MELODIA MGIEŁ NOCNYCH (NAD CZARNYM STAWEM GĄSIENICOWYM)
Kazimierza Przerwy-Tetmajera
TEMAT WIERSZA: Tatry widziane okiem młodopolskiego poety.
TREŚĆ, IMPRESJONIZM, FANTASTYKA, BAŚNIOWOŚĆ: bohaterem swojego wiersza czyni Tetmajer zjawisko atmosferyczne - mgłę, która w utworze potrafi mówić i myśleć. Mgły tańczą i spowijają całą okolicę, obejmując ją we władanie. W utworze dominuje subiektywny opis przyrody, postrzeganej przez mgły. Obraz przyrody kreśli poeta techniką impresjonistyczną. Technika ta, charakterystyczna dla malarstwa modernizmu, polegała na komponowaniu pejzaży i widoków z drobnych plamek barwnych, składających się na całość obrazu. Ważną rolę w impresjonizmie odgrywało światło, cień, kolor. Impresjonizm przedstawiał subiektywną i ulotną wizję rzeczywistości. W podobny sposób poeta prezentuje w swoim wierszu przyrodę. Opisana sytuacja rozgrywa się w nocy przy świetle księżyca, który nadaje rzeczom szczególną barwę:
„ Okręcajmy się wstęgą naokoło księżyca,
co nam ciała przeźrocze tęczą blasków nasyca".
Poeta tworzy ulotny, impresjonistyczny obraz mgieł, które opływają wokoło księżyc, by potem sfrunąć na ziemię, przenikać potoki i strumienie, przepływać przez lasy, chwytać w objęcia gwiazdy. Mgły bawią się i pląsają, tańczą z wiatrem. Wszystko dzieje się w ciszy:
„Cicho, cicho, nie budźmy śpiącej wody w kotlinie,
Lekko z wiatrem pląsajmy po przestworów głębinie".
W wierszu występuje nagromadzenie czasowników wyrażających ruch (pląsajmy, okręcajmy, tańczmy, kręćmy, lećmy) oraz wyrazów dotyczących dźwięków (cicho, szept, szmer, szumy), kolorów (przeźroczyste, barwne, błękitna). Muzyka łączy się więc z malarskością. W utworze pojawia się nuta melancholii, przemijania, czego symbolem jest spadająca gwiazda:
„ Oto gwiazdę, co spada, lećmy chwycić w ramiona,
Lećmy, lećmy ją żegnać, zanim spadnie i skona".
PODMIOT LIRYCZNY: podmiotem lirycznym wiersza są mgły („Okręcajmy się wstęgą naokoło księżyca"), które spowiły Czarny Staw Gąsienicowy.
ŚRODKI ARTYSTYCZNE:
|
Nazwa |
Cytat |
Omówienie |
|
personifikacja |
„śpiąca woda", „chwyćmy w ramiona" |
natura jako żywy, czujący organizm, rządzący się swoimi prawami |
|
epitety |
„dźwięczne, barwne i wonne" |
bogactwo doznań zmysłowych, natura odbierana przy pomocy wszystkich zmysłów |
|
synestezja (przemieszanie wrażeń zmysłowych) |
„melodia mgieł nocnych" |
zintensyfikowane doznań zmysłowych, bogactwo natury |
|
powtórzenia |
„cicho, cicho", „lećmy, lećmy" |
podkreślenie rytmu utworu |