1. Problemy przyrodnicze:

a) postępujące procesy pustynnienia

b) zmniejszenie się powierzchni lasów równikowych.

2. Problemy społeczne:

a) najwyższy przyrost naturalny

b) niedożywienie i głód

c) niedostateczna opieka zdrowotna, choroby

d) konflikty i wojny (zróżnicowanie religijne i etniczne)

e) analfabetyzm

3. Problemy gospodarcze:

a) uzależnienie gospodarki od przemysłu wydobywczego

b) import wyrobów przemysłowych

c) ujemny bilans handlowy

d) rosnące zadłużenie

Afryka to kontynent , na którym 40% zajmują obszary suche. Wzrost gęstości zaludnienia oraz nadmierny wypas zwierząt prowadzi do procesów pustynnienia. W ostatnich 20 latach granica Sahary przesunęła się o 100 km w kierunku południowym. Innym problemem przyrodniczym jest zmniejszenie się powierzchni lasów równikowych- zwłaszcza nad Zatoką Gwinejską.

Na kontynencie afrykańskim mieszka obecnie ok. 760 mln ludności. Między rokiem 1950 a 1995 odnotowano tu najwyższy w skali świata, wynoszący ponad 200% wzrost liczby ludności. Konty-nent ten ma najwyższy ze wszystkich przyrost naturalny 28%o. Niedostateczna opieka zdrowotna, mała ilość lekarzy, brak szpitali powodują szerzenie się wielu chorób. Jedną z nich jest AIDS, z największym na świecie wskaźnikiem zachorowań, obejmujących nie tylko dorosłych, lecz również dzieci. W 1985 odnotowano tu 774 przypadki zachorowań, a w 1995 już prawie milion. W 1998 r. 22,5 mln Afrykańczyków było nosicielami wirusa HIV. Zróżnicowana struktura etniczna i religijna oraz sztuczne granice wielu państw są w Afryce przyczyną konfliktów i wojen. Skutkiem ich jest cierpienie i śmierć wielu ludzi, wyniszczenie gospodarki oraz ucieczki ludności z terenów objętych wojną. Pod względem liczby uchodźców Afryka zajmuje pierwsze miejsce na świecie. Przykładem może być konflikt pomiędzy plemionami Hutu i Tutsi w Ruandzie, wojna domowa w Liberii.

Ludność z przeludnionych wsi wędruje w poszukiwaniu pracy i lepszych warunków życia do miast. Tylko nielicznym jednak udaje się osiągnąć sukces. Pozostali zasiedlają obrzeża miast, two-rząc dzielnice nędzy- slumsy, w których żyje 50% mieszkańców miast. W slumsach szerzy się prze-stępczość, choroby, narkomania. Częstym zjawiskiem bywa tu praca zawodowa dzieci. Szacuje się, że około 25% dzieci w wieku 10- 14 lat pracuje. Ponad 50% ludności w wieku powyżej 15 lat sta-nowią analfabeci. W Nigrze wartość ta wynosi 86%, a w Burkina Faso 82%.

Kolejnym problemem, przed jakim stoi Afryka, jest uzależnienie gospodarki od przemysłu wy-dobywczego i monokultur. Eksport surowców, których ceny na rynku światowym są obecnie niskie, przy jednoczesnym imporcie wyrobów przemysłowych, daje ujemny bilans handlowy we wszy-stkich prawie krajach Afryki. Skutkiem tego jest ogromne, rosnące zadłużenie. W związku z tym Afryka to najbiedniejszy kontynent świata. Afryka jest najuboższym kontynentem świata, o najniż-szym dochodzie narodowym w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Rozwój gospodarczy wielu państw nie nadąża za wzrostem ludności. Szerzy się niedożywienie i głód, które dotykają około 15% społeczeństwa. Jest to jeden z największych problemów Afryki.

Średnia światowa wartość energetyczna pożywienia wynosi 2718 kcal na mieszkańca dziennie. W Afryce wskaźnik ten wynosi 2282, a w krajach Sahelu oraz Somalii i Etiopii jedynie 1500 kcal. Wobec tego kraje Afryki są zmuszone korzystać z pomocy żywnościowej, oferowanej przez pań-stwa "bogatej Północy".

SZCZYT W JOHANNESBURGU

Problematyka Szczytu - PROBLEMY AFRYKI

Działania na rzecz rozwoju przynoszą najsłabsze rezultaty w Afryce. Podczas Szczytu Milenijne-go Narodów Zjednoczonych rządy zgodnie orzekły, że konieczne jest podjęcie starań na rzecz li-kwidacji ubóstwa i osiągnięcia zrównoważonego rozwoju w Afryce, gdzie ponad połowa ludności żyje za mniej niż 1 dolara dziennie. Z braku środków skazani są na głód, analfabetyzm, choroby, bezrobocie i na brak perspektyw na przyszłość. Często nie mają dostępu do czystej wody pitnej, urządzeń sanitarnych, edukacji, opieki zdrowotnej i energii.

W ostatnich latach nie znaleziono sposobów, by skutecznie rozwiązać problemy kontynentu afrykańskiego. Wręcz przeciwnie, w ciągu dwóch ostatnich dekad problemy w tym regionie pogłę-biły się. W latach 90-tych, w większości krajów afrykańskich - w przeciwieństwie do innych regio-nów świata - nie odnotowano wzrostu gospodarczego.

Społeczność międzynarodowa musi udzielić Afryce znacznej pomocy w uporaniu się z tymi pro-blemami. Ubóstwo i degradacja środowiska naturalnego w jednym rejonie świata staje się także problemem dla innych. Taka sytuacja uniemożliwia osiągnięcie zrównoważonego rozwoju. W cza-sie negocjacji przygotowawczych do Szczytu w Johannesburgu, rządy państw afrykańskich wezwa-ły uczestników do rozpatrzenia problemów kontynentu afrykańskiego.

Statystyka

• ponad połowa ludności Afryki południowej i środkowej żyje w ubóstwie. Liczba ta stale rośnie w szybkim tempie. 1/3 ludności tego regionu jest niedożywiona;

• W krajach afrykańskich takich jak Czad i Mozambik potrzeby żywnościowe zaspokajane są na poziomie poniżej 80% niezbędnego minimum;

• oficjalna pomoc rozwojowa w większości krajów afrykańskich spadła o około 25% w ciągu ostatniej dekady, a w przypadku siedmiu krajów - nawet o 50%;

• w Afryce południowej i środkowej żyje ponad 25 milionów ludzi z HIV/AIDS. Na AIDS zmarło już ponad 12 milionów, a rocznie umiera ponad 2 miliony ludzi. Ok. 13,2 miliona afrykańskich dzieci zostało osieroconych w wyniku HIV/AIDS;

• w Afryce południowej i środkowej ok. 30% dzieci umiera lub cierpi na poważne infekcje dróg oddechowych. W 60% spowodowane są one zanieczyszczeniem powietrza;

• przy utrzymaniu się obecnej degradacji ziemi, zbiory produktów rolnych w Afryce mogą zmniejszyć się o połowę.

Zadania

W ostatnich latach opracowano afrykańską inicjatywę Nowe Partnerstwo dla Rozwoju Afryki (NEPAD), której pomysłodawcami byli prezydenci Republiki Południowej Afryki, Nigerii, Algierii, Senegalu i Egiptu. Inicjatywa ta ma na celu ograniczenie ubóstwa i pozwala podążać państwom afrykańskim drogą zrównoważonego rozwoju. Ma ona również za zadanie powstrzymać margina-lizację Afryki w procesie globalizacji, przywrócić pokój, bezpieczeństwo i stabilność w tej czę-ści świata oraz promować większy udział kobiet w życiu publicznym. Państwa afrykańskie wyrazi-ły nadzieję, że Szczyt w Johannesburgu, właśnie dzięki temu, iż będzie miał miejsce w Afryce, przyczyni się do budowania wsparcia dla tej nowej inicjatywy. NEPAD ma na celu skoncentrować uwagę świata na takich zagadnieniach jak: organizacja środków finansowych, zainteresować inicja-tywą firmy zajmujące się nowymi technologiami.

Ministrowie państw afrykańskich w czasie prac regionalnego komitetu przygotowawczego do Szczytu w Johannesburgu w październiku 2001 orzekli, że osiągnięcie Milenijnych Celów Rozwoju i ograniczenia ubóstwa jest uzależnione od dobrego sprawowania władzy, przejrzystości systemów finansowych, walutowych i handlowych. Podkreślili także duże znaczenie prowadzenia liberalnej, wiarygodnej i otwartej polityki handlowej i finansowej, niedyskryminującej żadnego państwa.