Paradygmat jedności jako perspektywa badań oraz terapii w psychologii.

• Pokazać metodologiczny potencjał koncepcji paradygmatu jedności przedstawionego oryginalnie w laudacji przy okazji wręczania dr h.c. Chiarze Lubich na KUL w 1996.

Koncepcja paradygmatu w naukach przyrodniczych:

• Thomas Kuhn (1962)określił holicentryczną teorię Kopernika jako najbardziej typowy paradygmat w historii nauki, który stanowi istotę każdej rewolucji naukowej.

• Istota paradygmatu w Kuhnian jest zmiana mentalności w swej naturze.

• Kopernik musiał zmienić także dobrze ugruntowany geocentryczny system, który funkcjonował nie tylko w jego czasach, ale także w kulturze, tradycji, percepcji społecznej, mentalności i religijności. Zrobił to na dobrze przygotowanej drodze empirycznej, metodologicznej.

Paradygmat jedności w sytuacjach ekstremalnych

• w podobny sposób postąpiła Chiara Lubich

• w 1944 w Trento nie uciekła, ale została, aby pomóc innym ludziom.

• Podjęła ryzyko wojny i bombardowania, aby być z zagubionymi dziećmi i osobami starszymi

• to było praktyczne budowanie jedności z prawdziwymi ludźmi, którzy byli w potrzebie.

Paradygmat jako nowa wizja stosunków społecznych, ekonomicznych, religijnych i politycznych

• odkryty przez pierwszych chrześcijan jako wzór do naśladowania rzeczywistego życia w celu konkretyzacji charyzmatu jedności

• Rozwój tej charyzmy pokazuje, że jest to urzeczywistnienie nowej wizji stosunków społecznych, ekonomicznych, politycznych, która zaleca, sugeruje i promuje jedność z innymi osobami.

• Łączymy też różne podejscia naukowe w celu uchwycenia integralności jako bytu osobowego

Z nowej wizji do tworzenia psychospołecznej infrastruktury jedności w różnych dziedzinach życia.

Społeczna aktywność Chiary Lubich stworzenia psychospołecznej infrastruktury dla jedności w różnych domenach społecznych (np.,. ekonomii komunii, polityki – politycy dla projektu jedności, publiczne media – dziennikarze o jedność, ekumenizm i kontaktów między religią)

Rewolucja Kopernika → rewolucja nauk społecznych

• zachęciła do stworzenia własnego paradygmatu badawczego silnego typu mentalnego i metodologicznego, która mogłaby dać nową wizję świata społecznego, jak Kopernik zrobił w naukach Kopernika

Status metodologiczny psychologii względem paradygmatu

• status składa się z 3 elementów: przedmiot, cel, metoda

Arystoteles

peri psyche – o duszy ludzkiej. Później zaczęto rozumieć psychologię, jako: akty (woli), procesy psychiczne, działalność człowieka, wydajność, zachowania.

W paradygmacie jedności: dusza i ciało to jedność. Dusza jest materią dla ciała. Byt przestaje być człowiekiem w momencie śmierci.

Przedmiot psychologii:

• paradygmat jedności: ludzkie zachowanie w konkretnej sytuacji jako wyniki interaktywnego procesu między podmiotem a bodźcami sytuacyjnymi

• człowiek jest postrzegany także jako bodziec dla innych, ale to on kształtuje relacje jedności z zewnętrznymi bodźcami (innymi osobami, środowiskiem naturalnym) oraz idei istniejących w umyśle.

Paradygmat jedności – przypowieść o miłosiernym Samarytaninie

• znamy zasady, ale postępujemy inaczej

• ten który się zatrzymał – symbol paradygmatu

Maksymilian Kolbe – przeciwstawienie się logice przetrwania, prawom psychologicznym.

1. zdanie po polsku

1270:

!!!!!!!!!!!!!„Daj ać ja pobruszę, a ty poczywaj” - Ja to zrobię, a ty odpocznij.

Napisane przez Cystersa opactwa. W księdze fundacyjnej opactwa Cystersów.

Pisał o ludziach, którzy mieszkali w klasztorze. Opisywał wieśniaka pracującego na polu klasztornym. Żona zajęta była kręceniem mąki na żarno. Atramentem czerwonym. Mówi o stosunkach rodzinnych.

Miejscowość nazywa się Boguchwała.

Cele psychologii:

• należy do nauk społecznych, przyrodniczych, humanistycznych, behawioralnych

teoretyczny – kognitywny (filozofia)

praktyczny – aplikacyjny (praktyczny)

Co to znaczy jedność w ujęciu psychologicznym

• jedność między społecznościami, kulturami, między podmiotami oraz między ludźmi i środowiskami. Jedność jest społeczną i ludzką relacyjną część osobowości, jak i również uzupełnia pole spełnienia istotnych potrzeb człowieka.

Model integrujący

transcendentalna rzeczywistość (Bóg)

integracja osobowości

relacje z innymi czyste ego

środowisko

wymiary funkcjonowania wewnątrz:

• fizyczny

• psychiczny (percepcja, świadomość)

• noetyczny wymiar osobowości ( duchowość) – najwyżej → wartości, sens życia, nadzieja, pragnienia

środowisko, sfera społeczna, kulturowa

Psychika integruje wszystkie wymiary, pozwala uchwycić zmiany zachodzące w człowieku.

CEL teoretyczno - kognitywny

• rozpoznanie prawidłowości i psychologicznych mechanizmów, które kontrolują i kierują ludzkim zachowaniem w określonych sytuacjach, które rodzą pytani

• paradygmat jedności → koncentruje się na podstawach poznawczych celach to znaczy na rozpoznaniu prawidłowości ludzkich zachowań, które prowadzą do tworzenia osobistej jedności wewnętrznej z sobą samym, a następnie z innymi, środowiskiem zewnętrznym i wreszcie z transcendentalną rzeczywistość (tworzenie relacji z Bogiem).

• Należy widzieć człowieka w perspektywie jego doświadczeń, o tych który postepują inaczej niż większość

Podejście holistyczne

• znalezienie prawdy bardziej zintegrowanej

• szukanie w człowieku jedności, autentyczności

• pozwala psychologii wyposażyć się w koncepcję osobowości, która zakłada przede wszystkim integrację wewnętrzną z własną tożsamością i jednością

Praktyczno–aplikacyjne cele

• pomoc ludziom w podejmowaniu ról społecznych, w rozwiązywaniu zadań, indywidualnych lub kolektywnych problemów (egzystencjalne, społeczne, zawodowe, religijne, zdrowotne, ochrony zdrowia)

• przyjmowanie perspektywy drugiej osoby pomaga przezwyciężać własne trudności w integracji siebie.

Główne koncepcje naukowe i teoretycznej współczesnej psychologii:

• klasyczne koncepcje: psychoanalityczne (przeszłość) i humanistyczne

• koncepcja nauki wg Kanta: poznawcze teorie psychologii (teraźniejszość)

• pozytywistyczne koncepcje: behawiorystyczne (zachowanie)

• ewolucyjna koncepcja nauki: ewolucyjna teoria psychologii (przeszłość, przyszłość)

Antropologiczne twierdzenia paradygmatu jedności

• główną podstawą paradygmatu jest katolicka dogmatyka – o Trójcy św

• człowiek jest nastawiony na innych, będąca z innymi i dla innych.

Jedność jako problem moralny

• jedność jest naturalna, ale niejednokrotnie zatracana. Zakłada naturalnie pozytywne połączenia z innymi ludźmi

• Sensem jest stworzenie postawy pomagania innym, dzielenia się, dbania, uczenia innych samodzielności, wspieranie we wzroście i rozwoju

Tożsamość a jedność

• James: tożsamość osoby jest w bezpośrednim związku z innymi osobami

• głębszy osobisty kontakt między ludźmi zakłada koniunkcję tych dwóch osobistych procesów: samoidentyfikacji i czynienie jedności z innymi, którym istotą jest dawanie daru z samego siebie.

Własna tożsamość i jedność

• zakłada kontakt z własną jednością, która jest procesem samo-integracyjnym

• konieczne jest zdefiniowanie samo-jedności na poziomie poznawczym, emocjonalnym, motywacyjnym.

Obdarowanie, wzajemności i wspólnotowość

Z założeniem dawania siebie idzie idea że powinna być odwzajemniona. Wzajemność nie musi być motywem, który łączy się z czynieniem jedności z innymi, jednak może to stanowić celowe zachowanie ludzi, którzy zamierzają stworzyć klimat solidarności i stabilniej kultury wartości w ich społeczności.

Paradygmat jedności

Spójne rozumienie przedmiotu psychologii. Wskazuje na sposób rozumienia sytuacji w jakiej jest człowiek. Przedstawia rozumienie sytuacji jako interakcji człowieka z okolicznościami w jakich się znalazł. Paradygmat jedności mówi o tym żeby dostrzegać drugiego człowieka w sytuacji.Przedmiot: człowiek z okolicznościami w jakich się znajduje.

Ludzie mają różne tendencje do działania. Rezultat interakcji z bodźcami sytuacyjnymi nie jest tożsamy z żadnym innym.

Psychologia należy do nauk społecznych.

Przypowieść o dobrym Samarytaninie.

Nawet w tych samych okolicznościach, nie jest się w tej samej sytuacji, bo każdy tworzy własne interakcje.