6

1. elementy teorii wyboru konsumenta

2. pojęcie użyteczności

sposób, w jaki konsumenci wykorzystują swoje zasoby finansowe na zakupy zależy od:

• Gustów i preferencji

• Ilości rozporządzanych pieniędzy

• Ceny innych dóbr, jakie pragną kupić

użyteczność

• Przyjemność lub korzyść, zadowolenie osiągane przez konsumenta w wyniku spożycia jakiegoś dobra lub usługi

użyteczność całkowita

• Suma zadowolenia, jaką daje konsumentowi spożycie określonych dóbr

• Dążenie do maksymalizacji użyteczności całkowitej w rzeczywistych warunkach wiąże się z koniecznością dokonywania wyborów rzeczy bardziej użytecznych

krzywa użyteczności konsumenta

• Każda kolejna, wyżej położona krzywa pokazuje te poziomy konsumpcji, do których konsument aspiruje

• Jeżeli preferencje konsumenta są wewnętrznie spójne to krzywe użyteczności nie mogą się przecinać, a każdy wariant położony wyżej jest lepszy z punktu widzenia użyteczności od niżej położonego

• Krzywe mogą mieć różne nachylenie zależnie od indywidualnych preferencji konsumenta

1. krzywa obojętności, krańcowa stopa substytucji

• Przypisanie jednostce konkretnego dobra poziomu użyteczności zależy od ilości już spożytych jednostek tego dobra

użyteczność krańcowa (MU)

• Dodatkowa satysfakcja uzyskana przez konsumenta ze spożycia każdej kolejnej jednostki danego dobra lub usługi

• Zachowaniami konsumentów kieruje zasada malejącej użyteczności krańcowej – każda potrzeba w miarę jej zaspokajania ulega nasyceniu

• Kształtowanie się użyteczności całkowitej (U) i użyteczności krańcowej (MU):

krzywa obojętności

• Pokazuje wszystkie kombinacje dwu dóbr dające taką samą całkowitą użyteczność

ograniczenie budżetowe

• Zasoby finansowe gospodarstwa domowego wyznaczane poziomem dochodów jego członków

krańcowa stopa substytucji (MRS)

• Ilość dobra Y jaka jest niezbędna do rekompensaty jednej jednostki dobra X nie zmieniając łącznej użyteczności

MRS=zmiana wielkości konsumpcji jednostek Yzmiana wielkości konsumpcji jednostek X

maksymalizacja satysfakcji konsumenta

• Wówczas, gdy użyteczności krańcowe ostatniej jednostki każdego z dóbr zrównają się MUx=MUy

• Równowaga konsumenta – kiedy spożywca dąży do stabilizacji przyzwyczajeń nabywczych, przy których maksymalizuje swoją użyteczność całkowitą

• w przypadku nierówności cen jednostek x i y: Mux:Px=MUy:Py

2. linia budżetowa, optymalny wybór konsumenta

• Przykład optymalnego wyboru przy dochodzie gospodarstwa w wysokości 2000 umownych jednostek, cenie umownej jednostki żywności – 10, cenie umownej jednostki odzieży – 25

• Równanie: ilość jednostek nabytej żywności pomnożonej przez cenę równą 10 + ilość jednostek nabytej odzieży pomnożonej przez cenę równą 25 daje w sumie 2000

• Linia budżetu KL (K – odzież, L – żywność)

• Kombinacje leżące na linii KL znajdują się w zasięgu możliwości konsumenta i w całości wyczerpują jego budżet, powyżej linii budżetowej to nierealne poziomy zakupów, poniżej linii nie w pełni wyczerpują budżet, część dochodu przekształca się w oszczędności

• Optymalny wybór konsumenta wskazuje ten punkt na linii budżetu, którym ta linia styka się z najwyższą osiągalną krzywą użyteczności

różne możliwe sytuacje w przypadku zmiany poziomu dochodów lub cen oferowanych dóbr – zmiana położenia linii budżetu

• A) – dochód w ujęciu nominalnym oraz cena dobra Y się nie zmienia, a spada cena dobra X

• B) – dochód w ujęciu nominalnym oraz cena dobra X się nie zmienia, a spada cena dobra Y

• C) – cena dóbr X i Y się nie zmienia a wzrasta dochód nominalny (także w ujęciu realnym)

• Wzrost dochodów w ujęciu realnym następuje także wówczas, gdy dochód w ujęciu nominalnym się nie zmienia, a ceny spadają

zmiana położenia linii budżetu w przypadku, gdy dochody realne i nominalne rosną do poziomu 2500

• Na skutek wzrostu dochodów linia budżetu przesuwa się w prawo i w górę

dobra podrzędne

• Istnieją sytuacje, gdzie wzrost dochodu nie spowoduje wzrostu popytu (przy danej cenie) a nawet jego spadek. Są to dobra podrzędne lub dobra Giffena

• Mimo wzrostu dochodu ilość nabywana dobra X spadła – jest to dobro porzędne

krzywa popytu konsumenta

• Opis relacji między pożądaną przez konsumentów ilością dóbr a ich ceną