Święty Łukasz ewangelista w Dziejach Apostolskich umieszcza Jana zaraz po św. Piotrze. Nie decydowało o tym starszeństwo, bo Jan był najmłodszym uczniem Pana Jezusa. Był jednak - jak podaje Ewangelia wg św. Jana - pierwszym Jego uczniem, a także najbardziej umiłowanym. Najpierw Jan był uczniem św. Jana Chrzciciela. Kiedy zobaczył Jezusa, a Jan powiedział o Nim "Oto Baranek Boży", razem z Andrzejem poszli za Nim. Po tym pierwszym spotkaniu jeszcze nie zostali na stałe z Jezusem. Mateusz, Łukasz i Marek opisują, jak Pan Jezus spotkał nad Jeziorem Galilejskim Szymona zwanego Piotrem i brata jego Andrzeja, a następnie Jakuba syna Zebedeusza i brata jego Jana i powołał wszystkich czterech. Z tego tekstu dowiadujemy się, że św. Jan był z zawodu rybakiem i bratem Jakuba Starszego. Matką jego była św. Salome.
Św. Jan był jednym z trzech wybranych uczniów Pana Jezusa. Uczestniczył więc w największych wydarzeniach w Jego życiu. Był świadkiem wskrzeszenia córki Jaira, a także świadkiem przemienienia na górze Tabor i Modlitwy w Ogrójcu. Jan, tak jak i jego brat Jakub, byli nazywani przez Pana Jezusa Synowie Gromu (Boanerges). Święty Jan razem z Piotrem został wyznaczony do przygotowania Ostatniej Wieczerzy, był też tym uczniem, który w czasie Ostatniej Wieczerzy złożył głowę na piersi Pana Jezusa i był jedynym, który towarzyszył Mu podczas śmierci na krzyżu. Jemu to Jezus powierzył swoją Matkę.
W Dziejach Apostolskich widzimy Jana jako nieodłącznego towarzysza św. Piotra. Razem z Piotrem został wtrącony do więzienia.
Po Zesłaniu Ducha Świętego, jak podaje tradycja od roku 69, Jan głosił Ewangelię w Palestynie i Małej Azji. Z Apokalipsy dowiadujemy się, że kierował gminami chrześcijańskimi w Efezie, Smyrnie, Pergamonie, Tiatyrze, Sardes, Filadelfii i Laodycei. Około roku 95, według tradycji, św. Jan został uwięziony. Legenda głosi, że cesarz Domicjan chciał go zgładzić, tak jak innych chrześcijan, jednak kiedy podano mu truciznę, Jan zneutralizował ją znakiem krzyża (na pamiątkę tego zdarzenia podaje się do dziś w wielu kościołach wiernym poświęcone wino do picia, by nie szkodziła im żadna trucizna, ma też służyć utrwalaniu przyjaźni i pokoju między ludźmi - w niektórych okolicach zwyczaj ten nazywa się "miłością Jana"). Wtedy cesarz kazał gotować go we wrzącym oleju (stąd św. Jan bywa nazywany św. Janem w Oleju - do roku 1909 było nawet obchodzone osobne święto ku czci św. Jana w Oleju: 6 maja), ale Jan wyszedł z niego odmłodzony. Wówczas miał Domicjan skazać Jana na wygnanie na wyspę Patmos, gdzie powstała jego Apokalipsa. Kiedy Domicjan umarł, w roku 96, św. Jan mógł powrócić do Efezu, gdzie zmarł śmiercią naturalną.
Do VI wieku znane są wzmianki o grobie św. Jana w Efezie, przy którym działy się cuda. Później jednak Efez podupadł i dziś jest małą wioską turecką. Badania archeologiczne, prowadzone w 1936r. potwierdziły istnienie grobu w Efezie.
Święty Jan przedstawiany jest w ikonografii często tak jak inni ewangeliści z otwartą księgą - w towarzystwie orła (to nawiązanie do wizji proroka Ezechiela i do Apokalipsy - symbol orła, ponieważ teologiczną głębią swojej Ewangelii wzniósł się ponad innych ewangelistów), z kotłem z wrzącą oliwą, z kielichem, z którego wysuwa się wąż (czasem wąż przypomina smoka).
Święty Jan uważany jest za patrona Azji Mniejszej; patrona teologów, urzędników, notariuszy, rzeźbiarzy, malarzy, pisarzy, literatów, księgarzy, drukarzy, introligatorów, wytwórców papieru, właścicieli winnic, rzeźników, siodlarzy, szklarzy, zwierciadlarzy, grawerów, świecarzy i wikliniarzy; patrona przyjaźni; jest wzywany w przypadku zatrucia, poparzenia, choroby nóg i padaczki, w przypadku gradobicia, w modlitwie o dobre zbiory.
Imię Jan pochodzi z hebrajskiego: Johhanan i znaczy "Bóg jest łaskawy" oraz "Jahwe się zmiłował".