Jakkolwiek na rynku dostępnych jest obecnie wiele typów aparatów w najróżniejszych kształtach i rozmiarach, podstawowe elementy konstrukcyjne występują w nich wszystkich.

Każdy aparat jest w praktyce czarną skrzynką z otworem z przodu, przez który przechodzi światło z otoczenia i pada na tylną ściankę skrzynki, gdzie umieszcza się materiał światłoczuły. Najprostszą możliwą konstrukcją aparatu jest tzw. camera obscura, czyli pudło z małym otworkiem z przodu i płytą światłoczułą na tylnej ściance, na której zapisywany jest obraz wpadający przez otworek.

We współczesnych aparatach otworek zastąpiony jest obiektywem, który w kontrolowany sposób skupia światło na tylnej ściance aparatu, na której znajduje się przewijany z rolki film lub matryca z milionami specjalizowanych elementów światłoczułych oraz dodane jest wiele różnych urządzeń mechanicznych i elektronicznych, ogólna zasada działania jest jednak dokładnie taka sama jak w camera obscura.

Budowa współczesnego aparatu i wszystkie jego istotne elementy konstrukcji zawarte są na schemacie obok:

Budowa współczesnej analogowej lustrzanki jednoobiektywowej z obiektywem ze zmienną ogniskową

1. Zewnętrzna soczewka obiektywu pokryta zazwyczaj cienką warstwą antyodblaskową i pochłaniającą promieniowanie UV.

2. Soczewki korygujące, które razem z soczewką zewnętrzną tworzą zespół ruchomy, który można oddalać i przybliżać od aparatu za pomocą pierścienia (12), co umożliwia zmianę ogniskowej obiektywu, czyli tzw. zoom.

3. Wbudowana w zestaw tylnych, nieruchomych soczewek korygujących przysłona, za pomocą której można regulować ilość światła wpadającą z zewnątrz do aparatu.

4. Mechanizm spustowy – otwiera on przesłonę (zwaną też migawką), która normalnie jest zamknięta, dzięki czemu światło nie dociera do kliszy lub matrycy. Po naciśnięciu przycisku spustowego (7) przesłona się otwiera na ściśle określony czas, po czym ponownie się zamyka, dzięki czemu można precyzyjnie ustalać czas naświetlania kliszy lub matrycy. W aparatach analogowych naciśnięcie przycisku spustowego uruchamia też mechanizm przesuwu kliszy fotograficznej (5), a w lustrzankach podnosi także uchylne lustro.

5. Rolka z kliszą fotograficzną – w aparatach cyfrowych w tym miejscu zazwyczaj umieszczane są baterie zasilające oraz karty pamięci.

6. Uszy, do których można zamontować pasek do noszenia aparatu.

7. Przycisk uruchamiający mechanizm spustowy – w różnych aparatach występuje on w różnych miejscach, ale zwykle znajduje się w górnej, prawej części aparatu.

8. Pokrętło podstawowych nastawów aparatu.

9. Wyświetlacz parametrów pracy aparatu (w wielu aparatach go nie ma).

10. Wizjer, przez który można obserwować kadr – w lustrzankach jednoobiektywowych dzięki zastosowaniu pięciokątnego pryzmatu i uchylnego lustra (elementy zaznaczone na zielono) w wizjerze obserwuje się obraz bezpośrednio z obiektywu. W aparatach kompaktowych obraz w wizjerze tworzony jest za pomocą dodatkowego zestawu małych soczewek i nie odpowiada on dokładnie temu, co zarejestruje aparat, zwłaszcza przy zbliżeniach.

11. Tzw. gorąca stopka – złącze umożliwiające przyłączenie do aparatu zewnętrznej lampy błyskowej lub mechanizmu zdalnego wyzwalania.

12. Pierścień regulacyjny obiektywu – w skomputeryzowanych obiektywach typu zoom umożliwia on zmianę ogniskowej, w tradycyjnych obiektywach za pomocą pierścienia zmieniało się wartość przysłony oraz dokonywało się ręcznego ostrzenia kadru.

Ponadto współczesne aparaty mają zazwyczaj wbudowaną na stałe lampę błyskową, światłomierz, dalmierz, mechanizm autofocusu (automatycznego ostrzenia obrazu) i mechanizm stabilizacji obrazu (zapobiegający powstawaniu zdjęć tzw. poruszonych). Aparaty cyfrowe mają ponadto wbudowaną matrycę światłoczułą, procesor obrazu, pamięć stałą, wymienną kartę pamięci i umieszczony zazwyczaj na tylnej ściance kolorowy ekran ciekłokrystaliczny, na którym można obserwować obraz z matrycy, zanim zostanie zapamiętany, lub oglądać miniatury wcześniej wykonanych zdjęć.

CAMERA OBSCURA