1)grupa C: 1. Zastosowanie petro węgla w przemyśle(opisać)- przemysł wydobywczy- szacowanie jakości węgla- przeróbka węgla- handel węglem- poznanie typów i klasyfikacja węgla- Badania petrograficzne węgla i produktów przetwórstwa węgla- analiza jakości węgla- pomiary refleksyjności- badania rozproszonej substancji organicznej 2. Węgiel kamienny powstał w warunkach: biochemicznych, geochemicznych 3. Węgiel kamienny jest: allochtoniczny, autochtoniczny 4. Sporyngit powstał ze: ODP: ze spor i pyłków roślin 5. Jaki czynnik uwęglenia jest najważniejszy dla przemian węgla brunatnego: ciśnienie, temperatura, czas 6. Z jakich wód powstają torfowiska wysokie: ODP: z wód opadowych 7. Jaka jest granica refleksyjności pomiędzy węglem kamiennym a antracytem: ODP:2% 8. Który macerał ma największą fluorescyjność: witrynit, internit, liptynit 9. Jak powstaje mikrynit i eksudatynit?(opisać) Mikrynit – macerał z grupy inertynitu.Występuje w węglach kamiennych. Jest to macerał który tworzy się w czasie pierwszego skoku uwęglenia i występuje w węglach do refleksyjności 1,4% Powstał jako pozostałość po wydzieleniu się wtórnych żywic bituminu lub jako przeobrażony poriżelinit wypełniający komórki telinitu. Ten macerał występuje w formie drobnych ziarenek o barwie perłowo białej, a wielkość pojedynczych indywiduów wynosi zaledwie 1-2 μm. Mogą wypełniać światła komórek w telinicie, fuzynicie i semifuzynicie. Mogą występować w obrębie innych macerałów np. witrynitu jako rozproszone pojedyncze ziarenka, lub smugi i soczewki utworzone z tych ziaren. Jedyny macerał, który wykazuje identyczną jednolitą barwę perłowo białą. Funginit - macerał utworzony z grzybów, mogą być owalne, wieloboczne o różnej wielkości, będą miały budowę komórkową, barwa od szarej do żółtawo-białej. Komórki mogą być eksudatynitem - odmiana rezynitu i będzie on wykazywał fluorescencję. Funginit może występować pojedynczo lub w grupach. Rzadki macerał w węglach. 10. Różnica pomiędzy litotypem a mikrolitotypem?(napisać) Litotyp węgla, odmiana petrograficzna węgla humusowego (humolity) możliwa do wyróżnienia na podstawie cech makroskopowych, głównie połysku; występuje w pokładach węgla w postaci pasemek, warstewek lub soczewek. Mikrolitotyp, geol. wyróżniany mikroskopowo składnik węgla kopalnego, tworzący w nim warstewki o grub. nie mniejszej niż 50 µm; m. są złożone z macerałów; np. witryt, duryt.11. Który minerał ma najmniejsze znaczenie technologiczne: kaolin, kalcyt, piryt 12. Wymienić mikrolitotypy monomaceralne: ODP: witryt, liptyt, inertyt 13. Wypisac litotypy węgla kamiennego: ODP: witryn, duryn, klaryn, fuzyn 14. Jakie grupy maceratów wystepują w antracycie?(wymienić) Antracyt – Najwyższy stopień uwęglenia węgla kamiennego. Zawartość pierwiastka C powyżej 89%,

2)refleksyjność powyżej 2%, zawartość części lotnych poniżej 14%, barwa czarna, połysk diamentowy do metalicznego, przełam nierówny, muszlowy. Reprezentuje pierwszy stopień metamorfizmu skał organicznych.15. Karbopiryt ile ma % pirytu: 5-20, 20-60 grupa D1)Jakie są najważniejsze metody petrograficzne? mikrotwardość, refleksyjność, macerałowa i jeszcze jakies 3 chyba...były wymienione. 2)Ile ma pirytu karbopiryt? Karbopiryt - zawiera 5-20% siarczków żelaza: pirytu, markasytu, melnikowitu. 3)Odpowiednik witrynitu w węglu brunatnym? 4)W jakim klimacie powstawały węgle karbońskie ? Na półkuli południowej, na lądzie Gondwana w późnym karbonie nastąpiło zlodowacenie obejmujące Antarktydę oraz przylegające duże fragmenty Afryki południowej, Ameryki Południowej, Australii oraz Indii. W strefie równikowej w warunkach gorącego i wilgotnego klimatu rozwijały się bujne lasy tropikalne, które dały początek licznym złożom węgla kamiennego. Według wielu naukowców w karbonie raptownie wzrosła ilość tlenu w atmosferze z 15% do ponad 30% pod koniec okresu. Jednocześnie bardzo spadł udział dwutlenku węgla. 5)Jakie znam analizy petrograficzne (no to tutaj ta macerałowa i refleksyjnośći) Analizy petrograficzne Analizy te wykonywane są dla poszczególnych grup macerałów i ewentualnie materii mineralnej lub dla wszystkich macerałów i wszystkich rodzajów materii mineralnej te drugie szczególnie dla badań genetycznych węgli. „metody analizy petrograficznej węgla kamiennego (bitumicznego) i antracytu.” Podtytuł: Metoda oznaczania składu grup maceratów. Analiza petrograficzna węgli wykonywana w 500 ptk dla węgli jednorodnych lub 1000 ptk dla mieszanek węglowych. Oznaczany jest ten macerał, na którym znajdzie się przecięcie nitek krzyża okularu. Wyróżniamy 4 przypadki: 1. większe ziarno witrynitu (na nim znajduje się przecięcie nitek), mniejsze ziarna liptynitu 2. przecięcie nitek krzyża znalazło się na graniczy i oznacza się ten macerał który zapełnia ćwiartkę zgodnie z ruchem wskazówek 3. przecięcie nitek jest na sporycie (i ten macerał oznaczamy) 4. przecięcie nitek pada na granice między witrynitem, inertynitu i żywicy epoksydowej wówczas nie oznaczamy Wykonuje się te oznaczenia za pomocą stolika integracyjnego (nakładka na stoliku w mikroskopie) połączony jest z skrzynką za pomocą, którego przeskakujemy do następnego macerału. Analiza petrograficzna podawana jest w %, do 1 miejsca po przecinku. Stolik też jest wykorzystywany w analizach petrograficznych innych skał. 6) Jak powstał ... oxydo? fuzunit Fuzynit - o budowie tkankowej, który w węglu brunatnym powstał najczęściej na skutek pożarów, charakteryzuje się wysoką refleksyjnością, jasno szarą lub białą barwą i brak fluorescencji. Często widać fragmenty komórek (ścianki komórek lub styk komórek) i wtedy

3)też nazywany fuzynitem.7)Mając witrynit i w nim rezynit jaki to będzie mikroliltotyp? 8)Co to jest trimaceryt ? Trimaceryt - warstewki w którym współwystepują wszystkie 3 grupy macerałów, w zależności od przewagi jednej z grup wyróżnia się:· Duroklaryt – gdzie witrynit przeważa nad inertynitem i liptynitem;· Klaroduryt – gdzie inertynit przeważa nad witrynitem i liptynitem;· witrynertoliptyt,gdzie:liptynlt przeważa nad witrynitem i inertynitem. 9) jak markroskopowo rozróżnić węgiel humusowy od sapropelowego? W zależności od rodzaju materiału organicznego wyróżnia się dwa zasadnicze rodzaje węgli kopalnych: węgle humusowe i węgle sapropelowe. 10) na jakim macerale mierzy się refleksyjność? Podstawowe analizy wykonywane dla węgla: analizy techniczne: zawartość części lotnych, zawartość wilgoci, określenie ciepła spalania z którego określa się wartość opałową, określenie zawartości popiołu. analizy chemiczne (elementarne): określenie zawartości pierwiastków C, H, O, N, S. analizy petrograficzne: określa zawartość poszczególnych macerałów i materii mineralnej, a czasami szczególnie do badań genetycznych określa zawartość poszczególnych macerałów, refleksyjność mierzoną na wtrynicie lecz czasami mierzy się ja także na wszystkich maceratach w celu określenia zawartości macerałów reaktywnych, inertnych, semireaktywnych.11) jak wpływa szybkośc subsydencji podłoża na tenteges? 12)który czynnik ma najmniejsze znaczenie w procesie uwęglania? do wyboru czas i reszta Uwęgleniem nazywa się proces, w którym następuje stopniowy wzrost procentowy zawartości pierwiastka C, a zmniejsza się zawartość innych pierwiastków np.: O2 i H2. Zmniejsza się także zawartość części lotnych, następuje wzrost ciepła spalania [MJ/kg]. Z petrograficznego punktu widzenia następuje wzrost zdolności odbicia światła (refleksyjność witrynitu) mierzy się ją na macerale wtrynicie, a wartość wyraża się w Rr [%] (refleksyjność robocza). Następują wtedy zmiany fluorescencji oraz zanika jedna z grup macerałów - grupa liptynitu. Makroskopowo proces uwęglenia powoduje zmiany barwy (z brunatnej w różnym odcieniu do czarnego) wzrost intensywności połysku oraz wzrost ciężaru właściwego węgla. Proces uwęglenia jest procesem złożonym z przemian fizyko-chemicznych materii organicznej i mineralnej. Materiały wyjściowe i końcowe tego procesu to torf i grafit. Na proces uwęglenia wpływają następujące czynniki: ciśnienie, temperatura i czas. Dzieli się go także na dwie fazy: Faza biochemiczna – następuje nagromadzenie materii organicznej i częściowy jej rozkład (próchnienie, butwienie, torfienie i gnicie), decyduje ona o składzie petrograficznym danego węgla. Kończy się ona w momencie przykrycia materii organicznej przez materią mineralną. Faza geochemiczna – rozpoczyna się w momencie przykrycia materii organicznej poprzez materie mineralną (np.

4)spływy molasowe, powstanie gleby zwietrzelinowej itp.). W fazie geochemicznej następują właściwe procesy uwęglenia. 13) wyjaśnij pojęcie "reaktywnego inertynitu" Reaktywny inertynit, o barwie i refleksyjności zbliżony do witrynitu, w procesie koksowania wykazuje zdolność przejścia przez mezofazg i wraz z witrynitem tworzy koks o strukturze mozaikowej. Semireaktywny inertynit o, nieco jaśniejszej barwie i wyższej refleksyjności jest widoczny w masie koksowej w uplastycznionej formie, ciągle nie do końca przeobrażonej. Najwyżej utlenione okruchy inertynitu nie ulegają żadnemu przeobrażeniu i tworzą wyalienowane ciala w masie koksowej. Omówiono jak zróżnicowane są reaktywne inertynity w węglach z Afryki Płd. w zależności od charakteru złoża.Macerały z grupy inertynitu podzielono na trzy grupy ze względu na ich zachowanie się w procesach koksowania i spalania. Inertynit reaktywny jest trudny do zidentyfikowania w koksach. Jego pierwotna struktura uległa całkowitemu przeobrażeniu i spowodowała powstanie struktur typu włókien i domen. W procesach spalania nie ujawnia on żadnych pozostałościi. Inertynit inernty nie ulaga optycznym zmianom w trakcie koksowania i spalania. Tworzą go takie macerały, jak fuzynit, m,akrynit, sklerotynit oraz wysoko inertne fragmenty inertodetrynitu. Pośrednie własności pomiędzy dwoma wcześniejszymi typami wykazuje semireaktywny inertynit. W koksie jest on izotropowy lub anizotropowy. Jest on odkształcony, ale zachowuje swoje pierwotne cechy pozwalające na jego identyfikację. W procesach spalania powoduje on powstawanie form typu plastrów miodu charakteryzujących się większą porowatością od form powstałych z inertynitu inertnego. Obliczenia zawartości inertynitu inertnego, semireaktywnego i reaktywnego wykazały, że zawartość inertynitu reaktywnego wzrasta ze wzrostem zawartości całkowitego inertynitu w węglu. W węglach o podobnej zawartosci inertynitu jego reaktywność jest znacznie wyższa w procesach spalania. 14) która grupa macerałów charakteryzuje się największą fluoryscencją? Grupa A:-W jakich dziedzinach petro węgla jest istotne (czy jakoś tak)?- środowisko- procesy samozagrzewania węgli i odpadów powęglowych- materiały węglowe- archeologia- medycyna- badania gleb- poszukiwania ropy- poszukiwania złóż- górnictwo- Jaki czynnik jest najważniejszy przy powstawaniu węgla kamienego Na proces uwęglenia wpływają następujące czynniki: ciśnienie, temperatura i czas. - Jakie są mikrolitotypy bimaceralneBimaceralne - zawierają 95% lub więcej macerałów zaliczanych do dwóch różnych grup, z tym że macerały każdej z grup muszą występować w ilości co najmniej 5%. Klaryt - występują w warstewkach, w których liptynit: sporynit, kutynit, makrynit współwystępują z witrynitem (najczęściej kolodetrynitem )stanowiącym masę podstawową. Po przejściu

5)węgli przez II skok uwęglenia klaryt przechodzi w witryt. Duryt - warstewki lub soczewki, w których maceraly grupy liptynitu (najczęściej sporynit) tkwią w masie inertynitowej, często makrynitowej, lub inertodetrynitowej. Rzadko duryt może tworzyć fuzynit/semifuzynit o komórkach wypełnionych rezynitem. W zależności od genezy wyróznia się: duryt ubogi w spory najczęściej cienkobłonkowe (tenuiduryt) i duryt bogaty w spory (krassiduryt). Witrynertyt - warstewki witrynitu z inertodetrynitem lub mikrynitem w smużkach ,lub rozproszonym. Także telinit o komórkach wypełnionych mikrynitem. Witrynertyt w węglach, które przeszły II skok uwęglenia często jest mikrolitoypem wtórnym, powstałym z trimacerytu, w którym liptynit uległ procesowi witrynizacji. - Torfowiska niskie Torfowisko niskie – rodzaj torfowiska, które zajmuje zagłębienia terenu, szczególnie doliny rzeczne i jest zasilane wodami powierzchniowymi i gruntowymi, zwykle bogatymi w biogeny. Porastają je zarośla wierzbowe, niekiedy z udziałembrzozy, lasy z olszą czarną czyli olsy oraz szuwary tworzone przez trzcinę pospolitą,tatarak, a zwłaszcza wielkie, kępowe turzyce –błotną, sztywną, zaostrzoną,tunikową.Z gatunków łąkowych na torfowiska niskie wkraczają mchy torfowce,skrzypy, jaskier ostry, niezapominajka, kaczeniec oraz kukułki Dactylorhiza. Dominującym gatunkiem drobnych ssaków zamieszkujących turzycowiska na torfach niskich jest nornik północny. Największe w Polsce kompleksy torfowisk niskich znajdują się w dolinie Biebrzy i Narwi. - Najważniejsze metody petrograficzne Pobieranie próbek- czynność ta jest normalizowana, wyróżnia się: _ próbki pokładowe - są próbkami pobieranymi w miejscu występowania pokładu węgla, nazywane są również próbkami in situ. Pobierane w celu badania genezy pokładu, badania zmienności jakości węgla w pokładzie, są pobierania do badań nad rozwojem facjalnym pokładu. Zanim zaczniemy pobierać próbki należy wykonać czynności wstępne:_ określić dokładnalokalizację, na jakiej kopalni pobieramy próbki węgla_ określić pokład, z którego pobierana jest próba_ znać współrzędne x, y, z_ informacje te należy odpowiednio zabezpieczyć (pisać ołówkiem; schować wodpowiednim woreczku)_ pobierać próbki świrze nie zwietrzałe (odbić warstwę zwierzchnią w pokładzie zanimprzystąpi się do pobierania)_ próbki są pobierane od stropu do spągu prostopadle do biegu pokładu _ określić profil litologiczny, a dokładnie jakie litotypy węgla wystepują w danym miejscu-Podstawowe analizy wykonywane dla węgla:_ analizy techniczne: zawartość części lotnych, zawartość wilgoci, określenie ciepła spalania z którego określa się wartość opałową, określenie zawartości popiołu. _ analizy chemiczne (elementarne): określenie zawartości pierwiastków C, H, O, N, S._ analizy petrograficzne: określa zawartość

6)poszczególnych macerałów i materii mineralnej, a czasami szczególnie do badań genetycznych określa zawartość poszczególnych macerałów, refleksyjność mierzoną na wtrynicie lecz czasami mierzy się ja także na wszystkich maceratach w celu określenia zawartości macerałów reaktywnych, inertnych, semireaktywnych.- Po co mierzy się refleksyjność

Mierzy się refleksyjność chcąc określić stopień uwęglenia danego węgla- Grupy macerałów węgla brunatnego

Macerały węgiel brunatny: Huminit: Tekstynit – widoczna budowa komórkowa, Ulminit – jednorodny, Atrynit – 1-10 mikronów, nieregularny kształt, podzielony porami, Densynit – dość duża wielkość, nieregularny kształt, widoczna porowatość, Korpohuminit – wyraźna owalna morfologia, od kilku do kilkuset mikronów, jaśniejszy od innych maceratów tej grupy, żelinit – gładki, jednorodny, wypełnia szczeliny, spękania. Liptynit najsilniejsza fluorescencja, najjaśniejsza barwa. sporynit – zamknięte, zdeformowane pętle, kutynit – długi, cienki, powyginany, rezynit – wypełnia światła komórek np. w tekstynicie, owalne, kuliste, ciemno-brunatne, pomarańczowe, fluorescencja jasnożółta do ciemnopomarańczowej suberynit – budowa komórkowa, cienkie ścianki, silna fluorescencja, tabliczkowaty pokrój komórek, często wypełnione korpohuminitem, alginit – owalny, bochenkowaty o bardzo silnej fluorescencji, bituminit – macerał wtórny, ziarnisty, bez określonej morfologii, liptodetrynit – drobne, pokruszone ziarna różnych macerałów liptynitu, poniżej 10 mikronów. Inertynit brak fluorescencji, jasna barwa. fuzynit – wyraźna budowa komórkowa, często cienkie ścianki, pokruszony, semifuzynit – zatarta budowa komórkowa, funginit – owalny, kulisty, budowa komórkowa ,makrynit – dośc duży, nieregularny, sekretynit – gładki, jasnoszary, owalny, spękany, inertodetrynit – drobne pokruszone ziarna różnych macerałów inertynitu, poniżej 10 mikronów. Węgiel kamienny: Witrynit telinit – budowa komórkowa, może być wypełniony rezynitem, kolotelinit – pasemka, soczewki, gładki, jednorodny, witrodetrynit – ziarna Witrynit, nieregularne, granice są wyraźne, występują jako samodzielne ziarna, kolodetrynit – ziarna poniżej 10 mikronów, spaja inne macerały, granice zatarte, korpożelinit – kulisty, owalny, nieco jaśniejszy od innych mac. Witrynit, żelinit- najrzadszy macerał Witrynit, wypełnia światła komórek. Liptynit – najciemniejsza barwa, najsilniejsza fluorescencja. sporynit – morfologia spłaszczona, gładkie zewnętrzne krawędzie, różne wielkości, kutynit - morfologia nitkowata, długi, cienki, rezynit - wypełnia światła komórek np. w tekstynicie, owalne, kuliste, jaskrawo-zółta fluorescencja, alginit - owalny, bochenkowaty o bardzo silnej fluorescencji, bituminit – macerał wtórny, ziarnisty, bez

określonej morfologii, liptodetrynit – drobne, pokruszone ziarna różnych macerałów liptynitu, poniżej 10 mikronów. Inertynit.

7)fuzynit – wyraźna budowa komórkowa, często cienkie ścianki, pokruszony, barwa jasno-szara, semifuzynit – zatarta budowa komórkowa, barwa szara do żółtawobiałej, funginit – owalny, kulisty, budowa komórkowa, mikrynit- barwa perłowo-biała ziarna 1-2mikrony, makrynit – nieregularny, gładki, owalny, zmienna wielkość, jednorodny, sekretynit – owalny, nieregularny, spękania, inertodetrynit – ziarna poniżej 10 mikronów.- Które grupy macerałów powstały z ligniny i celulozy Witrynit, Liptobiolity ????- Jakie macerały wtórne powstają w wyniku pierwszego skoku uwęglenia Mikrynit - 2 głównie typy tektoniczne zagłębi węglowychTyle pamiętam. Z tego co pamiętam do gr A było jeszcze pytanie:- 3 pierwsze organizmy na ziemi - wymienic 4 procesy w fazie biochemicznej Faza biochemiczna – następuje nagromadzenie materii organicznej i częściowy jej rozkład (próchnienie, butwienie, torfienie i gnicie), decyduje ona o składzie petrograficznym danego węgla. Kończy się ona w momencie przykrycia materii organicznej przez materię mineralną.- boghead do jakiej grupy należy Rodzaj węgla sapropelowego- których kaustobiolitów jest w przyrodzie najwięcej Kaustobiolity - (z grec. kaustos - palny, bios - życie, lithos - skała) palne skały pochodzenia organicznego (roślinnego) zaliczane do złóż egzogenicznych 8)osadowych. Podstawowy podział kaustobiolitów: Kaustobiolity stałe (torf, węgiel brunatny, węgielkamienny, antracyt, łupki węglowe, węgle sapropelowe, łupki glonowe, inne specjalne typy węgli) kaustobiolity ciekłe (ropa naftowa, gaz ziemny). - ile wynosi refleksyjność witrynitu Refleksyjność - w wtrynicie stopniowo wzrasta ze wzrostem stopnia uwęglenia i z tego względu właśnie na tej grupie macerałów, a dokładnie na kolotelinicie mierzy się refleksyjność chcąc określić stopień uwęglenia danego węgla. W węglach nisko i średnio uwęglonych refleksyjność witrynitu jest pośrednia pomiędzy refleksyjnością liptynitu i inertynitu. Refleksyjność liptynitu będzie niższa od refleksyjności witrynitu, natomiast inertynitu będzie wyższa. W węglach wysoko uwęglonych refleksyjność witrynitu będzie wyższa od inertynitu. Refleksyjności 1-1,1%. do grupy A było jeszcze:-które dziedziny nauki łączą się z petro węgla : chemia, geochemia, paleobotanika, geologia, geomorfologia, fizyka (to nie są odpowiedzi;)) -coś w stylu jakie formy(?) tektoniczne mamy w zagłębiach węglowych -wymienić 3 bimaceralne mikrolitotypy Klaryt, Duryt, Witrynertyt -w których macerałach zachodzi 1 stopień uwęglenia (czy jakoś tak) Mikrynit -opisać torfowiska niskie Torfowisko niskie – rodzaj torfowiska, które zajmuje zagłębienia terenu, szczególnie doliny rzeczne i jest zasilane wodami powierzchniowymi i gruntowymi, zwykle bogatymi w biogeny. Porastają je zarośla wierzbowe, niekiedy z udziałembrzozy, lasy z olszą czarną czyli olsy oraz szuwary tworzone przez trzcinę pospolitą,tatarak, a zwłaszcza wielkie, kępowe turzyce – błotną, sztywną, zaostrzoną,tunikową. Z gatunków łąkowych na torfowiska niskie wkraczają mchy torfowce,skrzypy, jaskier ostry, niezapominajka, kaczeniec oraz kukułki Dactylorhiza. Dominującym gatunkiem drobnych ssaków zamieszkujących turzycowiska na torfach niskich jest nornik północny. Największe w Polsce kompleksy torfowisk niskich znajdują się w dolinie Biebrzy i Narwi. -Jaki czynnik uwęglenia jest najważniejszy (do wyboru: ciśnienie, temperatura, czas) Grupa B - Wykorzystanie petro w geologii- tu lanie wody:) - z jakich części roślin składają się liptynity- żywice,woski, pęki,pędy etc - jaki minerał występuje w hydrogilicie (?)- montmoryllonit, illit - 2 rodzaje badań nad próbkami w petro węgla- nie wiem,ale chyba punktowe - granica refleksyjnści miedzy w. brunatnymi (jakimiś tam) i w. kamiennymi (też coś tam coś tam) - 0,5 - jaki macerał zanika przy 2 skoku uwęglenia- liptynitu - powstawanie w. brunatnego jaki to proces (biochem./geochem.) -geochem.  - czy występ. pirytu jest pożądane - grupa karbomineryty: Karbargilit,Karbankeryt ,Karbosilicyt,Karbopiryt,Karbopolimineryt - do jakich warunków zaliczymy liptynity? wydaje mi sie,że do próchnienia.