Monograf – 14.XII.2011 r.
ISTNIENIE WARTOŚCI\ ONTOLOGIA MOŻLIWYCH BYTÓW ZE WZGLĘDU NA LOGIKĘ:
a) Poza podmiotem i przedmiotem wartościowania → Idealizm (platońskie idee)
b) W przedmiocie wartoście → realizm – wartości to są cechy, które przysługują określonym przedmiotom (np. przedmioty estetyczne – widzimy, że coś ma wartość piękna w sobie) Wartości są konkretne i istnieją w przedmiocie
*) A i B = obiektywizm
c) W podmiocie → subiektywizm – odmawia się realnego istnienia wartości; one istnieją w podmiocie
d)W przedmiocie i w podmiocie = „między” → relacjonizm; wartości są w relacji.
Idealizm – zalety: o wartościach trzeb, można dyskutować. Są wszystkim dostępne w takim stopniu, ale potrzebne są odpowiednie kompetencje aby je poznać. Wada: zagadka ontologiczna; jak ta wartość się objawia? Jak rozpoznać wartości?
Realizm – mocne strony: wartości są nam dostępne; słabe strony: skoro wartości dostępne są nam w przedmiotach to dlaczego tak wiele jest opinii ludzi na nią, skąd odmienność ocen?
Subiektywizm – nie ma tych trudności co powyżsi; subiektywiście zadają pytania jak to się dzieje, że ludzie mają podobne reakcje na pewne kwestie; dlaczego mamy podobne sądy moralne? Musi więc być coś co prowadzi do zgodności tych opinii.
Relacjonizm – zsubiektywizowany obiektywista lub zobiektywizowany subiektywista – każdy z powyższych ma trochę racji, ale prowadzi do zlikwidowania sporu między wcześniejszych. Mają racje w tym znaczeniu, A i B, że wartości jakoś istnieją, że są jakoś obiektywne, ale nie zgadza się na reifikacje tych wartości. Racje ma też subiektywista, gdy mówi, że ludzie formułują odmienne opinie – względność ocen jest także faktem. Wartości to sytuacje ontologicznie dynamiczne; wartości możemy stoniować.
Wartości (Ingarden) – przedmioty intencjonalne – znikają wtedy, gdy zniknie jeden uczestnik.
Nie sposób być w społeczeństwie i dysponować indywidualny stosunkiem do jakiejś kwestii.
Przedmiot intencjonalny – różni się od wszystkich tych przedmiotów jakie znamy otaczającej nas rzeczywistości: Gdzie istnieje Hamlet?
W wymiarze idealistycznym np. Mona Lisa jest wyrazem pewnej ideii istniejącej poza nią. W takim razie obraz nie jest przedmiotem intencjonalnym, a nośnikiem wartości
W wypadku lektury nadbudowują brakujące obraz. My nadajemy pewną spójnosć. Odbiorca współtworzy dzieło – przedmiot intencjonalny jest współkonstruowany. Chodzi o to by dzieło wypełnić treścią.
Dzieła istnieją tak długi jak istnieją ich odbiorcy.
Wstęga Möbiusa
G. Perec – Życie instrukcja obsługi
Argumentacja Ingardenowska jest wytłumaczeniem powyższych problemów z kwestią istnienia wartości.
Wartości są obiektywizowalne; są pewnymi dyspozycjami, które możemy realizować; są różne interpretacje. Jest to żmudny proces interpretowania.
Ale co z RELATYWIZMEM – Wartości są różne w zależności, które wartości je realizują. Zmultyplikowany realtywizm. → logiczne efekt relatywizmu.
Co uznajemy za wartość?