R-OP-Z4-Uwaga w rozwoju psychicznym dziecka

Streszczenie

Tekst ten jest nieźle opracowanym opisem rozwoju zjawiska uwagi u człowieka. Klaryfikuje on w jakich momentach życia pojawiają się określone formy uwagi, do czego są one stosowane, co na to wpływa i jaki jest ostateczny rezultaty wszystkich tych działań.

1.5.1. Rozwój procesów selekcji

Pytania

1. Jak wygląda rozwój procesów selekcji?

2. Jakie są okresy krytyczne w rozwoju procesów selekcji?

3. Jakie zauważamy najważniejsze zmiany w poszczególnych etapach tego rozwoju?

4. Na skutek czego zachodzą zminy rozwojowe procesów selekcji?

5. Na czym polega rozróżnienie wzorca od dystraktora?

6. Kiedy dziecko jest w stanie utrzymać uwagę intensywnie i długotrwale?

7. Na czym polega uwaga przymusowa i kiedy jest zauważalna?

8. Na czym polega uwaga ukryta?

9. Czym różni się trwałość uwagi od uwagi selektywnej i podatności na rozproszenie?

10. Jakie wyróżniamy poziomy uwagi i czym one się objawiają?

Do zapamiętania

• proste formy uwagi są dostępne już noworodkowi

• początkowo uwaga ma charakter odruchu orientacyjnego, który pomaga wyłapać z otoczenia to, co ważne > najpierw pobudzenie, potem fiksacja wzroku na bodźcu, a potem czynne poszukiwanie bodźca

• w 1.m-cu pojawia się uwaga przymusowa – dziecko skupia uwagę na bodźcu i nie może jej oderwać od punktu fiksacji (zanika ok. 4.m-ca, w 6m-cu można nauczyć dziecko powstrzymywania się od natychmiastowej reakcji na atrakcyjny bodziec)

• zaczątkiem selekcji bodźców jest zdolność do wykonywania posuwistych ruchów podczas śledzenia poruszającego się bodźca (2.m-c)

• uwaga ukryta to zmiany kierunku uwagi dokonywane bez wykonywania ruchu receptorów, ukryte przesunięcia uwagi zauważalne są już u 4.miesięczniaków.

• Całe te zmiany związane są z rozwojem struktur korowych związanych np. Z kierowaniem oraz planowaniem kierowania ruchu oczu

• zawężanie i rozszerzanie pola uwagi (selekcja percepcyjna) rozwijają się jeszcze w wieku szkolnym

• trwałość uwagi to zdolność do utrzymywania kierunku uwagi w stronę bodźca mimo działania dystraktorów

• uwaga selektywna to przetwarzanie informacji z jednego źródła przy jednoczesnym ignorowaniu innych

• podatność na rozproszenie jest najszersze i obejmuje wszystkie sytuacje, kiedy bodźce, niezwiązane z bieżącą aktywnościa umysłową lub działaniem, powodują zmiany w zachowaniu dziecka; wiąże się ze wzrostem zdolności do ignorowania dystraktora.

• Dziecko musi przyjąć pewne kryteria ważności, żeby podjąć rozróżnienie wzorca od dystraktora; u dzieci jest to nowość, wyrazistość percepcyjna i dynamika, później duże znaczenie odgrywa reprezentacja własnej osoby

• Ad.10 przypadkową (brak zaangażowania) i zogniskowaną (zaangażowanie)- 6.r.ż., w rytmie pracy serca; jeszcze może być uwaga uporządkowana (stabilne patrzenie, ale niekoniecznie intencjonalne) – 3 lata.

1.5.2. Rozwój kontroli nad procesami selekcji

Pytania

1. Jak rozwija się kontrola nad procesami selekcji?

2. Na czym polega teoria sieci uwagorych Posnera?

3. Czym różni się przedni od tylnego systemu uwagi?

4. Jakie funkcje pełnią te systemy?

Do zapamiętania

• ok 2r.z. Następuje podporządkowanie procesów selekcji celowemu działaniu dziecka

• uwaga dowolna (mowa pomaga w jej ukształtowaniu) vs. Uwaga mimowolna

• teoria posnera>zmiany rozwojowe mające miejsce w pierwszych dwóch latach życia dotyczą przede wszystkim tylnego systemu uwagi

• tylny system uwagi>> sieci orientacji odpowiedzialnej za funkcjonowanie percepcyjnych narzędzi selekcji

• przedni system uwagi>>sieć odpowiedzialna za uwagę wykonawczą (18.m-c)

• inni badacze wskazują na zróżnicowanie form i poziomów kontroli

1.5.3.Znaczenie uwagi w rozwoju poznawczym dziecka

Pytania

1. Czemu sprzyja rozwój uwagi?

2. Na co uwaga ma wpływ?

3. Dlaczego uwaga jest tak ważna w rozwoju poznawczym dziecka?

4. s.

Do zapamiętania

• preferencja do ierowania wzroku w stronę nowych bodźców u niemowląt >> większa inteligencja w wieku szkolnym /rozój odpowiednich struktur neuronalnych/

• rozwój uwagi wydaje się wpływać na dalszy rozwój poznawczy (strategie uczenia się itp.)

1.5.4.Społeczny kontakty rozwoju uwagi

Pytania

1. W jaki sposób doświadczenie kieruje rozwojem uwagi?

2. Jakie znaczenie dla rozwoju uwagi ma relacja dziecko-opiekun?

3. Kiedy kierunek spojrzenia drugiej osoby staje się znaczącym sygnałem dla niemowlęcia?

4. W jaki sposób posługiwanie się mową pomaga dziecku w utrzymaniu uwagi?

5. W czym pomaga dzieck zdolność do wzajemnego odczytywania kierunku uwagi?

6. Jaką wartość mają dla dziecka niewerbalne wskaźniki kierunku uwagi?

7. W jaki sposób kształtuje się sprawność kontroli nad kierunkiem i zaangażowaniem uwagi?

Do zapamiętania

• w rozwoju uwagi bardzo istotne są doświadczenia interpersonalne

• u niemowląt to dziecko jest inicjatorem kierowania uwagi

• pod koniec 1.r.z. Ważne dla dziecka staje się spojrzenie innej osoby

• Mowa ma zasadnicze znaczenie dla rozwoju uwagi dziecka

• niewerbalne wskaźniki kierunku uwagi mają wartość informacyjną i stanowią śtodek komunikowania się między ludźmi

• Umiejętność elastycznego przenoszenia uwagi sprzyja pozytywnym kontaktom społęcznym /regulacja emocji/