1 wykłady 21.02.2011 r.

3 Części : Geneza, Kwestie Społeczne ( ubóstwo, bezrobocie i inne problemy), środowiska wychowawcze ( wpływ przeróżnych środowisk na życie człowieka)

Pedagogika Społeczna – Nauczanie i odniesienia do grupy społecznej. Grupa społeczna wywiera ogromny wpływ na jednostkę. Jednym z zadań jest animacja społeczna i kulturalna. Wyrosła z zainteresowania człowiekiem. Cel nauczania po przedmiocie - ( przeanalizować problemy i pozbyć się pewnych stereotypów)

Będziemy też mówili o różnych rodzajach wsparcia.

Analiza :

• Ubóstwo ( przyczyny, skutki, podejścia do tego zjawiska)

• Bezrobocie ( skutki psychospołeczne, jakie zagrożenia)

• wykluczenie społeczne ( czym ono jest i skutki i formy przeciwdziałaniu wykluczeniu)

• Patologie społeczne ( prostytucje, samobójstwa )

• Elementy związane ze środowiskiem wychowawczym i z różnymi mechanizmami.

Ćw:

• To czego doświadczamy na co dzień.

• Jak rodzina się zmienia i dlaczego.

• Co się zmienia w poszczególnych funkcjach.

Godziny Konsultacji :

2 Wykłady 28.02.2011 r.

Ubóstwo :

• absolutne : stan niezaspokojenia podstawowych potrzeb w danym społeczeństwie i w danym czasie. Nurt wywodzi się ze Stanów Zjednoczonych.

• Ubóstwo w pojęciu względnym ,to relatywne. Zwolennicy tego ujęcia ubóstwa ubóstwo utożsamiają z dysonansem społecznym, czyli z nierównym podziałem dóbr i rozpiętościami majątkowymi. Według tego ujęcia w każdym społeczeństwie nawet bardzo bogatym znajdować się będą ludzie, którzy w porównaniu z innymi mają niewiele i to ich właśnie należy uznawać za ubogich i im pomagać. W tym ujęciu winę za ubóstwo przypisuje się państwu i jego polityce społeczno-gospodarczej.

To będzie na egzaminie : ujęcie absolutne i względne.

Według Wikipedii : ,, Ubóstwo absolutne to pojęcie stosowane również w statystykach międzynarodowych na oznaczenie krańcowej biedy. Skrajnie (absolutnie) ubogim jest ten, kto może wydać na swoje utrzymanie mniej niż równowartość jednego dolara dziennie (w Polsce jest to 2,5 raza więcej). Takich osób jest na świecie około 2 mld, czyli ponad 1/3 ludzkości. Większość stanowią mieszkańcy Afryki i Azji Południowej. Ograniczenie o połowę liczby ludzi, którzy cierpią głód lub skrajne ubóstwo jest pierwszym zadaniem na liście Milenijnych Celów Rozwoju ONZ do roku 2015 1. Jednak tempo realizacji tego celu i brak woli politycznej krajów bogatych wskazuje, że jest on w tym czasie nierealny do osiągnięcia, a nawet w niektórych regionach ubóstwo się pogłębia. ''

Przyczyny Ubóstwa : ( też jedno z pytań na egzamin )

• według Schillera : podaje od trzy teorie przyczyn. Pierwsza to teoria skażonych charakterów. Winę za ubóstwo przypisuje się ubogim, którzy posiadają pewne defekty. Są leniwi, niekonsekwentni, mało ambitni, nie włożyli odpowiedniego wysiłku w edukację, są mało zdolni itd. Druga teoria, to teoria ograniczonych możliwości. Winę przypisuje się tutaj wadliwie zbudowanemu systemowi politycznemu, społecznemu, gospodarczemu państwu, który przyczynia się do marginalizowania określonych grup społecznych – dyskryminacja za względu na płeć, wiek, kolor skóry, narodowość, religijność, pochodzenie społeczne, orientację seksualną itd. Trzecia teoria, to teoria wielkiego braku lub brata. Winę za ubóstwo przypisuje się zarówno wadliwie zbudowanemu systemowi jak i samym ubogim. Państwo ponosi winę, ponieważ tworzy nadmierne rozbudowany system opieki społecznej, który to de motywuje ubogich do podejmowania wysiłku wyjścia z sytuacji – wysokie świadczenia socjalne, różnorodne formy zasiłku, rozbudowany system pomocy. Ubodzy winni są ponieważ nagminnie wykorzystują system.

• Triada Gilbera : u podłoża ubóstwa leży upadek trzech wartości. Upadek wartości jaką jest rodzina, praca ( bezrobotni są głównie osobami ubogimi, ma wymiar głównie wymiar ekonomiczny ) i wiara. ( w człowieka i jego możliwości oraz wiara w rozumieniu boskim ) ludzie ubodzy, są ludźmi małej wiary. Najczęściej nie wierzą we własne siły. Jeżeli wierzymy w wyższe siły to łatwiej jest nam osiągać różne cele.

7.03.2011 r 3 wykłady

3 Orientacje Socjologiczne w badaniu nad ubóstwem :

1. Orientacja Kulturowa : autorzy wyjaśnień posługują się tu orientacją subkultur uznając specyficzne dla środowisk ubogich wartości, normy i wzory zachowań za czynniki ograniczające szanse jednostki i grup na przełamanie ubóstwa. W opcjach kulturowych analizuje się jedynie wąskie środowiska i zwraca się uwagę na podtrzymujące i hamujące ubóstwo oddziaływań specyficznych, wzorów, zachowań.

2. Orientacja Feministyczna : w wyjaśnieniach sięga się tu do tego nurtu teorii feministycznych, których ubóstwo uznaje się za pochodną płci, czyli częściej doświadczają go kobiety. Jednak jak wynika z badań kobiety wykazują wyższość ewolucyjną w przystosowaniu do życia społecznego. Czyli znacznie lepiej i skuteczniej potrafią radzić sobie z problemami społecznymi. ( np. jeżeli chodzi o znalezienie pracy )

3. Orientacja makro-strukturalna w której autorzy powołują się na teorię uwarstwienia społecznego. W tym nurcie szczególnie zaznaczyła się koncepcja podklasy. ( Wilsona ) Według której to procesy makro-strukturalne i makroekonomiczne uruchamiają procesy marginalizacji jako podstawy tworzenia grup ubogich.

Mierniki ubóstwa :

W teorii i w praktyce społecznej można obecnie wyróżnić kilka linii ubóstwa. Należą do nich : linie ubóstwa bezwzględnego ( absolutnego ), relatywne linie ubóstwa, linie ubóstwa subiektywnego i tzw linie mieszane.

Linie ubóstwa bezwzględnego : wyznaczane w oparciu o metodę potrzeb podstawowych. Są granicami opartymi na określonym koszyku dóbr i usług zaspakajających niezbędne potrzeby i podstawowymi liniami stosowanymi w tym ujęciu są minimum egzystencji i minimum socjalne.

Definicja minimum egzystencji, która wynika między innymi z przekonania, że życie ludzkie jest wartością nadrzędną. Mówi, że wydatki na poziomie minimum egzystencji powinny zapewniać utrzymanie człowieka przy życiu w stanie dobrego zdrowia i zdolności do pracy. Dlatego też koszyk wyznaczający tę linię zawiera tylko dobra niezbędne do przeżycia. Takie jak żywność, odzież chroniąca przez zimnem, dach nad głową, podstawową pomoc leczniczą. Tak ograniczona zawartość tego koszyka oznacza, że ludzie żyjący na tym poziomie zagrożeni są degradacją biologiczną i egzystencjalną. Prawo do minimum egzystencji jest traktowane na równi z prawem do wolności. Dlatego jest elementem politycznych i socjalnych praw człowieka.

4 Wykłady 14.03.2011 r.

Minimum Socjalne – Granica zabezpieczająca przed popadnięciem w ubóstwo. Minimum socjalne jest granicą zabezpieczającą przed biedą i jednocześnie gwarantującą ,, normalne '' funkcjonowanie jednostki w społeczeństwie gwarantujące jej i jej rodzinie uczestnictwo w życiu społecznym, zawodowym, jest to linia, która ustalana jest w oparciu o tak zwany koszyk potrzeb podstawowych gwarantujący zabezpieczenie potrzeb takich jak żywność, dach nad głową, odzież, środki higieniczne, środki na edukację czy transport, podstawowe potrzeby kulturalne itd.

Minimum socjalne ma za zadanie chronić ludzi przed marginalizacją społeczną i pozwolić ludziom normalnie uczestniczyć w życiu społecznym. Wyliczanie minimum socjalnego zawiera 2 elementy. Pierwszy z nich ustalany jest w sposób naukowy i dotyczy w miarę precyzyjnego wyliczenia kosztów zabezpieczenia podstawowych potrzeb takich jak żywność, higiena, odzież itd. Koszyk potrzeb wylicza się dla danego gospodarstwa domowego. 2 element ma za zadanie zabezpieczenie potrzeb ubogich klientów na poziomie gwarantującym im uczestnictwo w życiu społecznym i kulturalnym co zabezpieczać ma ich przed marginalizacją i wykluczeniem.

Relatywne linie ubóstwa – określane są one procentowo, wyróżniamy tu linie 40 %, 50% i 60%, przy czym linia 50% jest najczęściej stosowana. Uwzględnia się tu średni dochód a co za tym idzie pomaga się osobom, których dochód jest poniżej średniej krajowej.

Subiektywne Linie Ubóstwa – te linie o których najczęściej słyszymy. Oparte są o badania sondażowe w których respondenci pytani są o ich zakres potrzeb podstawowych. I na tej podstawie ustala się poziom zabezpieczenia minimalnych potrzeb, satysfakcji czy zadowolenia.

Swoistość biedy w Polsce – bieda nie jest w Polsce równo rozmieszczona. Polska bieda jest biedą wiejską. Polska jest krajem, który ma największy odsetek biedy dzieci. Polska bieda jest biedą w porównaniu z innymi krajami nowej europy najgłębszą ponieważ w Polsce jest największy dysonans między biednymi a bogatymi. Jest szybka dynamika przyrostu bogactwa jak również szybka dynamika wzrostu osób żyjących na poziomie minimum egzystencji.

5 Wykłady 21.03.2011 r.

Bezrobocie jako kwestia socjalna

Znamienną cechą nowego ubóstwa było u jego początków pojawienie się nowej grupy ubogich – bezrobotnych. W momencie uwolnienia strefy zatrudnienia po 1989 r. ( odadministrowania jej ) w ramach tak zwanego planu Balcerowicza rozmiary bezrobocia wyrwały się całkowicie z kontroli Państwa. Niestety zjawisko bezrobocia zaczęło przybierać wymiar niechwilowy lecz długo okresowy co w perspektywie czasu przełożyło się na ubożenie coraz większej liczby Polaków :)

Bezrobocie jako kwestia społeczna ( wyższej rangi problem społeczny, taki, który nie może być rozwiązany w ramach samej grupy społecznej, dotyczy ona dużych grup społecznych i polega na kumulowaniu się negatywnych cech położenia materialnego, społecznego a nawet politycznego. Stan ten odbierany jest przez daną grupę społeczną jako nieprawidłowy, zakłóca bowiem jej prawidłowy rozwój, wywołuje społeczny niepokój, jest źródłem napięć społecznych, a nawet otwartych konfliktów. W ramach grupy problem nie może być w pełni rozwiązany w ramach grupy, których dotknęło zagrożenie. Problem ten może być rozwiązany tylko przez działania Państwa rozumianej jako politykę społeczną, ekonomiczną w układach globalnych, lokalnych i środowiskowych) :

W pedagogice społecznej przyjmuje się optymistyczną wersję rozumienia bezrobocia i osób niepracujących. Interpretując bezrobocie jako chwilową sytuację przejściową, bezrobotnych zaś jako osoby wyczekujące na pracę, którym tymczasowe okoliczności zewnętrzne przeszkadzają w wykonywaniu ich zwykłej roli, roli pracownika i którzy oczekują na podjęcie pracy.

Na użytek dyskursu omówimy bezrobocie frekcyjne, strukturalne i koniunktualne czyli inaczej cykliczne oraz trzy nietypowe rodzaje bezrobocia. Bezrobocie ukryte, pod zatrudnienie i bezrobocie dobrowolne.

6 Wykłady

Bezrobocie frykcyjne – występuje w krajach w których stopa bezrobocia oscyluje maksymalnie do 4 – 5 %, uważane jest za zdrową normę gospodarki rynkowej; zjawisko, którego nie można uniknąć. Bezrobocie frykcyjne powstaje wtedy, gdy pracownicy zwalniają się z pracy lub są zwolnieni i pozostają bezrobotnymi przez względnie krótki okres poszukiwania pracy, którą stosunkowo szybko znajdują.

Bezrobocie strukturalne ( typowe dla Polski ) - ma miejsce wtedy gdy w obrębie gospodarki dochodzi do dużych zmian w zakresie jej funkcjonowania. Występuje wtedy gdy upadają pewne branże, przemysły, gałęzie gospodarki, a nowe rozwijają się bardzo powoli. Zmiana struktury gospodarki tworzy dla bezrobotnych bardzo trudną sytuację osobistą, gdyż pomimo znacznej aktywności w poszukiwaniu pracy większość nie może odnieść na tym polu sukcesu. Dochodzi więc do długookresowego bezrobocia wyniszczającego materialnie rodzinę bezrobotnych, powodujących popadanie w tak zwaną spiralę upadku. ( rolnictwo, PGR, przemysł lekki, włókienniczy, rybołówstwo.

Bezrobocie koniunkturalne ( cykliczne ) - ten rodzaj bezrobocia ma ścisły związek z cyklem koniunkturalnym gospodarki. Bezrobocie uzależnione jest tu od cyklu, w jakim znajduje się gospodarka. Jeżeli jest to okres prespority – bezrobocie jest na niskim poziomie, ponieważ jest duże zapotrzebowanie na produkcję, usługi, co wiąże się z koniecznością tworzenia nowych miejsc pracy – natomiast w okresie kryzysu ( pogarszania się tempa rozwoju ) produkcja spowalnia, a także zmniejsza się zapotrzebowanie na usługi, sporą konsumpcję, a to z kolei generuje konieczność ograniczania kosztów, w tym miejsc pracy.

Bezrobocie ukryte – nie występuje w żadnych statystykach jest trudne do wychwycenia. Wiąże się ono z fikcyjnym zatrudnieniem – fikcyjnym, dlatego, że w potencjalnym miejscu pracy nie istnieją faktyczne zapotrzebowania na pracę. Osoby zatrudnione w ten sposób często nie wykonują zadań zawodowych, bądź robią to tylko symbolicznie. Dotyczy to najczęściej firm rodzinnych, gospodarstw rodzinnych.

Bezrobocie pod zatrudnienie – jest to sytuacja w której osoba jest w prawdzie zatrudniona, ale na stanowisku które nie wymaga od niej i nie pożytkuje jej kompetencji i wiadomości ( osoba ma znacznie wyższe wykształcenie, aniżeli wymagania stanowiska na którym pracuje).

Bezrobocie dobrowolne – występuje w każdej społeczności i społeczeństwie. Są to ludzie, którzy z różnych przyczyn wybierają stan bezrobocia. Osoby pracujące w starej strefie, osoby uzależnione od pomocy finansowej państw, grupy marginesu społecznego : prostytutki, sutenerzy, paserzy, złodzieje, dealerzy itd.; kobiety, w tym : 1. kobiety onieśmielone rynkiem ( kobiety zamieszkujące głównie tereny wiejskie, posiadające bardzo niskie wykształcenie, co wiąże się z tym iż możliwości znalezienia pracy dla nich jest bardzo mała, przyjmują też one często role tradycyjne dla obszarów wiejskich – role gospodyń domowych. Głównie ma to miejsce w Polsce północno-wschodniej. 2. Matki, które czasowo – na okres roku lub kilku lat poświęconych wychowaniu dzieci rezygnują z pracy; pracownicy nisko wykwalifikowani którzy wykonują żmudną i monotonną pracę, wśród grupy występują często okresowe porzucenia pracy.

7 Wykłady 4.04.2011 r.

Skutki długookresowego bezrobocia

Makroekonomiczne skutki długookresowego bezrobocia : Bezrobocie jest bardzo kosztowne dla Państwa. Państwo utrzymuje osoby bezrobotne i ich rodziny poprzez tworzenie zasiłków i świadczeń socjalnych, zasiłków celowych itp. Państwo ubezpiecza bezrobotnych i ich rodziny. Tutaj mamy świadczenia zdrowotne. Bezrobotni mają prawo to tak zwanych świadczeń bezpłatnych. Np. Szkoła, służba zdrowia, wszelkiego rodzaju instytucje, takie jak straż pożarna, policja. Bardzo kosztowne jest utrzymanie tak zwanej infrastruktury bezrobocia. Czyli urzędy, biura pracy, szkolenia, staże, kursy, prace interwencyjne. Kolejną sprawą jest fakt niełożenia bezrobotnych na utrzymanie tak zwanych kosztów wspólnych przez nie płacenie podatków i świadczeń. Kolejną stratą dla Państwa są migracje zarobkowe fachowców i osób wysoko wykwalifikowanych. Kolejnym jest niewykorzystanie kapitału ludzkiego, zdobytego dzięki wieloletniej, kosztownej edukacji.

Biopsychospołeczne skutki długookresowego bezrobocia : Długookresowe bezrobocie wiąże się z pogorszeniem zdrowia, w tej grupie zwiększa się zachorowalność na choroby układu krążenia, wzrasta liczba zawałów w tej grupie, wylewów. Zwiększa się również zachorowalność na choroby układu pokarmowego i oddechowego. ( powrót gruźlicy ) W tej grupie osób zwiększa się liczba osób nagłych zgonów i dotyczy to głównie mężczyzn.

Psychospołeczne skutki długookresowego bezrobocia – zwiększona zachorowalność na choroby psychiczne. Pogorszenie stanu psychicznego ( stres, lęki, depresje, zespoły paranoidalne itp. ) Zwiększa się liczba osób podejmujących próby samobójcze, to dotyczy w dużej mierze mężczyzn. Wzrasta patologizacja życia społecznego : alkoholizm, narkomania, prostytucja, kradzieże, rozboje, przemyt, handel narkotykami. ( to dotyczy w dużej mierze młodzieży między 18-25 r. życia ) Wzrost patologii życia rodzinnego. ( przede wszystkim przemoc domowo rodzinna, rozwody, niewykorzystywane, przemoc seksualna, narastanie agresji wśród dzieci i zjawisko uzależniania się od świadczeń i pomocy społecznej. Doświadczanie z czasem skutków takich jak chociażby struktura zaburzonego czasu, uzależnienie od pomocy, zewnątrz sterowalność.

8 Wykłady 11.04.2011.

Prostytucja i Sponsoring

Według Światowej Organizacji Zdrowia Prostytucja to usługa seksualna o charakterze dynamicznym i adaptacyjnym co pociąga za sobą transmisję pieniędzy między usługodawcą a usługobiorcą. Według polskiej badaczki Świętochowskiej – jest to utrzymywanie przypadkowych stosunków seksualnych bez zaangażowania emocjonalnego i pobierane za świadczone usługi określonych opłat.

Typologizacja : Według Jerzego możemy podzielić prostytucję ze względu na :

• osoby prostytułujące się ( mogą to być mężczyźni, kobiety i dzieci )

• ze względu na wolę osoby prostytułującej się ( dobrowolna lub przymusowa )

• ze względu na sposób zorganizowania ( indywidualna, pod opieką sutenera, w ramach agencji towarzyskiej bądź domu publicznego )

• ze względu na miejsce prowadzenie działalności ( hotelowa, lokalowa, telefoniczne, internetowe )

Typologia według Kowalczyk Jajnickiej :

• Heteroseksualna

• Homoseksualna

• Biseksualna

• Transwestyczna

Ponadto wyróżniamy lokalówki i gruzinki, Jasińska dodaje jeszcze gwardzistki ( prostytutki o długim starzu) rosówki ( działające po zapadnięciu zmroku lub nad ranem ) , mewki ( uprawiające sex w pobliżu portów ) , ksiutówki ( pracujące w parkach i na plaży ) pojawiają się również tirówki i agentki.

Etiologia zjawiska prostytucji :

Teorie biologiczno – psychologiczne, według tego nurtu prostytucja jest cechą, z którą się rodzimy, która jest dziedziczona. Próbuje się tu uchwycić pewne cechy antropologiczne, które miały by usposabiać danego człowieka do uprawiania nierządu. Głównym przedstawicielem jest Lambrosso.

Według Lambrosso urodzoną prostytutkę charakteryzuje całkowity brak uczuć, moralne zobojętnienie, ma skłonność do czynienia zła, odczuwając z tego radość.

Nurt Społeczno-Ekonomiczny : przyczyn tu dopatruje się w czynnikach ekonomicznych. Fundamentem prostytucji jest nędza, bezrobocie i wyzysk ekonomiczny, który zmusza kobiety z uboższych warstw społecznych do uprawiania nierządu.

Znaczącą rolę w uprawie prostytucji ma dom rodzinny. Większe prawdopodobieństwo występuje w rodzinach rozbitych, tam gdzie dochodzi do przemocy seksualnej, tam gdzie występuje konieczność wczesnego opuszczenia domu rodzinnego.

Kolejnym nurtem są teorie kulturowo środowiskowe odnoszą się do kultury społeczeństwa, a także do środowiska życia jednostki. Przedstawiciele tego nurtu uznają iż stosunek społeczeństwa do prostytucji określają warunki kulturowe, takie jak panująca obyczajowość, zwyczaje, tradycje historyczne, normy, religie. A także przemiany zachodzące w człowieku i systemie społecznym, które utrudniają lub ułatwiają nawiązywanie więzi międzyludzkich.

Skutki prostytucji :

- Mogą być psychiczne i fizyczne. Wśród psychicznych skutków możemy wyróżnić trudności lub brak umiejętności życia z jednym partnerem. Labilność emocjonalna. Skłonność do nadużywania alkoholu i narkotyków, problemy z dostosowaniem się do otoczenia po zakończeniu procesu prostytuowania się. Wyraźne zawężenie zainteresowań. Wykształcenie się zachowań instrumentalnych i postawy konsumpcyjnej. Zejście na margines społeczny, częste dobrowolne lub przymusowe połączenie się ze światem przestępczym. Do tego też możemy zaliczyć występowanie nie chcianych ciąż. Do fizycznych skutków należy zaliczyć choroby weneryczne, AIDS, chorobę narządów płciowych, choroby płuc, oskrzeli, gruźlica. Występują tu też uzależniania od alkoholu czy narkotyków. W państwach Europy wschodniej narasta zjawisko prostytuowania się dzieci.