2. Jak stać się bardziej kreatywnym?

E. Nęcka, Psychologia twórczości, GWP, Gdańsk 2001, rozdz. 7, str. 145-171

opracowała Karolina Czubernat :P

~ Twórczość - rozumiana jest jako działalność człowieka przynosząca rezultaty obiektywne i/lub subiektywne, nowe i wartościowe we wszystkich dziedzinach życia.

~ Proces twórczy - wymaga dynamicznej natury

~ Czynniki społeczne mogą twórczości sprzyjać lub ją blokować

~ O sprzyjającym lub niesprzyjającym charakterze traumatycznych przeżyć w dzieciństwie decyduje prawdopodobnie ocena możliwości ich wykorzystania jako "czynniki twórczego wzrostu". Dziecko może uciec w :

-> ucieczka w twórczość

-> zwiększona wrażliwość (zadaje pytania, patrzy z rożnych punktów odniesienia, wczuwa się w role innych)

-> przywracanie równowagi (emocjonalnej, poznawczej)

~ cieplarniane warunki domowe nie sprzyjają rozwoju twórczości

~ rodzina powinna zapewniać bezpieczeństwo ale również dawać szansę dziecku na wolność, przestrzeń, samodzielne rozw. problemów, dialogu partnerskiego. By nie miało miejsca zjawisko autorytarności (zakazy, nakazy) a raczej autorytatywność ( przestrzeń do dialogu, równe szanse wypowiedzi)

~ NIE! - konwergencja - problem jest zamknięty, ma jednoznaczną, z góry narzuconą odpowiedź

TAK! - dywergencja - wiele rozwiązań, pytań, spojrzeń na problem

~ wiedza jest punktem wyjścia do twórczości - zależność krzywoliniowa

~ najbardziej twórcze są te osoby, które wiedzą dużo, ale nie nazbyt dużo

~ kolejność narodzin : jedynacy i pierwsze dzieci dobre w akademickich dziedzinach; np. matematyka, kolejne dzieci : dziedziny artystyczne

~ myślenie operacyjne - 8-10 lat, konkrety

~ myślenie formalne 12-13 r.ż, potrafimy tworzyć problemy które nie istnieją; myślenie abstrakcyjne - wyimaginowane problemy nastolatek

~ szkoła nie sprzyja rozwijaniu twórczości; gdyż jest niejednolita, uogólniona, narzuca z góry sposoby rozwiązywania problemu - zadania, zmusza do konformizmu, narzuca schematy

~ plusy szkoły ; nauczyciel jako mentor, biblioteki, pracownie, konfrontacje pomysłów innych uczniów

~ bardziej twórczy uczniowie = bardziej niezdyscyplinowani

MIEJSCE PRACY

~ Twórczy klimat w mscu pracy (Ekrall i Ryhamer)

1) wyzwania zadaniami pracowników

2) pracownicy czują się wolni i nieskrępowani, gdy podejmują nowe inicjatywy, korzystają z wolności

3) nowe pomysły spotykają się z zainteresowaniem i wsparciem ze str. kolegów i kierownictwa

4) pracownicy nie boją się zgłaszać swoich pomysłów, gdy nie czują lęku przed np. ośmieszeniem

5) dużo dyskusji w swobodnej atmosferze, bezsztywne reguły

6) toleruje się umiarkowane ryzyko

~ mentor = model roli zawodowej, wzorzec osobowy, utwierdza, przekazuje wiedzę niejasną

~ modelowanie zachowań twórczych i kreatywnych: (Ruscio, Amabile)

1) rozwiązania algorytmiczne - krok po kroku. COŚ PODOBNEGO - SPRZYJA , COŚ INNEGO - NIE SPRZYJA

2) rozwiązania heurystyczne - na podstawie przykładów, niewiadomo jak dokładnie, stymulują twórczość, nie ograniczają COŚ PODOBNEGO - NIE SPRZYJA , COŚ INNEGO - SPRZYJA

~ kreatogenne społeczeństwo : twórczość rozkwita w warunkach dobrobytu, wolności osobistej, różnorodności kulturowej

~ każda twórcza idea podlega ocenie krytyka

~ paradoks Perkinsa : osoba ma potencjał. umiejętności, środki, by stworzyć dzieło, a mimo tego nie tworzy go :P,

A) nie umiemy wytworzyć, choć umiemy ocenić

B) umiemy wytworzyć, nie umiem ocenić

~ najbardziej twórcze dzieła pojawiają się wtedy, gdy nie spodziewamy się oceny, a nasza praca nie jest obserwowana na bieżąco, nikt nad nami nie stoi

~ osoby twórcze cechują się wew. umiejscawianiem kontroli, czyli przekonaniem o możliwości wpływania na bieg rzeczy

~ tłamsiciele : zabójcy pomysłów; "to się nie może udać", "nie potrafię" - szybka, bezrefleksyjna ocena

~ pośrednicy : klucznicy/bramkarze, między autorem dzieła a jego właściwym odbiorcą. Pośrednicy to np. recenzenci, wydawcy, redaktorzy, krytycy, dyrektorzy muzeów. Znaczenie i wpływ pośredników:

1) jasne, jednoznaczne kryteria oceny

2) konkurencja na rynku

3) poziom specjalizacji

~ efekt facylitacji społecznej ; poziom wykonywanego zwykłego zadania wzrasta w obecności innych ludzi

~ prócz obserwatorów, ważny fakt rywalizacji:

1) pozytywna : między grupami 1) pierwotna ; współzawodnictwo z innymi o najlepszy wynik

2) negatywna : w grupie 2) wtórna; współzawodnictwo o prestiż, sławę lub pieniądze

~ zjawisko ojcowskie; dane swoje dzieło uważamy za najlepsze

~ efekt Rosenthala - jednostka ma zachowywać się tak, jak wymaga od niej grupa, normy

~ efekt stygmatyzacji - jednostka, która wykracza poza normy, łamie ramy , schematy, ma "przyczepione etykietki" innego, wybijającego się