Barbara Skiba kl. IV TH
PROJEKTY EDUKACYJNE DLA STUDENTÓW
Po 1 maja 2004 roku Polacy mają możliwość podjęcia studiów w krajach UE na zmienionych zasadach. Od tej chwili zniesiono obowiązek uzyskania przed wjazdem wizy studenckiej.
Po podjęciu studiów w wybranym kraju, konieczne jest zalegalizowanie pobytu poprzez uzyskanie karty stałego pobytu lub rejestrację na szczeblu kompetentnych władz - w zależności od obowiązujących w danym kraju przepisów. Warunkiem koniecznym do legalizacji pobytu jest poświadczenie przez uczelnię faktu bycia jej studentem, posiadanie ważnego ubezpieczenia oraz uwiarygodnienia posiadania wystarczających środków finansowych (powyżej minimum socjalnego danego kraju). Zezwolenie na pobyt jest wystawiane na czas trwania nauki (zazwyczaj na okres jednego roku i corocznie przedłużane).
Podstawowym warunkiem przyjęcia na uczelnię na terytorium Unii jest świadectwo ukończenia "szkoły średniej drugiego stopnia”- odpowiednik polskiej matury. Świadectwo musi zostać przetłumaczone na język kraju, w którym mieści się uczelnia. W większości krajów UE wprowadza się dodatkowo wymogi rekrutacyjne, np. egzaminy wstępne, rozmowy kwalifikacyjne, konkurs albo wymóg przedstawienia wykazu innych osiągnięć. Jednym z kryteriów przyjęcia na studia może być znajomość języka, w którym będą prowadzone zajęcia. Dlatego o szczegółowe kryteria przyjęć należy pytać na wybranej uczelni.
Generalna zasada mówi, że uczniowie i studenci z państw UE mają na jej terytorium prawo do równego traktowania. Oznacza to, że jeżeli w danym kraju ewentualną opłatę za szkołę pokrywa państwo, to będzie ono płacić także za ucznia czy studenta przyjeżdżającego z innego kraju UE.
Polskiego studenta obowiązywać będą takie same opłaty za studia, prawo do stypendiów naukowych czy do opieki medycznej, a nawet zniżki na transport, jak studentów miejscowych. Pobyt studenta nie może być jednak obciążający dla systemu socjalnego państwa przyjmującego, np. student nie jest uprawniony do stypendium socjalnego, chyba że przynajmniej jedno z rodziców pracuje w danym państwie, czy dofinansowania kosztów wynajęcia na okres studiów mieszkania, co nie wyklucza jednak możliwości udzielenia przez poszczególne państwa pomocy finansowej w różnych formach.
Nadal będą funkcjonować programy stypendialne typu Erasmus czy Leonardo da Vinci. Po 1 maja polscy studenci mogą wyjeżdżać do wszystkich krajów objętych Erasmusem, czyli ogółem 29, a nie tylko do krajów "piętnastki”. Z wymianą studentów łączy się Europejski System Transferu Punktów. Gdy student przemieszcza się do innej uczelni, cały czas pozostaje studentem swojej uczelni macierzystej. Każdej jednostce dydaktycznej (semestr, rok) jest przypisana liczba punktów, która jest odzwierciedleniem czasu pracy, jaki student włożył w zaliczenie danego przedmiotu.
Polscy studenci i uczniowie mogą wyjeżdżać do krajów UE w charakterze Au-pair, na zasadzie zatrudniania stażystów, "pracowników gości”, dla podnoszenia kwalifikacji zawodowych i językowych, w ramach zatrudnienia sezonowego, praktyk studenckich, prac wakacyjnych. Warunki ww. programów regulowane są umowami bilateralnymi (np. Polska podpisała taką umowę z Niemcami).
Propozycje Unii Europejskiej w zakresie edukacji dla młodzieży i studentów
W Traktacie z Maastricht Unia Europejska zachęca państwa członkowskie do współpracy w zakresie edukacji, chociaż kwestie dotyczące edukacji nie są regulowane przez unijne przepisy. Współpraca między poszczególnymi krajami odbywa się przez rozpowszechnianie języków państw Unii Europejskiej, umacnianie europejskiego wymiaru w edukacji, a przede wszystkim przez organizowanie wymiany uczniów i nauczycieli państw członkowskich i państw kandydujących. Jeszcze przed 1 maja 2004 roku Polska, jako kraj kandydujący uczestniczyła w szeregu takich programów. Po akcesji naszego kraju wachlarz tych możliwości rozszerza się. Wymiany tego rodzaju stwarzają nie tylko szanse skonfrontowania doświadczeń i nawiązania znajomości, lecz są one także okazją na zapoznanie się z systemami edukacji funkcjonującymi w obrębie Unii.
Co do tego, że inwestycja w edukację ma sens, nie ma wątpliwości. Pozwala ona na zwalczanie stereotypów, poznawanie kultury innych państw i co najważniejsze, przygotowuje do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym krajów Unii. Edukacja w Unii to niejednokrotnie innowacyjne metody nauczania , ciekawa organizacja pracy i interesujące rozwiązania, z których warto czerpać by poprawiać jakość kształcenia. Polityka edukacyjna w Unii Europejskiej ma na celu wzbogacenie narodowych programów nauczania każdego z państw Unii o europejski aspekt edukacji. Realizacja tego założenia jest możliwa dzięki wspólnotowym programom, które adresowane są zarówno do młodzieży, studentów jak i nauczycieli.
SOKRATRES
Cele programu
Program Socrates został ustanowiony mocą decyzji Parlamentu Europejskiego na podstawie artykułu 149 Traktatu o Unii Europejskiej, który zobowiązuje Wspólnotę do podejmowania działań przyczyniających się do podniesienia jakości edukacji.
Nadrzędnym celem programu Socrates jest poprawa jakości edukacji we wszystkich krajach europejskich poprzez:
rozwój współpracy międzynarodowej i mobilności w całym obszarze edukacji;
wzmocnienie wymiaru europejskiego edukacji;
poprawę znajomości Języków europejskich;
wprowadzanie innowacji do systemów edukacyjnych.
W programie uczestniczy 31 państw europejskich. Na szczeblu europejskim realizację programu koordynuje Komisja Europejska (K.E.), na szczeblu krajowym natomiast - Narodowe Agencje Programu Socrates.
Agencje udzielają informacji o programie, pomagają w znalezieniu partnerów, obsługują administracyjnie realizację programu. W Polsce rolę Narodowej Agencji pełni Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
W drugiej fazie realizacji programu (2000-2006) Komisja Europejska kładzie szczególny nacisk na realizację działań, które:
stwarzają możliwości rozwoju edukacji interkulturowej, jako podstawy aktywnego obywatelstwa europejskiego;
zapobiegają wykluczeniom społecznym i niepowodzeniom szkolnym poprzez zapewnienie wsparcia dla grup defaworyzowanych;
dążą do zapewnienia równych szans dla wszystkich w dostępie do edukacji;
wykorzystują technologie informacyjno-komunikacyjne w nauczaniu na odległość i do wprowadzania aktywnych metod nauczania;
przyczyniają się do upowszechnienia informacji o innowacyjnych programach i metodach nauczania;
promują zasadę uczenia się przez całe życie.
Program jest adresowany do wszystkich osób związanych z edukacją:
uczniów, studentów, kształcących się ludzi dorosłych;
nauczycieli szkolnych i akademickich oraz przyszłych nauczycieli przygotowujących się do zawodu, kadry zarządzającej i pracowników administracyjnych szkół i uczelni;
instytucji edukacyjnych wszystkich typów - szkół, uczelni, kolegiów, placówek kształcenia dorosłych,
edukacyjnych władz krajowych, regionalnych i lokalnych, partnerów społecznych, przedstawicieli biznesu, stowarzyszeń i organizacji pozarządowych.
Program wspiera współpracę europejską przy realizacji międzynarodowych projektów, tworzeniu europejskich sieci, prowadzeniu badań i analiz porównawczych systemów edukacji
oraz przy organizowaniu mobilności.
Od strony praktycznej wsparcie to polega na ofercie grantów umożliwiających studiowanie, szkolenie, odbywanie staży i wizyt studyjnych, a także nauczanie - w instytucjach edukacyjnych za granicą. Wsparcie finansowe mogą również otrzymać szkoły, uczelnie, placówki kształcenia dorosłych i inne instytucje związane z edukacją, realizujące międzynarodowe projekty.
Podstawowym warunkiem uzyskania dofinansowania jest zapewnienie europejskiego wymiaru w prowadzonych działaniach - projekty powinny być realizowane przez zespoły międzynarodowe, jeden z partnerów powinien być z kraju UE.
Wnioski o dofinansowanie projektów w tzw. akcjach „zdecentralizowanych" należy składać do Agencji Narodowej, natomiast wnioski o projekty w ramach akcji „scentralizowanych" należy przesyłać do Komisji Europejskiej.
Studenci ubiegający się o uzyskanie stypendium na wyjazd za granicę zgłaszają się do Biura Współpracy z Zagranicą w swoich uczelniach. (Dokładne informacje na stronie internetowej programu Socrates – Erasmus)
Program Socrates obejmuje następujące komponenty, zwane „akcjami":
Comenius - edukacja szkolna
W ramach akcji Comenius szkoły mogą realizować: Projekty Szkolne, Projekty Rozwoju Szkoły i Projekty Językowe.
Projekty te stwarzają uczniom możliwość pogłębienia wiedzy w zakresie tematyki, realizowanego projektu oraz rozwijania umiejętności pracy zespołowej, a także dostarczają silnej motywacji do nauki języków obcych.
Nauczyciele mają sposobność do wymiany doświadczeń edukacyjnych oraz do poznawania wspólnie z uczniami różnorodności kulturowej partnerów europejskich.
Wnioski o te projekty składa się do Agencji Narodowej.
Instytucje zajmujące się kształceniem lub doskonaleniem nauczycieli mają możliwość przystąpienia do Międzynarodowych Projektów Współpracy w celu opracowania innowacyjnych programów nauczania lub materiałów edukacyjnych. Efektem takiej współpracy mogą być również kursy doskonalenia zawodowego nauczycieli.
Wnioski o Projekty Współpracy przesyłać należy do Komisji Europejskiej.
Szkoły i instytucje kształcące nauczycieli mogą uczestniczyć w Sieciach Tematycznych Comeniusa.
Nauczyciele języków obcych mogą korzystać z zagranicznych kursów językowych/metodycznych, a nauczyciele przedmiotów uczestniczyć w kursach doskonalenia zawodowego za granicą.
Studenci Nauczycielskich Kolegiów Językowych oraz studenci wydziałów filologicznych - przyszli nauczyciele - mogą odbywać staże asystenckie w szkołach krajów UE.
Wnioski o wyjazdy należy składać do Agencji Narodowej za pośrednictwem szkoły lub uczelni.
Erasmus - szkolnictwo wyższe
Erasmus umożliwia uczelniom uczestniczącym w programie wysyłanie studentów do uczelni partnerskich za granicą, w celu odbycia tam części studiów (od 3 do 12 miesięcy). Wyjazdy studentów są wspierane finansowo przez system grantów przyznawanych przez uczelnie z budżetu programu i przez zniesienie opłat za studia dla studentów z zagranicy.
Uczelnie umożliwiają również nauczycielom akademickim wyjazdy, w ramach programu, do uczelni partnerskich w celu prowadzenia tam zajęć dydaktycznych.
Uczelnie mogą realizować Międzynarodowe Projekty Współpracy, które służą np.: opracowaniu programu studiów, wprowadzeniu systemu punktów kredytowych ułatwiającego studentom transfer zaliczeń z uczelni zagranicznej do uczelni macierzystej, opracowaniu modułu europejskiego lub specjalistycznego modułu językowego lub też przeprowadzeniu specjalistycznego kursu intensywnego w wybranej dyscyplinie naukowej dla międzynarodowej grupy studentów.
Uczelnie mogą również uczestniczyć w Sieciach Tematycznych Erasmusa.
Wnioski o projekty międzynarodowe należy kierować do Komisji Europejskiej.
Grundtvig - kształcenie dorosłych
Grundtvig umożliwia placówkom kształcenia dorosłych realizację Międzynarodowych Projektów Współpracy (koordynuje K.E.) oraz realizację Projektów Partnerskich (koordynuje Agencja). Celem projektów może być popularyzacja i wdrażanie idei uczenia się przez całe życie, poprawa jakości edukacji dorosłych, opracowanie alternatywnych sposobów zdobywania wykształcenia, opracowanie nowych form kształcenia grup defaworyzowanych - bezrobotnych, niepełnosprawnych, mniejszości etnicznych.
Placówki kształcenia dorosłych mogą uczestniczyć w Sieciach Tematycznych Grundtviga upowszechniających rezultaty projektów międzynarodowych. Grundtvig oferuje również kursy doskonalenia zawodowego kadrze zatrudnionej w edukacji dorosłych.
Wnioski o udział w kursach należy składać do Agencji Narodowej za pośrednictwem zatrudniającej instytucji.
Lingua - promocja uczenia się języków obcych
Lingua umożliwia placówkom kształcenia i doskonalenia w zakresie języków obcych realizację Międzynarodowych Projektów Współpracy (koordynuje K.E.), których celem może być informowanie o dostępnych środkach i metodach nauki języków, opracowanie pomocy do nauki języków oraz narzędzi do oceny umiejętności językowych.
Instytucje nauczające Języków europejskich w sposób nowatorski, których metody nauczania są oryginalne i mają wymiar europejski, mogą występować do Agencji Narodowej o przyznanie europejskiego znaku innowacyjności - European Label.
Minerva - Technologie informacyjne i komunikacyjne w edukacji
Instytucje edukacyjne mogą występować do K.E. z wnioskami o realizację Międzynarodowych Projektów Współpracy, których tematyka obejmuje np.: wdrażanie nowoczesnych technologii do edukacji, promowanie kształcenia otwartego i na odległość z wykorzystaniem technologii, opracowanie wspólnej polityki i strategii wdrażania technologii informacyjnych w całej Europie.
Arion - wizyty studyjne dla kadry kierowniczej
Placówki edukacyjne oraz organy administracji oświatowej mogą zgłaszać do Agencji Narodowej wnioski na tygodniowe wizyty studyjne za granicą dla kadry kierowniczej. Tematyka wizyt dotyczy priorytetowych zagadnień dla rozwoju systemów edukacyjnych w Europie.
Eurydice - Europejska sieć informacji o edukacji
Biuro sieci Eurydice, umiejscowione w Agencji Narodowej, udziela informacji o systemach edukacyjnych, wdrażanych innowacjach, przeprowadzanych reformach oraz głównych kierunkach polityki edukacyjnej w krajach europejskich.
MŁODZIEŻ
Program MŁODZIEŻ jest adresowany do młodych ludzi w wieku 15 - 25 lat. Umożliwia im nawiązywanie kontaktów międzynarodowych i wymianę doświadczeń. Zachęca do podejmowania różnorakich działań na rzecz społeczności lokalnej, służących również indywidualnemu rozwojowi. Promuje ideę zjednoczonej Europy.
Program MŁODZIEŻ jest realizowany od 2000 roku, bazuje na doświadczeniach Programów: MŁODZIEŻ DLA EUROPY (Youth for Europę) i WOLONTARIAT EUROPEJSKI (European Yoluntary Service).
W Polsce za realizację Programu odpowiada Narodowa Agencja Programu MŁODZIEŻ, znajdująca się w strukturze Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji.
W biurze Programu można uzyskać potrzebne informacje, zasięgnąć rady odnośnie przygotowania projektu i wypełnienia formularza wniosku, uzyskać pomoc w znalezieniu partnerów do realizacji projektów i nawiązaniu z nimi kontaktów.
Działania podejmowane w ramach Programu MŁODZIEŻ powinny służyć:
poszerzaniu wiedzy, zdobywaniu nowych umiejętności i kwalifikacji przez uczestników;
promowaniu wszelkich przedsięwzięć, które pomagają w rozwoju osobowości młodego
człowieka;
przygotowaniu młodzieży do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym państw europejskich;
zapoznaniu młodych ludzi z bogactwem l różnorodnością kultury europejskiej oraz wspólnego dziedzictwa;
integracji młodych ludzi ze społeczeństwem oraz kształtowaniu postawy odpowiedzialności za sprawy społeczności lokalnej, poprzez pobudzanie ich do kreatywnego działania na jej rzecz;
przezwyciężaniu barier, przełamywaniu stereotypów i uprzedzeń zakorzenionych w mentalności i kulturze młodych ludzi, przeciwdziałaniu wszelkim przejawom dyskryminacji, wzrostowi tolerancji;
zapewnieniu warunków jak najszerszego udziału młodzieży w Programie, a zwłaszcza młodzieży defaworyzowanej (żyjącej w trudnych warunkach, ubogiej, zagrożonej patologiami lub niepełnosprawnej);
zwiększaniu znaczenia i skuteczności lokalnych działań młodzieżowych przez włączenie do nich elementów „europejskich".
Program wspiera działania realizowane z młodzieżą w ramach 5 Akcji:
Akcja 1. Młodzież dla Europy - Wymiana młodzieży
Wspiera spotkania młodzieży z krajów europejskich w celu wzajemnego poznania, przedyskutowania interesujących tematów, zrealizowania wspólnych przedsięwzięć. Wymiana może obejmować dwa lub więcej krajów (wymiana wielostronna).
Akcja 2. Wolontariat Europejski - EVS
Umożliwia wysyłanie młodych ludzi jako wolontariuszy do pracy przy różnych projektach zagranicznych, (ekologicznych, socjalnych, kulturalnych, itp.) oraz goszczenie wolontariuszy z innych krajów europejskich w polskich organizacjach i instytucjach non-profit.
Akcja 3. Inicjatywy Młodzieżowe
Stwarza możliwość zrealizowania działań służących społeczności lokalnej oraz wykorzystania doświadczeń nabytych w trakcie projektu Wolontariatu Europejskiego.
Akcja 4. Wspólne Działania
Ta Akcja łączy uzupełniające się wzajemnie Programy Unii Europejskiej w dziedzinie edukacji: S0CRATES (oświata i szkolnictwo wyższe), LEONARDO DA VINCI (kształcenie i szkolenie zawodowe) oraz MŁODZIEŻ (edukacja nieformalna).
Komisja Europejska ogłasza w specjalnym oficjalnym biuletynie konkursy (przetargi) na realizację projektów w ramach Akcji 4.
Akcja 5. Działania Wspierające
Udziela pomocy wszystkim, którzy są zaangażowani w działalność młodzieżową, w przygotowywanie i realizację projektów w ramach Programu MŁODZIEŻ.
Kraje uczestniczące w Programie MŁODZIEŻ
W ramach Programu można współpracować z krajami członkowskimi Unii Europejskiej, krajami Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Norwegia, Lichtenstein, Islandia) oraz 13 krajami kandydackimi.
W każdym projekcie zdecentralizowanym musi uczestniczyć przynajmniej jedno państwo Unii Europejskiej (nie dotyczy tylko projektów Inicjatyw Młodzieżowych i niektórych projektów Działań Wspierających).
Ośrodki Regionalne
Od 2000 roku Narodowa Agencja stworzyła sieć Ośrodków Regionalnych Programu, które mają za zadanie służyć bezpośrednią informacją dla organizacji młodzieżowych w swoim regionie. Obecnie działa 13 ośrodków oraz 2 punkty konsultacyjne.
Leonardo Da Vinci
Polska od marca 1998 roku uczestniczy w programie Leonardo da Vinci. Program jest przeznaczony wyłącznie dla instytucji zajmujących się rozwojem kształcenia zawodowego. Są to: szkoły zawodowe, uczelnie, przedsiębiorstwa oraz władze publiczne. Głównym celem programu jest troska o poziom kształcenia zawodowego. Program nastawiony jest na zdobywanie przez studentów praktycznej wiedzy.
Działania w ramach tego programu polegają na:
przygotowaniu do potrzeb rynku pracy, poprzez prowadzenie doradztwa zawodowego,
organizowaniu szkolenia i praktyki zawodowej,
wspieraniu współpracy uczelni z przedsiębiorstwami.
Podstawowym założeniem programu jest stworzenie europejskiego standardu w edukacji i kształceniu zawodowym. W ramach programu realizowane są trzy rodzaje projektów:
Projekty pilotażowe - w ramach tej kategorii działań wsparcie finansowe mogą uzyskać organizujący praktyki, a także zajmujący się doradztwem zawodowym. Projekty pilotażowe tworzone są dla poprawy jakości kształcenia. Mają również na celu doradztwo zawodowe.
Projekty wymian i staży - skierowane do osób uczących się oraz biorących udział w kształceniu ustawicznym. Celem jest zachęcanie do zdobywania doświadczeń poprzez łączenie teorii z praktyką oraz jednoczesna poprawa znajomości języka. W praktyce mogą być realizowane w formie międzynarodowych staży i wymian.
Badania i analizy - w tym zakresie program oferuje dofinansowanie opracowań badawczych.