Chorągiwe

1. CHORĄGIEW WIELKIEGO MISTRZA WIĘKSZA

Chorągiew mistrza krzyżackiego większa, którą prowadził Wielki mistrz Ulryk v. Junigen;
byli w niej jego znakomitsi dworzanie i rycerze. Jego zaś szatę zwierzchnią, W której został zabity, ze znakomitego białego sukna z Arras, z utkanym tym znakiem posiada kościół parafialny w Kijach jako ornat.
Uwaga! chorągiew ta ma długości trzy łokcie a szerokości dwa i ćwierć łokcia.

2. CHORĄGIEW WIELKIEGO MISTRZA MNIEJSZA

Chorągiew mistrza krzyżackiego mniejsza,
pod którą byli rycerze krzyżaccy bardziej znakomici i wybitni oraz niektórzy rycerze zaciężni, przybyli z różnych części Niemiec oraz niektórzy dworzanie i pokojowcy mistrza.
Uwaga! Ta chorągiew mniejsza, czyli gończa chorągiew ma długości łokieć i ćwierć, szerokości zaś tylko łokieć.

3. CHORĄGIEW ZAKONU KRZYŻACKIEGO

Chorągiew Zakonu krzyżackiego,
którą prowadził wielki marszałek Prus, Fryderyk Wallerod rodem z Frankoni i znakomitego pochodzenia, który z rodziną swą ma za herb rzekę znaczoną krzyżem, na hełmie koguta czubatego. Został on zabity w tej bitwie i odwieziony do Malborka. Był on stryjem rodzonym Krzysztofa biskupa lubuskiego. Pod nią byli rycerze z Frankonii.
Uwaga! Chorągiew ta ma długości trzy łokcie i ćwierć, szerokości za trzy łokcie bez ćwierci.

4. CHORĄGIEW KSIĘCIA OLEŚNICKIEGO - KONRADA BIAŁEGO

Chorągiew Konrada Białego, księcia oleśnickiego ze śląska,
którą osobiście prowadził sam książę Konrad z ludzi własnych; pod nią służyli rycerze jego właśni z księstwa wrocławskiego i śląska. I sam książę Konrad został pojmany i pozbawiony zarówno chorągwi, jak całej swej fortuny, ale wypuszczony został na wolność z łaskawości Władysława króla polskiego.
Trzeba zaś wiedzieć, że ze wszystkich książąt śląskich czy też polskich nikt prócz tego Konrada oleśnickiego i Kazimierza, księcia słupskiego, czyli szczecińskiego nie przeszedł na stronę mistrza i Zakonu krzyżackiego z wieczną ich hańbą i wstydem, iż własną mowę i własną ojczyznę, wspierając wrogów chcieli rozszarpać i zniszczyć. Obu jednak oraz ich pojmanym rycerzom król Władysław przebaczył.
Uwaga! Ta chorągiew ma długości dwa łokcie i ćwierć a szerokości dwa łokcie bez ćwierci.

5. CHORĄGIEW "św. JERZEGO"

Chorągiew św. Jerzego po stronie krzyżackiej,
którą prowadził rycerz dzielny, poczytujący za hańbę uciekać z bitwy, Jerzy Kerzdorff . Stał bowiem nieustraszony dzierżąc ją, aż przez rycerzy polskich został pojmany, a chorągiew mu wydarto. Pod nią byli rycerze znakomici z różnych szczepów i ziem niemieckich, bardzo odważni i bitni, a wszyscy prawie zostali zabici, nieliczni uratowali się ucieczką. Jakie bowiem każdy zajął miejsce w walce, zachował padając i umierając, zwrócony wprzód ku nieprzyjacielowi.

6. CHORĄGIEW CHEŁMIŃSKA

Chorągiew miasta Chełmna,
którą niósł Mikołaj zwany Niksz, rodem ze Szwabii, chorąży chełmiński, którego mistrz pruski później ukarał na gardle, jakoby niezbyt wiernie postąpił. Prowadzili tę chorągiew rycerze Janusz Orzechowski i Konrad z Ropkow [z Robakowa].
Jest zaś bliższe prawdy twierdzenie innych, że wspomniany Mikołaj czyli Niksz, rycerz szwabski i chorąży chorągwi chełmińskiej, nie został zabity za jakąś zbrodnię wiarołomstwa przez mistrza pruskiego Henryka v. Plawyen, który nastąpił po Ulryku v. Junigend, zabitym w wielkiej bitwie - był bowiem rycerzem i walecznym i wielce cenionym w potrzebie wojennej - ale gdy ujrzał klęskę swej strony a siebie nędznie odartego ze wszystkiego i pojmanego, uzyskał pozwolenie zbliżenia się do Władysława, króla polskiego i zwrócenia się do niego z błaganiem. Co łacno uzyskawszy od litościwego króla, prosił, by mu pokazano chorągiew, którą nosił. Gdy mu ją pokazano na drugi dzień, ujrzawszy ją i objąwszy upadł i zmarł, i tam też na rozkaz króla został zakopany. Pod tą chorągwią byli [rycerze i mieszczanie ziemi chełmińskiej i miasta Chełmna].
Uwaga! Ta chorągiew ma długości trzy łokcie z dłonią jednej ręki, szerokości za trzy łokcie tylko. Ogon zaś ciągnie się na długość trzech łokci i ćwierci szerokości jednego łokcia bez pół ćwierci, a im niżej tym węziej, w końcu zaś najwęziej.

7. CHORĄGIEW - PODSKARBIEGO ZAKONU

Chorągiew krzyżacka, którą prowadził Tomasz Moerheym, podskarbi Zakonu, który w tej bitwie został zabity wraz z bardzo licznymi zaciężnymi rycerzami i czeladzią własną, których prowadził pod znakiem swego urzędu

8. CHORĄGIEW BISKUPA POMEZAŃSKIEGO

Chorągiew biskupa pomezańskiego,
którą prowadził Markward v. Reszemburg, pod nią byli rycerze ziemianie z biskupstwa pomezańskiego i inni rycerze wynajęci za zapłatą przez biskupa pomezańskiego.
Chorągiew tę, wydartą Markwardowi przez rycerzy polskich, Władysław król polski nazajutrz po bitwie przez Mikołaja Morawca z Kunosówki pod Książem, rycerza herbu Powała, posłał żonie swej Annie oraz Mikołajowi Kurowskiemu arcybiskupowi gnieźnieńskiemu, wikariuszowi królestwa oraz innym baronom polskim, mistrzom, doktorom, rajcom, którym zlecona była straż nad zamkiem i miastem Krakowem oraz całemu królestwu polskiemu i jego zamkom i miastom na znak zwycięstwa swego i klęski Krzyżaków.
Uwaga! Chorągiew ta ma długości dwa łokcie i pół, szerokości zaś dwa łokcie i ćwierć.

9. CHORĄGIEW KOMTURSTWA I MIASTA GRUDZIĄDZA (GRAUDENZ)

Chorągiew komturstwa i miasta Grudziądza,
którą prowadził Wilhelm v. Ellfenstein, komtur Grudziądzki, pod nią byli ludzie stanu rycerskiego i mieszczanie osiedli dokoła Grudziądza i w Grudziądzu, których większość była herbu tych, którzy noszą łeb żubra za godło i dlatego dano im taki proporzec, co jest wyraźnym świadectwem, że ziemia chełmińska zawsze była członem królestwa polskiego.
Komtur sam również Wilhelm v. Ellfenstein w tejże bitwie został zabity i większa ilość znacznych rycerzy własnych i zaciężnych wraz z nim.

10. CHORĄGIEW KOMTURSTWA I MIASTA BAŁGI

Chorągiew komturstwa i miasta Balgi,
którą prowadził komtur Balgi pod nią byli bracia zakonni stanu rycerskiego i niektórzy rycerze właśni a niektórzy zaciężni.
Uwaga ! Chorągiew ta ma długości trzy łokcie, szerokości zaś dwa łokcie bez pół ćwierci.

11. CHORĄGIEW KOMTURSTWA I MIASTA KOWALEWA (SCHÖNSEE)

Chorągiew komturstwa i miasta Schonsze [Kowalewo ],
którą prowadził Niklosz Wylcz, komtur w Schonsze [Kowalewie] pod nią byli bracia zakonni stanu rycerskiego i inni zaciężni oraz właśni rycerze.

12. CHORĄGIEW MIASTA KRÓLEWIEC (KÖNIGSBERG)

Chorągiew miasta Królewca,
którą prowadził wicemarszałek czyli wicekomtur królewiecki imieniem ..., a pod nią byli również niektórzy bracia zakonni stanu rycerskiego i niektórzy [rycerze] właśni a niektórzy wynajęci za pieniądze. Godło zaś proporca, mianowicie lew biały, nadane zostało miastu przez JAna, króla czeskiego, wówczas gdy wojował przeciw barbarzyńcom.
Uwaga: Ta chorągiew ma długości trzy łokcie, szerokości zaś dwa łokcie i pół ćwierci, ogon zaś ciągnie się na długość jednego łokcia i ćwierci, szerokości także łokcia bez ćwierci, im niżej, tym węziej, w końcu najwęziej.

13. CHORĄGIEW KOMTURSTWA STAROGARDZKIEGO (STARGARD)

Chorągiew kamturstwa starogrodzkiego,
którą prowadził Wilhelm Nyppem, komtur starogrodzki, pod nią byli nieliczni bracia zakonni i właśni rycerze, ale sami niemal zaciężni.

14. CHORĄGIEW - ? (druga chorągiew Ragnety? - wg Długosza - biskupstwa sambijskiego)

Chorągiew biskupa i biskupstwa sambijskiego,
którą prowadził Henryk hrabia z Kamieńca w Miśni, pod nią byli rycerze lennicy biskupa sambijskiego i niektórzy dworzanie biskupi oraz rycerze zaciężni, wynajęci przez tegoż biskupa sambijskiego. Uwaga! Ta chorągiew ma długości dwa łokcie i pół. szerokości zaś dwa łokcie i ćwierć.

15. CHORĄGIEW KOMTURSTWA I MIASTA TUCHOLI (TUCHEL)

Chorągiew komturstwa i miasta Tucholi,
którą jeden z Zakonu Henryk, komtur tucholski, prowadził, pod nią byli i bracia zakonni i giermkowie okręgu tucholskiego i rycerze zaciężni.
Ten Henryk, rodem Niemiec z Frankonii, komtur tucholski, od początku tej wojny aż do jej dokończenia był nadęty tak pysznym zuchwalstwem, że kazał nosić wszędzie dokąd się udawał dwa nagie miecze przed sobą i swym wojskiem tucholskim, które prowadził, nie inaczej jak gdyby już był zwycięzcą i wspaniałym oraz mężnym triumfatorem, jak gdyby cały los wojny od niego zależał. Było to przykre dla mistrza pruskiego Ulryka i jego komturów, a nikt nie pochwalał tak zuchwałej zaciekłości i chociaż dość często też karcono go i upominano publicznie i prywatnie, nie chciał poskromić swej zaciekłości ani się dać skłonić dobrze mu radzącym do porzucenia pychy, oświadczając, że nie prędzej schowa miecze do pochwy, aż je oba ubroczy we krwi polskiej. Tak tedy za dopuszczeniem sprawiedliwego sądu Bożego, gdy haniebnie z bitwy uciekając przybył do wsi Wielhniów , przez ścigających go rycerzy polskich wraz ze wszystkimi, którzy za nim uciekali dopędzony, a nędznie ścięty, poniósł śmiertelną, lecz zasłużoną karę za zuchwalstwo i pychę i nie udało mu się ani uczciwie umrzeć w bitwie, ani przez haniebną ucieczkę uratować życie nędzne i pożałowania godne.

16. CHORĄGIEW WIELKIEGO KOMTURA I KOMTURSTWA SZTUM (STUHM)

Chorągiew wielkiego komturstwa ze Sztumu,
którą prowadził wielkiej sławy mąż, brat Konrad Lichtersten, wielki komtur, pod którą byli sami niemal zaciężni rycerze z Austrii i nieliczni bracia zakonni.
Uwaga! Ta chorągiew ma długości trzy łokcie i ćwierć, szerokości zaś tylko trzy łokcie.

17. CHORĄGIEW ZAMIKU I KOMTURSTWA NIESZAWSKIEGO (NESSAU)

Chorągiew komturstwa nieszawskiego,
którą prowadził Godfryd Hoczfelth, komtur nieszawski, pod którą byli bracia zakonni i rycerze zaciężni.

18. CHORĄGIEW RYCERZY ZACIĘŻNYCH (Z WESTFALII?)

Chorągiew rycerzy i zaciężnych z Westfalii,
którą prowadził rycerz westfalski. A ci przyszli pomóc mistrzowi i Zakonowi za własne pieniądze i na koszt własny i dlatego chcieli mieć chorągiew własną i domu oraz rodu swego.
Uwaga! Ta chorągiew ma długości dwa łokcie i półtorej ćwierci, szerokości zaś dwa łokcie.

19 CHORĄGIEW WÓJTOSTWA I MIASTA ROGOŹNA

Chorągiew wójtostwa i miasta Rogoźna,
którą brat jeden zakonny, wójt Fryderyk v. Wed, wójt w Rogoźnie prowadził pod nią byli rycerze z okręgu rogozińskiego z domu i rodu Doliwów, ku chwale i czci których wójtostwo rogozińskie taki znak nosilo. Z tego jasno wynika, że okolica ta należała do ciała królestwa polskiego i przez Polaków była zaludniona oraz pozostawała w ich posiadaniu.

20. CHORĄGIEW KOMTURSTWA I MIASTA ELBLĄGA (ELBING)

Chorągiew miasta Elbląga i komturstwa,
którą prowadził komtur elbląski Werner Thetinger pod nią byli ludzie stanu rycerskiego i mieszczanie okręgu i miasta Elbląga oraz niektórzy bracia zakonni i niektórzy zaciężni.
Uwaga! Ta chorągiew ma długości dwa łokcie bez ćwierci, szerokości zaś łokieć i pół ćwierci.

21. CHORĄGIEW KOMTURSTWA I MIASTA POKRZYWNA (ENGELSBERG)

Chorągiew komturstwa i miasta Engelsburg (Pokrzywno),
którą prowadził Burkard Wobek, komtur Engelsburg (Pokrzywna), które po polsku Koprzywnem się zowie, pod nią walczyli bracia zakonni i niektórzy zaciężni wynajęci za pieniądze.

22. CHORĄGIEW KOMTURSTWA I MIASTA BRODNICY (STRASSBERG)

Chorągiew komturstwa i miasta Brodnicy,
którą prowadził Baldemin Stoll komtur brodnicki czyli Strassburga, pod nią byli bracia zakonni i rycerze okręgu brodnickiego oraz niektórzy rycerze zaciężni.
Uwaga! Ta chorągiew ma długości dwa łokcie bez ćwierci, szerokości zaś półtora łokcia.

23. CHORĄGIEW BISKUPA I BISKUPSTWA SAMBIJSKIEGO

Chorągiew biskupstwa i biskupa chełmińskiego,
którą dworzanin biskupi Teodoryk v. Sowemburg prowadził, pod nią byli i domownicy, i dworzanie, i lennicy rycerze.. biskupa chełmińskiego, który w tym czasie rządził stolicą chełmińską.
Uwaga! Ta chorągiew ma długości dwa łokcie i ćwierć, szerokości zaś dwa łokcie bez pół ćwierci.

24. CHORĄGIEW ZAMKU BRATIAN I NOWEGO MIASTA

Chorągiew wójtostwa zamku Bratianu i Nowego Miasta,
którą prowadził Jan v. Redere, wójt bratiański, pod nią byli niektórzy rycerze zakonni i niektórzy mieszczanie z Nowego Miasta oraz zaciężni wynajęci za pieniądze.

25. CHORĄGIEW MIASTA BRANIEWA (BRAUNSBERG)

Chorągiew miasta Brunsbergi (Braniewo),
którą prowadził..., pod nią byli ziemianie i lennicy oraz mieszczanie okręgu brunsbergskiego (braniewskiego) i niektórzy rycerze wynajęci za pieniądze.

26. CHORĄGIEW ZACIĘŻNYCH RYCERZY

Chorągiew rycerzy niemieckich z ...,
którą prowadził..., pod nią byli rycerze niemieccy z ..., którzy na koszt własny walczyli za Zakon i nieśli chorągiew własnego rodu, domu i rodziny.