Ludmiła Dziewięcka - Bokun

Ekskluzja społeczna jako problem polityki społecznej

• ekskluzja ≈ usunięcie, wyłączenie, wykluczenie; termin wprowadzony do języka politycznego w latach 60. we Francji; bywa (niesłusznie!) traktowany jako synonim ubóstwa

• Peter Townsend - „Poverty In the United Kingdom” - 1979 - propozycja pojmowania biedy jako niemożności uczestniczenia w życiu wspólnoty spowodowana zarówno brakiem odpowiedniego dochodu, jak i pozbawieniem lub ograniczeniem dostępu do określonych aktywności, do których dostępność determinują oprócz pieniędzy, wykształcenie, stan zdrowia, miejsce zamieszkania, przynależność etniczna itp.

• przyjęcie ww propozycji i uszczegółowienie jej przez ONZ na konferencji w Kopenhadze w 1995 roku (ale stosowanie klasycznej def. biedy)

• bieda ≠ ekskluzja; bieda postrzegana jest jako stan niedostatku , którego wskaźnikiem jest dochód lub wielkość spożycia zaspokajającego podstawowe potrzeby; ekskluzja jest zjawiskiem wielowymiarowym, którego jedną z form przejawienia się jest bieda; obejmuje materialną i niematerialną deprywację; odnosi się do utrwalonej w czasie sytuacji nierównego dostępu do praw i instytucji oraz drastycznego załamania się stosunków społecznych, wykluczenia z relacji społecznych

• przyczyny ekskluzji: ubóstwo, niepełnosprawność, rozwód, przekonania religijne, poziom wykształcenia, pochodzenie etniczne itp.

• podstawowe obszary przejawiania się ekskluzji: konsumpcja, produkcja, stopień integracji społecznej

• grupy najwyższego ryzyka na runku pracy: niewykwalifikowani i nisko wykwalifikowania robotnicy, samotne matki, obcokrajowcy, niepełnosprawni, absolwenci szkół, aktualnie bezrobotni

• raport Rady Europy pokazuje, że ekskluzja jest ryzykiem stale obecnym, które nasila się i nie jest hamowane przez państwa UE (brak strategii przeciwdziałania ekskluzji!)

• ekskluzja występuje z większą siłą w społeczeństwach o niedorozwiniętej sieci organizacyjnej społeczeństwa obywatelskiego

• cel długofalowej polityki społecznej przeciwdziałającej ekskluzji: zapewnienie wszystkim członkom każdej społeczności dostępu do instytucji i urządzeń ochrony prawnej