Wyprawa plebańska

*Utwór stanowi pogłos rozporządzenia wydanego na zjeździe w Łęczycy w 1589 roku, dotyczącego obowiązku wyprawiania żołnierzy przez księży. Wiązało się to z najazdem tatarskim i groźbą wojny z Turcją

Pleban, którego dotknął obowiązek wyprawienia wojaka na wojnę, mówi, że nie wie jak to uczynić, ponieważ nigdy nie widywał żołnierzy

Liczy pieniądze, chce jak najwięcej przyoszczędzić na wyprawie

Nie chce też zatrudniać dworskich rycerzy, ponieważ nie wzbudzają zaufania, poza tym zapewne zedrą z niego skórę

Wybiera Albertusa – klechę – będzie dobry, bo sprawdził się w przykościelnej szkole, jest odporny na nędzę, mężny, bo potrafi sam bić w dzwony

Albertusowi znudziła się już szkoła przyparafialna, chce być żołnierzem, jadł chleb z niejednego pieca, z każdej opresji wychodził cało

Pleban powołuje się na biblijnych bohaterów: Dawida, Gedeona

Pleban i Albertus szukają na targu („wendecie”) konia

Mają kupić tylko to, co jest niezbędne Albertusowi

Najpierw jednak kupują stare ostrogi- „to nic, ż e bodźce połamane, nie trzeba się obawiać o rany w boku”

Następnie siodło- okute metalem, stare, ale na takich siodłach bitwy wygrywali przodkowie, bo nie dbali o wygląd, ale o męstwo

Drewniane strzemiona, bo lekkie i kiedyś malowane

Pleban chce kupić miecz dwuręczny, bo to podoba się Bogu „kiedy dwie ręce pomagają sobie”

Zamiast kopii, Albertus dostaje Kuszkę, która służyła kosiarzom jako osełka

Znajdują zardzewiały, powyszczerbiany miecz – widać brał udział w sławnych walkach, Albertusowi też przyniesie szczęście , kupują też „z żołędziem kijec gronowaty, kulę w rękę, arkabuza z prochownicą ryty”

Pleban nie chce, aby Albertus trzymał broń na plebanii, bo nie może nawet na nią patrzeć.

Kupują też tanie ubrania

Kupują konia u wieśniaczka: Pleban nie kupi rosłego konia, bo kiedy Albertus z niego spadnie, może sobie coś zrobić, młodego też nie kupi, bo niestateczny, niedoświadczony, dlatego też w końcu kupuje starą szkapę

Pleban wspomina o koniu Aleksandra Wielkiego

Albertus chciał iść odpocząć do szynku, ale Pleban jest chytry-0 wracają do domu, w drodze narzeka, na rozporządzenie, mówi, że nie będzie miał środków na utrzymanie nowego kantora

Albertus dostaje od Plebana prowiant na drogę, ma go dobrze wykorzystać: Garnkiem od kapusty może odstraszać wrogów, starą słoniną ma smarować miecz i zbroją, bo zeszła rdza, także skórzane elementy [dla miękkości] i rany konia, słonina pomoże także na robactwo

Dostaje także pieniądze- dwie grzywny

Albertus daje Plebanowi na przechowanie swój dobytek: np. kałamarz, prosi też o modlitwę gdyby nie wrócił, a gdyby jednak oberwał, to ucieknie i wróci do domu

Pleban mówi, że ma zostać tak długo, aż starczy mu jedzenia i pieniędzy, ma też nie zapominać o Bogu, ma nie kraść, tylko prosić, ma nie robić nikomu krzywdy i nie pchać się na przód w bitwach, a jak już się tak przytrafi, to ma pokazać swoje męstwo

Na chwilę przed odjazdem, urywa się strzemię, Albertus mówi, że wystruga sobie nowe, dojeżdża.