyk promieniowania oraz zysku w polu dalekim. Ćwiczenie odbywało się w komorze bezechowej na zainstalowanym w nim zautomatyzowanym stanowisku pomiarowym – pomiary w dziedzinie częstotliwości na poligonie bez odbić – typu „free-space range”.
Urządzenia wykorzystane podczas ćwiczenia:
dalomierz HILTI
generator sygnału w.cz. HP8350B
dekoder obwiedni sygnału HP11664A
analizator HP8757D
komputer
 
Rys. 1 Schemat stanowiska pomiarowego1
Ustawiono następujące parametry procesu pomiarowego:
| Poziom mocy z generatora: | 15 dBm | 
| Częstotliwość dolna: | 7,4 GHz | 
| Częstotliwość górna: | 9,4 GHz | 
| Współczynnik wygładzenia: | 16 % | 
| Krok: | co 2º | 
| Liczba częstotliwości w paśmie: | 10 | 
| Odległość między antenami: | 2,775 m | 
 
Rys. 2 Osie i płaszczyzny odniesienia antena tubowa2
Tłumienie swobodnej przestrzeni:
 
Odległość między antenami: 2,775m = 0,002775 km
Tłumienie swobodnej przestrzeni dla wybranych częstotliwości w płaszczyźnie H
| F [MHz] | 7400 | 8400 | 9400 | 
| Lfb [dB] | 58,68 | 59,79 | 60,76 | 
Zysk energetyczny anteny tubowej dla wybranej częstotliwości w płaszczyźnie H
| F [MHz] | 7400 | 8400 | 9400 | 
| Ga [dB] | 21,86 | 20,86 | 22,98 | 
 
Rys. 3 Schemat ustawienia anten.
 
 
 
 
 
Rys. 4 Charakterystyka promieniowania anteny badanej dla polaryzacji podstawowej w płaszczyźnie wektora H
| Lp. | Parametr | Wartości | ||
| 7400 | 8400 | 9400 | ||
| 1. | Szerokość listka głównego | 10° | 8° | 8° | 
| 2. | Liczba listków bocznych | 0 | 0 | 1 | 
| 3. | Poziom listków bocznych | - | - | -17 dB | 
| 4. | Położenie pierwszych zer | -52° i 50° | 40° | -38° i 36° | 
| 5. | Poziom listka wstecznego | - | - | - | 
| 6. | Tłumienie promieniowania wstecznego | -22,3 dB | -24 dB | -20,2 dB | 
| 7. | Skrzywienie osi elektrycznej anteny względem jej osi mechanicznej | 0 | 0 | 0 | 
 
Rys. 5 Schemat ustawienia anten
 
 
 
 
 
 
Rys. 6 Charakterystyka promieniowania anteny badanej dla polaryzacji podstawowej w płaszczyźnie wektora E
| Lp. | Parametr | Wartości | ||
| 7400 | 8400 | 9400 | ||
| 1. | Szerokość listka głównego | 12° | 10° | 10° | 
| 2. | Liczba listków bocznych | 3 | 1 | 1 | 
| 3. | Poziom listków bocznych | -12,8 dB | -13,9 dB | -14,9 dB | 
| 4. | Położenie pierwszych zer | -48° i 46° | -38° i 42° | -40° i 36° | 
| 5. | Poziom listka wstecznego | - | - | - | 
| 6. | Tłumienie promieniowania wstecznego | -21,4 dB | -22,6 dB | -22,0 dB | 
| 7. | Skrzywienie osi elektrycznej anteny względem jej osi mechanicznej | 0 | 0 | 0 | 
 
Rys. 7 Schemat ustawienia anten
 
 
Rys. 8 Pomiar charakterystyk promieniowania anteny badanej dla polaryzacji ortogonalnej w płaszczyźnie wektora E
| Lp. | Parametr | Wartości | ||
| 7400 | 8400 | 9400 | ||
| 1. | Szerokość listka głównego | 49˚ | 44˚ | 43˚ | 
| 2. | Liczba listków bocznych | - | - | - | 
| 3. | Poziom listków bocznych | - | - | - | 
| 4. | Położenie pierwszych zer | -38° i 30° | -30° i 22° | -20° i 16° | 
| 5. | Poziom listka wstecznego | - | - | - | 
| 6. | Tłumienie promieniowania wstecznego | - | - | - | 
| 7. | Skrzywienie osi elektrycznej anteny względem jej osi mechanicznej | 0 | 0 | 0 | 
 
Rys. 9 Porównanie charakterystyk promieniowania dla polaryzacji zamierzonej i ortogonalnej
 
Rys. 10 Porównanie charakterystyk dla polaryzacji zamierzonej w płaszczyznach wektora E i H dla f= 8,4 GHz
Dla naszego układu pomiarowego bilans energetyczny łącza określa wzór:
 
w procesie kalibracji wyznaczyliśmy wartość:
 
Podstawiając dwa powyższe wzory uzyskamy:
 
przenosząc Pcal na drugą stronę uzyskamy:
 
w trakcie ćwiczenia wykonaliśmy pomiary:
 
zatem uzyskamy:
 
stąd
 
gdzie:
Pdat- zmierzone wartości
Lbf – tłumienie swobodnej przestrzeni
Ga – zysk anteny nadawczej
Przykład obliczenia:
dla częstotliwości 7,4 GHz, pomiar charakterystyki mamy Pdat = -25,21, z charakterystyki anteny nadawczej odczytano Ga = 21,86 dBi, wartość tłumienia swobodnej przestrzeni wynosi: Lbf = 58,69 dB.
Zysk anteny odbiorczej wynosi:
 
 
 
Rys. 11 Zysk anteny
Wnioski:
Analizując charakterystykę w płaszczyźnie H można zauważyć jedną główną wiązkę dla częstotliwości 7,4 GHz oraz 8,4 GHz. Dla częstotliwości 9,4 GHz pojawiają się listki boczne na poziomie -17 dB.
Wraz ze wzrostem częstotliwości występuje mniejsze tłumienie wsteczne. Dla 9,4 GHz wyniosło -20,2 dB.
W przypadku charakterystyki w płaszczyźnie E występują listki boczne o większym poziomie porównując do charakterystyki w poziomie H. Poziom listków bocznych dla częstotliwości 7,4 8,4 9,4 GHz wynoszą odpowiednio -12,8 dB, -13,9 dB, 14,9 dB. Charakterystyka nie jest symetryczna względem punktu zero.
Podczas badania charakterystyki ortogonalnej antenę nadawczą ustawiono poziomo natomiast antenę odbiorczą ustawiono pionowo. Pomiary wykonano zgodnie z poleceniem od -70º do 70º co 2º.
Punkt maksymalny nie znajduje się dokładnie w punkcie 0º, spowodowane to może być błędnym ustawieniem przez nas anten, które nie były względem siebie ustawione równolegle.
Największy zysk energetyczny dla anteny odbiorczej w badanym paśmie 7,4 – 9,4 GHz uzyskaliśmy dla częstotliwości ~8,7 GHz wynoszący 18 dBi.
1Dodatek do ćwiczenia nr 3. - Zasady pomiaru charakterystyk promieniowania i zysku anten na zautomatyzowanym stanowisku pomiarowym. Witold Papierniak.
2Schemat pobrany z Dodatek1_LA_cw3.pdf autor: mgr inż Witold Papierniak