1. Cel ćwiczenia:

Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z urządzeniem BFT 2000 służącym do badania temperatury wrzenia płynu hamulcowego i sprawdzenie działania ABS.

2. Opracowania teoretyczne:

Temperatura pracy układu hamulcowego w normalnej jeździe może się wahać w zakresie 300^oC-700^oC, a w warunkach sportu wyczynowego często przekracza 800^oC.Płyn hamulcowy jest szalenie higroskopijny. Dodatek zaledwie 1 % wody może spowodować obniżenie temperatury wrzenia płynu hamulcowego aż o 15 %. Do tego trzeba dodać, że obecności wody w płynie nie da się wykryć gołym okiem. Popularne testery płynu hamulcowego umożliwiają dokonanie pomiaru punktu wrzenia płynu bezpośrednio w zbiorniku wyrównawczym.

Do parametrów określających jakość płynu hamulcowego należy nie tylko punkt wrzenia. Bardzo ważne są również lepkość w temperaturach -40ºC i 100ºC, właściwości smarne, antykorozyjne, stabilność chemiczna i odporność na parowanie. Nawet niewielkie ilości oleju mineralnego (tłuste ręce, narzędzia) mogą doprowadzić do powstania uszkodzeń uszczelnień w układzie hamulcowym.
Płyn hamulcowy jest chemicznie bardzo agresywny. Niszczy nie tylko lakier samochodu ale i skórę rąk oraz ubrania.

Płyn hamulcowy to też ważna część układu hamulcowego, szczególnie w pojazdach wyposażonych w układy ABS, ASR czy ESP. W samochodach wyposażonych w układy ABS, ASR czy ESP stosowanie dobrego płynu hamulcowego ma duże znaczenie. Płyn niskiej jakości może przyczynić się do uszkodzenia elementów wykonawczych ABS-u czy ESP. Dobry płyn charakteryzuje się niskim współczynnikiem lepkości w szerokim zakresie temperatur, dzięki czemu poprawia się działanie hamulców . Zmniejsza się również „chrobotanie” pod pedałem hamulca podczas działania układu ABS. Co ważne, nawet w ekstremalnie niskich temperaturach płyn zapewnia poprawne i szybkie działanie systemów bezpieczeństwa.

Aby systemy bezpieczeństwa funkcjonowały właściwie, konieczne są regularne przeglądy samochodu, nie można również zapomnieć o doborze właściwych płynów hamulcowych.

Obecnie na rynku polskim najpopularniejsze są płyny hamulcowe o oznaczeniu DOT 3, DOT 4 i DOT 5,1. Myśląc o poprawie warunków pracy i skuteczności działania aktywnych systemów bezpieczeństwa ABS, ASR czy ESP.

Zasada działania ABS
Głównym celem układu jest zapobieganie blokowania się kół, co ma umożliwić kierującemu możliwość manewrowania pojazdem w trakcie manewru hamowania. W samochodach pozbawionych ABS-u kierujący musi sam dostosować siłę nacisku pedału hamulca aby uniknąć blokowania się kół, co wiąże się z utratą kontroli nad pojazdem. Wielu kierowców wypracował tzw. metodę hamowania pulsacyjnego, która polega jak sama nazwa wskazuje na naprzemiennym naciskaniu i puszczaniu pedału hamulca. W praktyce trudno jednak opanować poślizg w zmiennych warunkach, kiedy stan nawierzchni nie jest jednakowy oraz kiedy na każde koło działają inne siły dynamiczne. Można powiedzieć, że system ABS automatyzuje proces pulsacyjnego hamowania, jednak robi to lepiej niż mógłby człowiek gdyż działa inaczej na każde koło dostosowując siłę hamowania do aktualnych warunków.
Poślizgiem nazywamy aktualną różnicę prędkości liniowej samochodu i prędkości liniowej samochodu wynikającej z iloczynu prędkości kątowej oraz promienia dynamicznego opony. ABS ma za zadanie niedopuszczenie do ciągłego zablokowania się któregokolwiek z kół lub utrzymanie kół w częściowym poślizgu w zakresie największej wartości współczynnika przyczepności pojazdu.
Problemem dla konstruktorów układów ABS jest obliczenie częściowego poślizgu koła, jednak łatwo można wyznaczyć prędkość kątową koła samochodu. Przy każdym z kół umieszczony jest czujnik elektroniczny, który odbiera sygnały impulsowe pozwalające wyznaczyć prędkość kątową każdego koła.

Czujnik impulsów przekazuje informacje do jednostki sterującej. Jeżeli prędkość kątowa koła jest równa zero, znaczy to, że koło jest aktualnie zablokowane. Jednostka sterująca wysyła sygnał do odpowiedniego zaworu i następuje zmniejszenie ciśnienia w hydraulicznym układzie uruchamiającym hamulce. Po zmniejszeniu ciśnienia następuje zwolnienie docisku okładzin ciernych do tarczy i koło ponownie zaczyna się obracać. Proces ten jest powtarzany kilka razy na sekundę, aż do momentu zatrzymania się pojazdu lub do zwolnienia pedału hamulca przez kierowcę. Takie rozwiązanie dopuszcza niestety do chwilowego poślizgu koła.

Budowa ABS

Układ ABS składa się z czujników prędkości kątowej kół, hydraulicznego modulatora oraz elektronicznej jednostki sterującej. Zespół wykonawczy natomiast składa się z silnika elektrycznego, pompy, zbiornika płynu hamulcowego i zaworów elektromagnetycznych.
Czujniki prędkości kątowej działają na zasadzie elektroindukcyjnej. Współpracują z wieńcem zębatym, który jest umieszczony w osi koła. W czasie jazdy pod wpływem obrotu kół tworzy się napięcie zmienne, które jest przekazywane do jednostki sterującej. Aby system działał czujnik indukcyjny musi być umieszczony w określonej odległości od koła zębatego. Odległość ta nie może być mniejsza niż 0,2mm i większa niż 2,9mm. Zła odległość czujnika prędkości kątowej spowoduje wyłączenie się całego układu. Czujniki mogą być umieszczone osiowo lub promieniowo w stosunku do wieńca zębatego umieszczonego od wewnętrznej strony koła jezdnego.
Hydrauliczny modulator posiada w swojej obudowie dwupołożeniowe zawory jednodrogowe. Zawory te sterowane są elektromagnetycznie. Na jedno koło przypadają dwa zawory, wlotowy oraz wylotowy. Zawór wlotowy podczas normalnego poruszania się pojazdu znajduje się w pozycji otwartej, natomiast zawór wylotowy w pozycji zamkniętej.

3.Wykaz narzędzi i przyrządów potrzebnych do zrealizowania ćwiczenia:

• tester płynu hamulcowego BFT 2000

• samochód: DAEWO LANOS 1999r. 1.6 l 16V

4. Przebieg ćwiczenia:

Praktykant wjechał na stacje diagnostyczną samochodem marki DAEWO LANOS 1.6 16V z silnikiem benzynowym wyprodukowanym w 1999 roku.

Przed przystąpieniem do ćwiczenia zapoznaliśmy się z instrukcją obsługi testera płynu hamulcowego marki BFT 2000. Po zapoznaniu się z instrukcją przystąpiliśmy do badania. Do zbiorniczka z płynem włożyliśmy sądę i uruchomiliśmy tester. Po ok 3 minutach tester dał sygnał że skończył pomiar i wydrukował nam dane: punkt wrzenia- 192^oC, wynik testu pozytywny. Po zakończeniu tego ćwiczenia schowaliśmy tester, a praktykant wyjechał samochodem.

Stacja diagnostyczna nie jest wyposażona w przyrząd do badania ABS więc tego ćwiczenia nie przeprowadziliśmy, ale możemy dodać że badanie ABS przeprowadza się na specjalnych rolkach hamulcowych i są one badanie podobnie jak zwykłe hamulce.

5 Wyniki:

• Płyn hamulcowy DOT 4

• Punkt wrzenia 192^oC

• kierowca mówił że użytkuje ten płyn od roku

• nowy płyn hamulcowy ma temperaturę wrzenia 240^oC-250^oC

• Płyn rocznie traci ok 50^oC

6.Wnioski:

Płyn hamulcowy który jet użytkowany przez samochód DAEWO LANOS 1.6 16V z 1999roku jest dobry. Mieści się w normach. Płyn ten może być użytkowany jeszcze od roku do 2 lat.