Pojęcie psychoterapia pochodzi z greckiego okreslenia psyche (dusza) i therapia (leczyć)
W rozumieniu potocznym psychoterapia pojmowana jest jako rozmowa odbycia z życzliwą osobą, udzielenie rad, pocieszanie, uspokajanie, dodawanie otuchy osobie nieradzącej sobie z własnymi problemami, by złagocić jej problemy
W znaczeniu węższym psychoterapia ujmowana jest jako specjalistyczna metoda leczenia, polegająca na intencjonalnym stosowaniu zaprogramowanych oddziaływań psychologicznych, wykorzystująca wiedzę teoretyczną i umiejętności psychoterapeuty (najczęściej psychologa klinicznego lub psychiatry) w procesie niesienia pomocy – głównie osobom z zaburzeniami neurotycznymi, zaburzeniami osobowości i zaburzeniami psychosomatycznymi.
Zasadnicze nurty teoretyczne w psychoterapii:
podejście psychoanalityczne
podejście behawioralno - poznawcze
podejście humanistyczno – egzystencjalne
podejście systemowe
Psychoanaliza:
W obrębie podejścia psychoanalitycznego wyróżnia się trzy nawjazniejsze nurty:
psychoanalizę ortodoksyjną
teorię relacji z obiektem
neopsychoanalize
Psychoanaliza ortodoksyjna wyjasnia mechanizmu powstawania zaburzeń neurotycznych. Odwołuje się do nieświadomych konfliktów wewnętrznych między instancjami id ego i superego, uruchamiajacych mechanizmy obronne
W teoriach relacji z pacjentem można wyróżnić tezy dotyczące mechanizmów głębszych niż neuotyczne, zwłaszcza zaburzeń tożsamości (wyst. np. w schizofrenii, w zaburzeniach zz pogranicza nerwicy i psychozy) tzw borderline. Źródłem zaburzeń tożsamości są konflikty w obrębie ego pacjenta.
Neospychoanaliza: różni się od dwóch pozostałych nurtów przede wszystkim tym, ze w rozumieniu zaburzeń istotną rolę przypisuje wpływom, jakie na człowieka wywierają czynniki kulturowo-środowiskowe.
Podejście behawioralno – poznawcze:
pierwotnie w nurcie teoretycznym rozwinęła się terapia behawioralna, a z niej wyłonila się terapia poznawcza
głównymi reprezentantami terapii behawioralnej są J, Wolps, A. Bandura i HJ Eysenck
w terapii tej obawy psychopatologiczne pacjenta traktuje się jako nieprzystosowanie zachowania nabyte w procesie uczenia się. Kształtują się one na drodze mechanizmu warunkowania klasycznego, warunkowania instrumentalnego lub modelowania
psychoterapeuta identyfikuje sposób ukształtowania się nieprzystosowawczego nawyku. Następie wyjaśnia pacjentami mechanizm postania jego nieprawidłowych nawyków, proponuje określenie procedury terapeutyczne i wyjaśnia mechanizm ich działania.
W terapii behawioralnej psychoterapeuta wraz z pacjentem ustalają kontrakt terapeutyczny tym zwłaszcza cel terapii.
Terapia poznawcza, zakłada, że niewłaściwy sposób percepcji interpretacji zdarzeń przez pacjenta doprowadza do powstania jego dezadaptacyjnych zachowań.
zaburzenia emocjonalne i niefunkcjonalne zachowania są skutkiem zaburzeń myślenia
terapia nastawiona jest na usuwanie zaburzeń myślenia. Uczy rozpoznawania dysfunkcjonalnego sposobu myślenia i jego eliminowania
reprezentantami terapii poznawczej są A.T Beck i A Ellis
terapeuci zwracają uwagę na znaczenie interpretacji sytuacji
pacjent uczony jest rozpoznawać swoje błędy w myśleniu oraz identyfikować schematy poznawcze, tkwiące u podstaw irracjonalnych mysli.