Na co się szczepić?

EDIPRESSE

Co roku jest ogłaszana lista szczepień zalecanych przez Głównego Inspektora Sanitarnego. Niektóre są wykonywane bezpłatnie (obowiązkowe dla dzieci i wskazane dla osób szczególnie narażonych na zachorowanie), za inne trzeba zapłacić samemu. Oto przed jakimi chorobami najlepiej się ochronić.

Świnka
Zachorowanie jest niebezpieczne dla mężczyzn, gdyż może prowadzić do niepłodności. Nie ma jednak pojedynczej szczepionki przeciw śwince. Jedyną możliwością ochrony przed tą chorobą jest szczepionka skojarzona przeciw odrze, śwince i różyczce.
Kto powinien się szczepić?
Mężczyźni, którzy nie chorowali w dzieciństwie na świnkę.
Jak się szczepi?
Wystarczy jednorazowa dawka.
Cena: 89 zł.

Grypa
Jest szczególnie niebezpieczna dla ludzi starszych, którzy mają obniżoną odporność, a także cierpiących na choroby przewlekłe. Może bowiem prowadzić do poważnych powikłań. Wirus grypy to bardzo sprytny zarazek. Co roku nieco się zmienia, dlatego firmy farmaceutyczne przed każdym sezonem grypowym przygotowują nową wersję szczepionki.
Kto powinien się szczepić?
Ci, którzy w pracy często mają kontakt z ludźmi, np. nauczyciele, lekarze, urzędnicy. Także chorzy na astmę, cukrzycę, niewydolność nerek, nowotwory i osoby powyżej 65 lat.
Jak się szczepi?
Przyjmuje się jedną dawkę najlepiej jesienią, przed sezonem zachorowań, najpóźniej w grudniu, styczniu.
Cena: 30-40 zł.

Kleszczowe zapalenie mózgu
Kleszcze przenoszą dwie choroby: boreliozę (nie ma na nią szczepionki) i kleszczowe zapalenie mózgu, na które można i warto się zaszczepić. Jest to choroba niebezpieczna i dla dzieci, i dla dorosłych.
Kto powinien się szczepić?
Osoby, które pracują w lasach, turyści, uczestnicy obozów przebywający na terenach, gdzie jest dużo kleszczy. Szczepionkę można stosować już od drugiego roku życia.
Jak się szczepi?
Preparat jest podawany w trzech dawkach. Drugą dawkę można przyjąć od 1 do 3 miesięcy po pierwszej, a trzecią po 9-12 miesiącach. Inny sposób polega na przyjęciu drugiej dawki po 14 dniach, a trzeciej po 12 miesiącach. Szczepionka uodparnia na 3 lata, potem trzeba wziąć tzw. dawkę przypominającą.
Cena jednej dawki: 45-80 zł.

Ospa wietrzna
Może prowadzić do poważnych powikłań, zwłaszcza u dorosłych, np. zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, problemów hematologicznych (spadku liczby płytek krwi). Szczególnie niebezpieczna jest dla kobiet w ciąży.
Kto powinien się szczepić?
Młode kobiety, planujące urodzenie dziecka, które nie przebyły ospy w dzieciństwie. Trzeba przy tym pamiętać, że w ciążę wolno zajść dopiero miesiąc po szczepieniu.
Jak się szczepi?
Przyjmuje się dwie dawki szczepionki w odstępie 6 tygodni.
Cena jednej dawki: 150-180 zł.

Żółtaczka pokarmowa, czyli wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A)
Prowadzi czasem do poważnego uszkodzenia wątroby. Można się nią zarazić, pijąc zakażoną wodę, jedząc umyte w niej owoce, ale też przez podanie ręki choremu czy kąpiel w basenie.
Kto powinien się szczepić?
Osoby, które pracują w zakładach produkujących żywność, oraz turyści podróżujący do miejsc, gdzie nie przestrzega się higieny. Zakażenie szczególnie ciężko może przebiegać u osób, które cierpią na przewlekłe choroby wątroby.
Jak się szczepić?
Trzeba przyjąć dwie dawki w odstępie od 6 do 12 miesięcy. Uzyskuje się odporność na 20-30 lat, a być może na całe życie.
Cena jednej dawki: 160-180 zł.

Żółtaczka wszczepienna, czyli wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B)
To bardzo poważna choroba, grozi uszkodzeniem wątroby, może nawet prowadzić do nowotworu tego narządu. Od 1994 roku w Polsce są szczepione na nią wszystkie noworodki. Obowiązkiem szczepienia objęto niemowlęta, gimnazjalistów, personel medyczny, uczniów i studentów szkół medycznych, osoby z bliskiego otoczenia zakażonych WZW typu B. Szczepi się także pacjentów przygotowywanych do operacji z krążeniem pozaustrojowym, chorych z przewlekłym uszkodzeniem nerek, wątroby oraz z niską odpornością.
W tych grupach szczepienia są wykonywane nieodpłatnie. Wszyscy inni muszą zapłacić.
Kto powinien się szczepić?
W zasadzie każdy. Żółtaczką wszczepienną można się zarazić np. podczas leczenia zębów, ale także przez kontakty seksualne. Na zakażenia drogą płciową szczególnie są narażone kobiety. Sprzyjają temu budowa anatomiczna narządów rodnych (zarazki łatwo się przedostają), badania ginekologiczne, podczas których używa się różnych narzędzi, a także porody. Ponadto wśród młodych osób nierzadko do zakażenia dochodzi w trakcie przekłuwania uszu, wykonywania tatuażu. Natomiast ludzie starsi najczęściej są narażeni na zakażenie w czasie pobytu w szpitalu.
Jak się szczepi?
Przyjmuje się trzy dawki szczepionki. Drugą po miesiącu od pierwszej, a trzecią po pół roku. W razie konieczności szybkiego uodpornienia stosuje się cztery dawki. Druga dawka jest podawana po 7 dniach, trzecia po trzech tygodniach, czwarta po 12 miesiącach. Należy pilnować wyznaczonych terminów, gdyż opóźnienie może wiązać się z koniecznością powtórzenia całego cyklu. Po szczepieniu nabywa się odporności na całe życie.
Cena jednej dawki: 50-75 zł (w czasie tzw. żółtego tygodnia szczepionki są tańsze).
Uwaga! Od niedawna jest dostępna szczepionka skojarzona, która chroni równocześnie przed żółtaczką wszczepienną i pokarmową. Jeśli szczepisz się oddzielnie, musisz przyjąć w sumie pięć dawek. Szczepionki skojarzonej możesz wziąć trzy dawki. Drugą bierze się po miesiącu od pierwszej, a trzecią po pół roku.
Cena jednej dawki: 120-170 zł.

Różyczka
Choroba niebezpieczna dla kobiet w ciąży, gdyż grozi uszkodzeniem płodu.
Kto powinien się szczepić? Kobiety, które zamierzają urodzić dziecko, a nie przechodziły różyczki w dzieciństwie. Jeśli nie masz pewności, czy chorowałaś, powinnaś zrobić test na obecność przeciwciał. Pamiętaj, że ciążę możesz zaplanować dopiero po trzech miesiącach od szczepienia.
Jak się szczepi?
Już jednorazowa dawka daje całkowitą ochronę.
Cena: 70 zł.

Tężec
Zakażenie tężcem grozi Ci, gdy do rany dostaną się bytujące w ziemi jego zarodniki lub laseczki.
Kto powinien się szczepić?
Dla dzieci i młodzieży jest to szczepienie obowiązkowe. Dorosłym zaleca się przyjmowanie dawek przypominających co 10 lat.
Jak się szczepi?
Bierze się trzy dawki szczepionki. Drugą 4-6 tygodni po pierwszej, trzecią po 9-12 miesiącach.
Cena jednej dawki: 15-30 zł.

Joanna Mandes
Konsultacja: dr n. med. Ewa Maria Duszczyk, Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Akademii Medycznej w Warszawie

---