Dziecko i kultura współczesna, Wykład, 09.11.2010
Mazurki Chopinowskie ściągnąć 16.11
arkusz A3
kredki
mapa fizyczna Polski
Typy i rodzaje aktywności kulturalnej społeczeństwa
Andrzej Tyszka wyodrębnił cztery zasadnicze typy uczestnictwa kulturalnego ograniczając je do uczestnictwa „ zinstytucjonalizowanego”, przebiegającego zasadniczo „ poza domem”, czy w ścisłym związku z ty co znajduje się „ poza domem „ np. wypożyczanie książek z biblioteki, oglądanie telewizji, słuchanie radia.
W układzie hierarchicznym, od najwyższego do najniższego stanowią je:
uczestnictwo aktywne i wszechstronne z nst cechami: inicjatywność, regularność kontaktu, zaangażowanie społeczne, ekspresja i twórczość
uczestnictwo ograniczenie aktywne, kompensacyjne, z nst cechami :mniejszy zakres kontaktów kulturalnych, mniejsza intensywność kontaktów, brak zaangażowania społecznego w pracę instytucji; wyraźna przewaga domowych zajęć kulturalnych nad „ pozadomowymi”
uczestnictwo sporadyczne i przypadkowe z nst cechami: minimalizacja pozadomowych kontaktów z treściami kultury, rzadkość i przypadkowość sytuacji określanej w potocznym języku „ pójść gdzieś, wybrać się dokądś” ; udział jedynie w widowiskach, kinie, występach okolicznościowych, zabawach, meczach sportowych
absencja kulturalna – brak jakiegokolwiek udziału w zorganizowanych formach uczestnictwa kulturalnego
Kiedy więc z tej szerszej perspektywy usiłujemy rozpatrywać typologię aktywności kulturalnej, uwzględniając też kryteria typologiczne A. Tyszki to prowadzi to do wyróżnienia następujących pięciu typów:
aktywność precyzyjnie i ekspresyjnie intensywna i wielostronna i współtwórcza – tworząca każdej jednostce, która ją rozwija, najwięcej okazji nie tylko dla bogatych przeżyć, rozwijania własnych kompetencji intelektualnych i emocjonalnych, kształtowania swojej świadomości na bogatym podłożu kontaktów kulturalnych, zapośredniczających stosunki społeczne z innymi ludźmi ze swego bezpośredniego i pośredniego otoczenia ale też sprzyjająca bogatej wielostronnej autoedukacji, co łącznie prowadzi do awansu kulturalnego
aktywność percepcyjnie i ekspresyjnie intensywna, ale już ograniczenia wielostronna czy wręcz jednokierunkowa: Ten typ aktywność kulturalnej ma duże znaczenie twórcze. Ma swoją wagę dla procesów autoedukacyjnych, jakie jednostka uruchamia w związku z tak zaangażowaną aktywnością kulturalna, ale w odróżnieniu od poprzedniego typu, są bardziej wszechstronne.
Aktywność intensywna, niekiedy nawet dość wszechstronna, ale wyłącznie percepcyjna: Reprezentanci tego typu na ogół dużo oglądają ( głównie TV i video ), dużo słuchają ( głównie lektury mniej ambitne „ łatwe i przyjemne” głównie gazety kolorowe ) jeżdżą na wycieczki, ale głównie dla rozrywki i wypoczynku, bez silnego zaangażowania poznawczego. W tym typie uczestnictwa na ogół nie ma miejsca na procesy autoedukacyjne, co najwyżej na jakieś nieznaczne procesy spontanicznej autokreacji czy autoedukacji zorientowanej czysto utylitarnie np. w zakresie niezbędnej, bo zewnętrznie egzekwowanej wiedzy i umiejętności zawodowych.
Aktywność rozrywkowo – rekreacyjna – w kulturze masmedialnej ma ona największą szansę na społeczne umasowienie i jest rzeczywiście najbardziej rozpowszechniona. Kultura symboliczna jest tu postrzegana głównie jako sfera rozrywki. Ale w życiu ludzi dorosłych rozrywka nie ma już niemal żadnych walorów edukacyjnych, odmiennie jak w życiu dziecka, dla którego jest głównym czynnikiem rozwoju
aktywność uboga – z tym typem wiążą się rozliczne niebezpieczeństwa degradacji kulturalnej, a często też deprawacji
Jak wyżej możemy zauważyć, że największy poziom aktywności kulturalnej możemy zaobserwować przez typy 1 i 2, a najmniejszy przez typ 3.