Rachunkowość :

• system ciągłego w czasie ujmowania, grupowania, prezentowania i interpretowania wyrażonych w pieniądzu i bilansujących się ogólnych i szczegółowych danych liczbowych o działalności gospodarczej i sytuacji majątkowej jednostki gospodarującej,

• całościowy i zwarty system ciągłego oraz systematycznego gromadzenia i przetwarzania danych oraz prezentacji informacji ekonomiczno-finansowych,

• działalność usługowa, której funkcją jest dostarczanie informacji kwantytatywnych, gł. finansowych o jednostkach gospodarczych. Informacje te służą podejmowaniu decyzji ekonomicznych, dokonywaniu racjonalnych wyborów pomiędzy alternatywnymi kierunkami działania,

• system informacyjny danej jednostki gospodarczej realizujący funkcje zarządcze. Realizując te funkcje rachunkowość dokonuje identyfikacji, pomiaru, zbierania i przetwarzania danych, analizy i oceny zjawisk i procesów gospodarczych oraz przekazuje informacje finansowe różnym użytkownikom.

Zakres rachunkowości (wg Ustawy o rachunkowości z 1994r.):

• przyjęte zasady (politykę) rachunkowości;

• prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym;

• okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów;

• wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego;

• sporządzanie sprawozdań finansowych;

• gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą;

• poddanie badaniu, składanie do właściwego rejestru sądowego, udostępnianie i ogłaszanie sprawozdań finansowych w przypadkach przewidzianych ustawą.

Podmioty rachunkowości:

• spółki handlowe (osobowe i kapitałowe, a także organizacje)

• spółki cywilne

• osoby fizyczne

• spółki cywilne osób fizycznych

• spółki jawne osób fizycznych

• spółki partnerskie

• spółdzielnie socjalne

• jednostek organizacyjnych działających na podstawie Prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych, przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu na wielkość przychodów

• gminy, powiaty, województwa i ich związki

• państwowe, gminne, powiatowe i wojewódzkie jednostki budżetowe

• gminne, powiatowe i wojewódzkie zakłady budżetowe

• państwowe fundusze celowe

• jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek ww.

• osoby zagraniczne, oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej

• i jednostki niewymienione, jeżeli otrzymują one na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub funduszów celowych – od początku roku obrotowego, w którym dotacje lub subwencje zostały im przyznane.

Inaczej: są to wszystkie jednostki prowadzące rachunkowość; osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą bez względu na to, jakie procesy gospodarcze występują w tych jednostkach. Za podmiot rachunkowości uznaje się każdą jednostkę, która jest majątkowo wyodrębniona.

Przedmioty rachunkowości:

• majątek przedsiębiorstwa i jego źródła pochodzenia (finansowania)

• procesy gospodarcze (koszty, przychody)

• wynik finansowy (zysk, strata)

Funkcje rachunkowości:

• informacyjna

• kontroli wewnętrznej

• sprawozdawcza

• analityczno-interpretacyjna

• statystyczna

+

• ekonomiczna

• homeostatyczna

• podatkowa

• dowodowa

Metody rachunkowości:

• bilansowa (polega na ewidencji, grupowaniu i przedstawianiu majątku przedsiębiorstwa i wszystkich zjawisk gospodarczych dwustronnie i równoważnie, tj. bilansowo)

• podmiotowa (polega na prowadzeniu rachunkowości odrębnie dla każdego podmiotu gospodarczego, ujmuje się w niej nie tylko majątek i kapitały tego przedsiębiorstwa, ale każdą pojedynczą operację gospodarczą)

• grupowania (polega na tworzeniu jednorodnych grup operacji gospodarczych, opiera się na selekcji lub na logicznej klasyfikacji zjawisk)

• momentów i okresów sprawozdawczych

• wyceny (pod uwagę brane są tylko zdarzenia, które można ująć wartościowo)

Zasady rachunkowości:

• uniwersalne

• podstawowe – nadrzędne

• szczegółowe – podrzędne

Zasady uniwersalne stosowane we wszystkich krajach bez względu na ustrój i system gospodarczy.

Zasady podstawowe i szczegółowe stosowane w zależności od regulacji prawnych w danym kraju, są to także międzynarodowe rozwiązania tj. Międzynarodowe Standardy Rachunkowości.

Np. zasadami uniwersalnymi i podstawowymi są: zasada podwójnego zapisu i zasada periodyzacji czyli okresowych sprawozdań finansowych.

Podstawowymi zasadami wg UoR i MSR są zasady:

• memoriału (w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym ogółu ująć należy ogół zdarzeń gosp. z danego okresu niezależnie od tego czy zostały opłacone czy nie),

• współmierności (na wynik finansowy wpływają przychody i współmierne z nimi koszty),

• periodyzacji,

• istotności,

• ciągłości (zakłada, że w następujących po sobie latach obrotowych należy stosować niezmienione zasady wyceny aktywów i pasywów),

• ostrożnej wyceny (podmiot gospodarczy jest zobowiązany do aktualizacji wartości składników majątkowych bez względu na wynik finansowy,

• przewagi treści nad formą,

• kontynuacji działalności,

• prawdziwego i rzetelnego obrazu.

Zasady szczegółowe to zasady:

• porównywalności sprawozdań (wynika z zasady ciągłości),

• terminowości,

• aktualności,

• wiarygodności,

• bezstronności,

  oraz wynikające z zasady rzetelnego i wiernego obrazu

• dokumentacji,

• kompletności,

• jasności (zrozumiałości i przejrzystości).

Zasada wyceny majątku w oparciu o „koszt historyczny” polega na ustalaniu wartości poszczególnych składników wg ceny nabycia zapłaconej w dniu nabycia tych składników lub rzeczywistych kosztów wytworzenia produktów, półproduktów, środków trwałych i in. składników majątku poniesionych w dniu ich powstania, a więc bez uwzględnienia czynnika inflacji.

Cechy rachunkowości:

1. Wszystkie zdarzenia gospodarcze będące przedmiotem ewidencji wymagają udokumentowania tj. ujęcia w formie prawidłowo sporządzonych pisemnych dowodów.

2. Rachunkowość dokonuje pomiaru zdarzeń gospodarczych i majątku posługując się w tym celu głównie miernikiem pieniężnym, co pozwala na całościowe ujęcie działalności gosp. i stanu majątkowego.

3. Zdarzenia gospodarcze są ujmowane w odpowiednich urządzeniach (zwykle na kontach).

4. Ewidencja zdarzeń gosp. w systemie kont jest dokonywana przy zastosowaniu metody bilansowej.

5. Rachunkowość cechuje kompletność i ciągłość ewidencji, jej przedmiotem są wszystkie zdarzenia gosp. mające wpływ na stan majątkowy i działalność jednostek gospodarujących. Jest prowadzona w sposób permanentny.

6. Rachunkowość odznacza się dużą rzetelnością dostarczanych danych liczbowych, dzięki zastosowaniu metody bilansowej oraz okresowej weryfikacji danych ewidencjonowanych z faktycznymi.

7. Cechą szczególną rachunkowości jest znaczny stopień sformalizowania wynikający z regulacji prawnych.

Rodzaje rachunkowości:

• finansowa

• zarządcza

• podatkowa

• bankowa

Rachunkowość zarządcza: zajmuje się „produkowaniem” informacji dla celów zarządzania danym podmiotem gospodarczym.

	finansowa	zarządcza
użytkownicy	przede wszystkim otoczenie zewnętrzne podmiotu np. akcjonariusze, banki, inwestorzy, instytucje finansowe, urzędy państwowe	przede wszystkim otoczenie wewnętrzne podmiotu np. właściciele, zarząd, pracownicy
dowolność rozwiązań	silna standaryzacja	bez ograniczeń
zastosowanie użytkowe	kompleksowy oraz kompletny pomiar zjawisk ekonomicznych	jedynie pomiary i raporty przydatne podczas podejmowania strategicznych decyzji
podział czasowy	zorientowana na przeszłość	zorientowana na przyszłość,
częstotliwość	mała zmienność rok, kwartał	bardzo zmienna; dni, miesiące, lata
sprawozdania	syntetyczne, sumaryczne	dość szczegółowe, kreatywne, obrazujące problemy i możliwości
przedmiot metody	ściśle określony	umiarkowanie określony
+	jest podstawą kontrolowania efektywności działalności oraz sytuacji finansowej podmiotu, dzięki niej kalkuluje się zapotrzebowanie na kapitał obrotowy i wylicza zdolność kredytową	jej celem jest gromadzenie, przetwarzanie i prezentowanie informacji w sposób ułatwiający zarządowi podejmowanie strategicznych, jest podstawą zarządzania bieżącego oraz strategicznego