Ćwiczenia po mastektomii
Usprawnianie szpitalne po zabiegu mastektomii jest często zbyt krótkie. Istotne jest aby kobieta miała świadomość, że systematyczna fizjoterapia znacznie wpłynie na jej samopoczucie i sprawność. Większość ćwiczeń można samodzielnie wykonywać w warunkach domowych- ważne są tylko zasady wykonywania: systematyczność, ale obciążenie delikatne. Ćwiczenia należy przeplatać wysokim ułożeniem kończyny- jest to pozycja, która umożliwia odpływ chłonki, zapobiega więc powstawaniu obrzęków.
Po zabiegu mastektomii, typowe są ograniczenia ruchomości w obrębie kończyny górnej. Często towarzyszą temu obrzęki. Podaję parę ćwiczeń, które pozwolą na samodzielną opiekę, i usprawnianie.
Ćwiczenia:
1-3 doba po zabiegu:
- zaciskanie dłoni w pięść
- rozczapierzanie i łączenie palców
- zgięcie/ wyprost kończyny górnej w stawie łokciowym (dłoń skierowana do
barku)
- chwyt rękami za łokcie (ręka po stronie operowanej spoczywa na zdrowej). Unoszenie kończyn w górę
- kończyny górne wyprostowane w stawach łokciowych, palce rąk splecione,
kończyna strony operowanej spoczywa na kończynie strony zdrowej. Unoszenie kończyn do góry
- kończyny górne wyprostowane, ruch w bok i do góry, prowadząc go po łóżku.
Metodyka ćwiczeń:
Należy je powtarzać przynajmniej 3x w ciągu dnia. Każde ćwiczenie powtórzyć 15-30 razy. Ruch prowadzony ma być do granicy bólu, bez przekraczania jej. Po każdym ćwiczeniu należy wykonywać wstrząsania całą kończyną górną przez około 5 sekund oraz pogłębione oddychanie. W czasie ćwiczeń oddechowych należy trzymać ręce na biodrach.
4-6 doba po zabiegu:
Pozycja wyjściowa do ćwiczeń- siad na krześle, z oparciem stóp o podłoże.
- unoszenie barków do góry
- krążenia barków w tył
- chwyt rękami za łokcie (ręka po stronie operowanej spoczywa na zdrowej). Unoszenie kończyn w górę
- kończyny górne wyprostowane w stawach łokciowych, palce rąk splecione,
kończyna strony operowanej spoczywa na kończynie strony zdrowej. Unoszenie kończyn do góry
- kończyny na szerokość barków- równoczesne unoszenie w górę
- unoszenie kończyn górnych bokiem w górę
Metodyka ćwiczeń:
Po każdym ćwiczeniu należy wykonać wstrząsanie kończyną i ćwiczenia oddechowe.
7-9 doba po zabiegu:
Ćwiczenia wykonuje się z laseczką- pozwala to kontrolować ruch i dozować go. Laseczkę trzymamy na szerokość barków.
1. unoszenie laseczki w wyprostowanych kończynach górnych
- opuszczenie ramion z laseczką na kark (zgięcie w łokciach)
- wyprost w łokciach
- opuszczenie laseczki na kolana
2. Uniesienie laseczki nad głowę, następnie ruch w prawo i lewo. Opuszczenie
laseczki na kolana
3.Chwyt jedną ręką za koniec laseczki i podnoszenie jej w górę. Potem zmiana
ręki.
4. Chwyt laseczki na szerokość barków. Krążenia do tyłu po torze "ósemki" w
prawą, potem w lewą stronę
5. Stanie przodem do ściany- "wchodzenie" i "schodzenie" palcami po ścianie
6. Stanie bokiem do ściany- "wchodzenie" i "schodzenie" palcami po ścianie
Zalecenia dla kobiet po mastektomii:
Należy unikać czynników sprzyjających rozwojowi obrzęku limfatycznego po amputacji piersi w obrębie kończyny górnej po stronie operowanej:
- nadmiernego wysiłku
- podnoszenia, noszenia ciężkich przedmiotów
- długotrwałego noszenia nawet lekkich przedmiotów, zwłaszcza gdy kończyna
górna jest opuszczona
- gwałtownych ruchów i powtarzania ruchów przy opuszczonych kończynach
górnych
- noszenia uciskających przedmiotów na kończynie górnej (zegarek, biżuteria,
ubranie)
- spanie na kończynie górnej strony operowanej
- gorących kąpieli (temperatura optymalna 34-38C)
- gorących okładów i intensywnego opalania się
- urazów kończyny górnej po stronie operowanej
- stanów zapalnych kończyny
- mierzenia ciśnienia tętniczego krwi, robienia zastrzyków i wlewów
kroplowych oraz pobierania krwi w obrębie kończyny po stronie operowanej
- pchania i ciągnięcia
- długiego moczenia kończyny
- używania drażniących detergentów
- nadmiernej wilgoci
- bielizny uszytej z szorstkich materiałów
- środków kosmetycznych i higienicznych, które drażnią skórę
- ucisku strony operowanej podczas jazdy samochodem (należy podkładać coś
miękkiego pod pasy bezpieczeństwa)
- noszenia ciasnej bielizny i biustonoszy z ciasnymi, wąskimi ramiączkami
Zaleca się wykonywanie:
- bierne i czynne wysokie ułożenie kończyny w czasie snu, wypoczynku i pracy
(z wykorzystaniem klinów, podkładek: ważne aby cała kończyna była
podparta)
- noszenie protezy piersi, co wpływa korzystnie na lepsze zrównoważenie stron
ciała i utrzymanie prawidłowej postawy
- pomiarów obwodów kończyny górnej po stronie zabiegu (kontrola obrzęku)
- 20-30 minutowych ćwiczeń- 1-2 razy dziennie.