Uwaga
w rozwoju psychicznym
R-OP-Z4-Uwaga w rozwoju psychicznym dziecka
Streszczenie
Tekst ten jest nieźle opracowanym opisem rozwoju zjawiska uwagi u człowieka. Klaryfikuje on w jakich momentach życia pojawiają się określone formy uwagi, do czego są one stosowane, co na to wpływa i jaki jest ostateczny rezultaty wszystkich tych działań.
1.5.1. Rozwój procesów selekcji
Pytania
Jak wygląda rozwój procesów selekcji?
Jakie są okresy krytyczne w rozwoju procesów selekcji?
Jakie zauważamy najważniejsze zmiany w poszczególnych etapach tego rozwoju?
Na skutek czego zachodzą zminy rozwojowe procesów selekcji?
Na czym polega rozróżnienie wzorca od dystraktora?
Kiedy dziecko jest w stanie utrzymać uwagę intensywnie i długotrwale?
Na czym polega uwaga przymusowa i kiedy jest zauważalna?
Na czym polega uwaga ukryta?
Czym różni się trwałość uwagi od uwagi selektywnej i podatności na rozproszenie?
Jakie wyróżniamy poziomy uwagi i czym one się objawiają?
Do zapamiętania
proste formy uwagi są dostępne już noworodkowi
początkowo uwaga ma charakter odruchu orientacyjnego, który pomaga wyłapać z otoczenia to, co ważne > najpierw pobudzenie, potem fiksacja wzroku na bodźcu, a potem czynne poszukiwanie bodźca
w 1.m-cu pojawia się uwaga przymusowa – dziecko skupia uwagę na bodźcu i nie może jej oderwać od punktu fiksacji (zanika ok. 4.m-ca, w 6m-cu można nauczyć dziecko powstrzymywania się od natychmiastowej reakcji na atrakcyjny bodziec)
zaczątkiem selekcji bodźców jest zdolność do wykonywania posuwistych ruchów podczas śledzenia poruszającego się bodźca (2.m-c)
uwaga ukryta to zmiany kierunku uwagi dokonywane bez wykonywania ruchu receptorów, ukryte przesunięcia uwagi zauważalne są już u 4.miesięczniaków.
Całe te zmiany związane są z rozwojem struktur korowych związanych np. Z kierowaniem oraz planowaniem kierowania ruchu oczu
zawężanie i rozszerzanie pola uwagi (selekcja percepcyjna) rozwijają się jeszcze w wieku szkolnym
trwałość uwagi to zdolność do utrzymywania kierunku uwagi w stronę bodźca mimo działania dystraktorów
uwaga selektywna to przetwarzanie informacji z jednego źródła przy jednoczesnym ignorowaniu innych
podatność na rozproszenie jest najszersze i obejmuje wszystkie sytuacje, kiedy bodźce, niezwiązane z bieżącą aktywnościa umysłową lub działaniem, powodują zmiany w zachowaniu dziecka; wiąże się ze wzrostem zdolności do ignorowania dystraktora.
Dziecko musi przyjąć pewne kryteria ważności, żeby podjąć rozróżnienie wzorca od dystraktora; u dzieci jest to nowość, wyrazistość percepcyjna i dynamika, później duże znaczenie odgrywa reprezentacja własnej osoby
Ad.10 przypadkową (brak zaangażowania) i zogniskowaną (zaangażowanie)- 6.r.ż., w rytmie pracy serca; jeszcze może być uwaga uporządkowana (stabilne patrzenie, ale niekoniecznie intencjonalne) – 3 lata.
1.5.2. Rozwój kontroli nad procesami selekcji
Pytania
Jak rozwija się kontrola nad procesami selekcji?
Na czym polega teoria sieci uwagorych Posnera?
Czym różni się przedni od tylnego systemu uwagi?
Jakie funkcje pełnią te systemy?
Do zapamiętania
ok 2r.z. Następuje podporządkowanie procesów selekcji celowemu działaniu dziecka
uwaga dowolna (mowa pomaga w jej ukształtowaniu) vs. Uwaga mimowolna
teoria posnera>zmiany rozwojowe mające miejsce w pierwszych dwóch latach życia dotyczą przede wszystkim tylnego systemu uwagi
tylny system uwagi>> sieci orientacji odpowiedzialnej za funkcjonowanie percepcyjnych narzędzi selekcji
przedni system uwagi>>sieć odpowiedzialna za uwagę wykonawczą (18.m-c)
inni badacze wskazują na zróżnicowanie form i poziomów kontroli
1.5.3.Znaczenie uwagi w rozwoju poznawczym dziecka
Pytania
Czemu sprzyja rozwój uwagi?
Na co uwaga ma wpływ?
Dlaczego uwaga jest tak ważna w rozwoju poznawczym dziecka?
s.
Do zapamiętania
preferencja do ierowania wzroku w stronę nowych bodźców u niemowląt >> większa inteligencja w wieku szkolnym /rozój odpowiednich struktur neuronalnych/
rozwój uwagi wydaje się wpływać na dalszy rozwój poznawczy (strategie uczenia się itp.)
1.5.4.Społeczny kontakty rozwoju uwagi
Pytania
W jaki sposób doświadczenie kieruje rozwojem uwagi?
Jakie znaczenie dla rozwoju uwagi ma relacja dziecko-opiekun?
Kiedy kierunek spojrzenia drugiej osoby staje się znaczącym sygnałem dla niemowlęcia?
W jaki sposób posługiwanie się mową pomaga dziecku w utrzymaniu uwagi?
W czym pomaga dzieck zdolność do wzajemnego odczytywania kierunku uwagi?
Jaką wartość mają dla dziecka niewerbalne wskaźniki kierunku uwagi?
W jaki sposób kształtuje się sprawność kontroli nad kierunkiem i zaangażowaniem uwagi?
Do zapamiętania
w rozwoju uwagi bardzo istotne są doświadczenia interpersonalne
u niemowląt to dziecko jest inicjatorem kierowania uwagi
pod koniec 1.r.z. Ważne dla dziecka staje się spojrzenie innej osoby
Mowa ma zasadnicze znaczenie dla rozwoju uwagi dziecka
niewerbalne wskaźniki kierunku uwagi mają wartość informacyjną i stanowią śtodek komunikowania się między ludźmi
Umiejętność elastycznego przenoszenia uwagi sprzyja pozytywnym kontaktom społęcznym /regulacja emocji/
Strona