TEMAT 1: Istota, przedmiot i źródła prawa pracy, stosunek pracy.
Prawo pracy jest to odrębna gałąź prawa.
Źródła prawa pracy (art.8, 10-18):
Art.11 zasada szanowania przez pracodawcę godności oraz innych dóbr osobistych pracownika;
Art.18 zasada uprzywilejowania pracownika i automatyzmu prawnego, oznacza to, że postanowienia umów o pracę oraz innych aktów prawnych, które są mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy są z punktu widzenia prawa nieważne i zamiast nich stosuje się przepisy prawa pracy.
Charakterystyka stosunku pracy:
Stosunek pracy ma charakter dobrowolny;
Ma charakter ciągły;
Ma charakter odpłatny;
Ma ściśle osobisty charakter;
Oparty jest na zasadzie równorzędności stron;
Ubezpieczenia społeczne.
Art.22 kodeksu pracy- elementy przedmiotowo istotne stosunku pracy.
Art.3 Pracodawcą jest każda jednostka organizacyjna lub osoba fizyczna zatrudniająca pracowników we własnym imieniu.
Art.2 Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowu o pracę, powołania, mianowania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę.
Według kodeksu pracy pracownikiem może być osoba, która ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych, ma ukończone 18 lub 16 lat- młodociany (praktyki).
Stosunek pracy najczęściej powstaje na podstawie umowy o pracę.
Umowa o pracę jest zgodnym oświadczeniem pracownika i pracodawcy na mocy którego pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy w określonym czasie, miejscu( art.29), za wynagrodzeniem. Umowa o pracę jest umową starannego działania. Powinna być zawarta na piśmie. Forma pisemna powinna być, ale jeżeli pracodawca tego nie zrobi i tak jest ważna.
Wyróżniamy rodzaje umowy o pracę:
Umowa na okres próbny pracodawca sprawdza kwalifikacje pracownika. Umowa maksymalnie na 3 miesiące. Można ją zawrzeć tylko raz z tym samym pracownikiem.
Umowa na czas wykonywania określonej pracy sprawdza się tam gdzie ciężko jest stwierdzić zakończenie pracy, np.: budowa.
Umowa na czas określony termin początkowy i końcowy jest określony. Nie ma limitu określonego w kodeksie pracy (art.8. art.25 ust.2)- trzecia umowa na czas określony przekształca się z mocy prawa z umowy na czas określony jeżeli przerwy w pracy nie przekraczały 1 miesiąca w umowę na czas nieokreślony.
Umowa na czas zastępstwa pracownika z powodu jego tymczasowej usprawiedliwionej nieobecności umowę można rozwiązać za 3-dniowym wypowiedzeniem.
Umowa na czas nieokreślony termin początkowy jest znany, a końcowy nie. Trudniej ją rozwiązać.
Wypowiedzenie zmieniające (art.42)
Art. 42. § 1. Przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio
do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy.
§ 2. Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki.
§ 3. W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki; pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. W razie braku takiego pouczenia, pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków.
§ 4. Wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nie przekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika.
Rozwiązanie umowy o pracę może ono nastąpić na mocy porozumienia stron, za wypowiedzeniem przez jedną ze stronę, bez wypowiedzenia. Rozwiązuje się z upływem czasu na który została zawarta, z dniem ukończenia pracy. Ponadto należy wskazać, że umowa o pracę wygasła w przypadku śmierci pracownika lub pracodawcy. Art.66- jeżeli pracownik przebywa w areszcie dłużej niż 3 miesiące również umowę można rozwiązać.
Tryby:
Za porozumieniem stron;
Za wypowiedzeniem jest to jednostronne oświadczenie woli jednej ze stron wobec czego jest ono skuteczne bez względu na zgodę drugiej strony.
Rozwiązanie umowy (jakie):
Umowy na okres próbny;
Umowę na czas określony(to pracodawca powinien podać pracownikowi powód rozwiązania umowy o pracę oraz pouczenie o treści art. 264 kodeksu pracy. Pracodawca musi uzyskać opinię związku zawodowego);
Art.33 kodeksu pracy wskazuje, żę umowa na czas określony może być rozwiązana, ale muszą być spełnione określone warunki. Okres wypowiedzenia jest 2-tygodniowy. Forma pisemna wypowiedzenia.