Ocena budowy aparatu artykulacyjnego

Oceniana część aparatu mowy	Cechy podlegające ocenie		Uwagi dotyczące nieprawidłowości
jama ustna	wargi	symetria: symetryczne, niesymetryczne wielkość: w normie, przerośnięte napięcie: wiotkie, napięte, w normie długość: wąskie, małe, w normie powierzchnia: pęknięcia, szwy, blizny, rozszczep, wcięcia, przetoki, bez zmian
		język	wielkość: makroglosja, mikroglosja, w normie symetria (patrzymy na linię środkową języka): symetryczny, niesymetryczny obecność rowka językowego: jest, brak powierzchnia: język geograficzny, pofałdowany, z bruzdami, jednolity długość: długi, krótki, w normie wędzidełko: odpowiednio długie, ankyloglosja lekka, ankyloglosja znaczna
		zgryz oraz zęby	zgryz: prawidłowy, tyłozgryz, przodozgryz, zgryz krzyżowy, otwarty, otwarty boczny, głęboki, przewieszony ustawienie koron: retruzja (wychylenie górnych zębów przednich do wewnątrz jamy ustnej), protruzja (wychylenie górnych zębów przednich na zewnątrz jamy ustnej) diastema: jest, nie ma próchnica: jest, nie ma ustawienie zębów: luźno, ciasno, stłoczenia, rotacje zębów uzębienie: pełne, braki w uzębieniu, zęby w trakcie wymiany
	jama nosowa	budowa nosa	budowa: prawidłowa, blizny, garby na nosie, symetryczny, niesymetryczny skrzydełka: symetryczne, niesymetryczne wygląd słupka nosa - bez zmian przegroda nosa(sprawdzamy podnosząc czubek nosa): prosta, skrzywiona
		drożność nosa	drożny, niedrożny (sprawdzamy prosząc dziecko by wydmuchało powietrze każdą dziurką oddzielnie)	niepełna drożność na skutek kataru
	jama gardłowa	migdałki podniebienne	w normie, przerośnięte
		podniebienie twarde	powierzchnia: gładka, rozszczepy, przetoki, blizny, wysklepienie: łagodne, wysokie, gotyckie (wąskie i wysokie)
		podniebienie miękkie	długość: 1/3 całości podniebienia, skrócone powierzchnia: gładka, blizny, przetoki, rozszczepy (rozszczep podśluzówkowy), niepełna ciągłość rozszczep języczka
		żuchwa	wielkość: mała, wielka, w normie ruchomość żuchwy: ruchy okrągłe podczas żucia - tak, nie napięcie mięśnia żuchwowego: jest, brak przemieszczenie: tak, nie

Ocena sprawności aparatu artykulacyjnego

Części aparatu mowy	Ocena sprawności*	Przykłady zadań/ćwiczeń
język	3	język w grot i w łyżeczkę
		3	opuszczanie języka na brodę i podnoszenie do nosa
		3	kierowanie czubka języka do kącików ust
		3	unoszenie języka do podniebienia
		3	kląskanie
		3	oblizywanie warg
		2	przyklejanie języka do podniebienia
		2	język w koci grzbiet
		2	liczenie zębów językiem
	wargi	3	zaciskanie warg, „strzelanie” z warg
		3	ściąganie i rozciąganie warg (uśmiech-dzióbek)
		3	rybka z ust (zęby złączone)
		3	cmokanie
		3	pękanie balonika
żuchwa	3	opuszczanie żuchwy
podniebienie miękkie	3	ziewanie
		3	kaszel
		3	wypowiadanie [a] staccato

* Przy ocenianiu sprawności poszczególnych elementów aparatu mowy posługujemy się poniższą skalą ocen sprawności:

0 - znacznie nieprawidłowa, obniżona; niewykonanie ruchu mimo prób; niemożność wykonania ruchu (spowodowane nieprawidłowościami w budowie)

1 - sprawność średnio-prawidłowa i średnio-obniżona

2 - sprawność nieznacznie nieprawidłowa i nieznacznie obniżona

3 - sprawność odpowiednia, prawidłowe wykonanie ruchów

• Ocena czynności fizjologicznych w obrębie narządów mowy

Ocena czynności fizjologicznych w obrębie aparatu artykulacyjnego

CZYNNOŚĆ FIZJOLOGICZNA	SPOSÓB WYKONYWANIA DANEJ CZYNNOŚCI	OCENA
Odgryzanie (trzymanie słomki)	prawidłowe: przednimi siekaczami, centralne	prawidłowe centralne
		nieprawidłowe: boczne
	Żucie	prawidłowe: z zamkniętymi ustami, ruchy żuchwą
		nieprawidłowe: uchylona usta	nieprawidłowe
	Połykanie	prawidłowe (dorosłe, dojrzałe): pionizacja języka, brak napięcia warg, napięcie mięśnia żwacza	prawidłowe
		nieprawidłowe: płaskie ułożenie języka, zespolenie wargowo-zębowe (wsuwanie języka między zęby i wargi), napięcie warg, brak napięcia mięśnia żwacza
	Oddychanie	prawidłowe: przez nos
		nieprawidłowe: przez usta, uchylone usta język - uniesiony do podniebienia, leży na dnie jamy ustnej, wsunięty między wałki dziąsłowe	nieprawidłowe - język leży na dnie jamy ustnej

1.6.4. Ocena jednostek znaczących - wyrazów (ich sposobu użycia, rozumienia oraz realizacji spontanicznej i powtarzania)

1.6.4.1. Rzeczowniki

• Nazwy zwierząt

Rzeczowniki (co to?)	Użycie	Rozumienie	Realizacja	Powtórzenie
Badane wyrazy							Powtórzenie I	Powtórzenie II
Krowa	+		krufka
Świnia	+		SFinka
Osioł	+		oSo;
Koń	+		koNik
Owca	+		ofca
Pies	+		Pjesek
Baran	-		ofca
Kot	+		kotek
Gęś	-		boCan
Kaczka	+		ka,u\ka
Królik	+		kruLi,Ki
Koza	+		koZo;ek
Lew	+		lef
Zebra	+		zebra
Żyrafa	+		/erafa
Słoń	+		s;oNik
Tygrys	+		tygrys
Pantera	+		pantera

• Nazwy zawodów

Rzeczowniki (co to?)	Użycie	Rozumienie	Realizacja	Powtórzenie
Badane wyrazy							Powtórzenie I	Powtórzenie II
Strażak	+	+	stra/ak
Kucharz	+	+	kuxa\
Pielęgniarka	-+		PjeregNarka
Krawcowa	-	+	kraVjecka
Pilot	-	+	pan samolotu
Listonosz	+	+	Listono\
Nauczycielka	+	+	nau,yCelka
Policjant	+	+	poLicjant
Piekarz	+	+	Pjeka\
Sprzedawczyni	+	+	sklepova
Kelnerka	-	+	dostava cuKjerkuf
Fryzjerka	-	+	opCinarka

• Nazwy ubrań

Rzeczowniki (co to?)	Użycie	Rozumienie	Realizacja	Powtórzenie
Badane wyrazy							Powtórzenie I	Powtórzenie II
Spodnie	+	+	spodNe
Kalosze	+	+	kalo\e
Skarpety	+	+	skarpetKi
Czapka	+	+	,apka
Parasol	+	+	parasol
Majtki	+	+	majtKi
Bluzka	+	+	bluza
Kurtka	+	+	kurtka
Płaszcz	+	+	p;a\,
Podkoszulka	+	+	potko\ulka

• Nazwy warzyw

Rzeczowniki (co to?)	Użycie	Rozumienie	Realizacja	Powtórzenie
Badane wyrazy							Powtórzenie I	Powtórzenie II
Papryka	+	+	papryka
Pomidor	+	+	poMidor
Marchewka	+	+	marxefka
Kapusta	+ (podp)	+	kapusta
Cebula	+	+	cebula
Por	-	+	\,yPjorek	por
Ogórek	+	+	ogurek
Burak	+	+	burak
Fasolka	+	+	fasolka
Kalafior	+	+	kalaFjor
Ziemniak	+	+	kartofel

• Nazwy owoców

Rzeczowniki (co to?)	Użycie	Rozumienie	Realizacja	Powtórzenie
Badane wyrazy							Powtórzenie I	Powtórzenie II
Banan	+	+	banan
Winogrono	+	+	Vinogrono
Jabłko	+	+	japko
Śliwki	+	+	SLifka
Ananas	+	+	ananas
Cytryna	+	+	cytryna
Kiwi	+	+	KiVi
Truskawka	+	+	truskafka
Arbuz	+	+	arbus
Gruszka	+	+	gru\ka
Malina	+	+	maLina

• Części ciała

Rzeczowniki (co to?)	Użycie	Rozumienie	Realizacja	Powtórzenie
Badane wyrazy							Powtórzenie I	Powtórzenie II
Głowa	+	+	g;ova
Szyja	+	+	\yja
Ramiona	+	+	raMjona
Oczy	+	+	o,y
Uszy	+	+	u\y
Nos	+	+	nos
Włosy	+	+	v;osy
Usta	+	+	usta
Ręce	+	+	rence
Nogi	+	+	noga
Palce	+	+	palce
Brzuch	+	+	b/ux

• Środki komunikacji

Rzeczowniki (co to?)	Użycie	Rozumienie	Realizacja	Powtórzenie
Badane wyrazy							Powtórzenie I	Powtórzenie II
Samochód	+	+	samoxut
Autobus	+	+	a;tobus
Samolot	+	+	samolot
Helikopter	+	+	xeLikopter
Statek	+	+	statek
Łódka	+	+	;uC
Kajak	-	+	xamak	kajak
Pociąg	+	+	poCo.k
Traktor	+	+	traktor
Motor	+	+	motor
Wywrotka	+	+	Ce;/arufka
Wóz	-	+	p\y,epka	vus
Rower	+	+	rover
Żaglówka	-	+	/aGjel	/aglufka

• Przedmioty codziennego użytku

Rzeczowniki (co to?)	Użycie	Rozumienie	Realizacja	Powtórzenie
Badane wyrazy							Powtórzenie I	Powtórzenie II
Telewizor	+	+	teleVizor
Telefon	+	+	telefon
Komputer	+	+	laptop
Pralka	+	+	pralka
Suszarka	+	+	su\arka
Odkurzacz	+	+	otku/a,
Robot kuchenny	+	+	Mikser
Żelazko	+	+	/elasko
Czajnik	+	+	,ajNik
Aparat fotograficzny	+	+	aparat

1.6.4.2. Czasowniki

Czasowniki (co robi?)	Użycie	Rozumienie	Realizacja	Powtórzenie
Badane wyrazy							Powtórzenie I	Powtórzenie II
Idzie	+	+	xo{i
Czyści	+	+	,syci
Wyciera się	-	+	myje Se	vycera Se
Bawi się	+	+	baVi Se
Lepi	-	+	skleja	lepi
Zrywa	+	+	zBjera
Kładzie	+	+	k;a{e
Śpiewa	+	+	SPjeva
Biegnie/ Biega	+	+	Bjega
Waży się	-	+	stoji na va[e	va/y Se
Waży	-	+	sp\edaje	va/y
Kopie	+	+	koPje
Rąbie	+	+	romBje
Wyciera	-	+	myje	vyCera
Szyje	+	+	\yje
Czyta	+	+	,yta
Skacze	+	+	ska,e
Myje się	+	+	myje Se
Zmywa	+	+	myje na,yNa
Gotuje	+	+	gotuje
Śpi	+	+	SPi
Kroi	+	+	kroji
Pisze	+	+	pi\e
Tańczy	+	+	tan,y
Zamyka	-	+	puka	zamyka
Otwiera	+	+	otFjera
Patrzy	+	+	paT\y
Rozpala	+	+	rospala
Pierze	+	+	Pje/e
Prasuje	+	+	prasuje
Maluje	+	+	maluje
Maluje się	+	+	maluje Se
Kąpie	+	+
Karmi	+	+	karMi
Zbiera (jagody)	+	+	Zbiera
Wycina	+	+	vyCina
Sprząta	+	+	sp\onta
Rozbija	+-?	+	zbija jajko
Siedzi	+	+	Se{i
Jedzie	+	+	jeZ{i
Stawia	+	+	staVja
Rysuje	+?	+	maluje
Leci / Lata	-	+	jeZ{i	leci
Pije	+	+	Pije
Stoi	+	+	stoji
Pływa	+	+	p;yva
Ściele	-	+	uk;ada podu\Ki	SCele
Śmieje się	+	+	uSMjexa Se
Płacze	+	+	p;a,e
Czesze się	+	+	,e\e Se
Czesze	+	+	,e\e
Je	+	+	je
Niesie (klocki)	+	+	noSi
Podsumowanie

1.6.4.3. Przymiotniki

Przymiotniki (jaki jest?)	Użycie	Rozumienie	Realizacja	Powtórzenie
Badane wyrazy							Powtórzenie I	Powtórzenie II
kwaśna	+	+	kfaSna	kfaSna
miękka	+	+	Mjenka	Mjenka
lekka	+	+	letka	letka
kolorowa	+	+	kororova	kororova
duża	+	+	du/a	du/a
zimne	+	+	Zimne	Zimne
słodkie	+	+	s;otKje	s;otKje
smutny	+	+	smutny	smutny
wesoły	+	+	veso;y	veso;y
wygodne	+	+	vygodne	vygodne

1.6.4.4. Kolory

KOLORY	Użycie	Rozumienie	Realizacja	Powtórzenie
Badane wyrazy							Powtórzenie I	Powtórzenia II
Niebieski	+	+	Nebeski
Fioletowy	+	+	Fjoletovy
Różowy	+	+	Ru/ovy
Pomarańczowy	+	+	pomaran,ovy
Czarny	+	+	,arny
Brązowy	+	+	bro;zovy
Zielony	+	+	Zelony
Szary	+	+	\ary
Czerwony	+	+	,ervony
Żółty	+	+	/u;ty
Biały	+	+	Bja;y
Podsumowanie

KOLORY	Użycie	Rozumienie	Realizacja	Powtórzenie
Badane wyrazy							Powtórzenie I	Powtórzenia II
Niebieska
Fioletowa
Różowa
Pomarańczowa
Czarna
Brązowa
Zielona
Szara
Czerwona
Żółta
Biała
Podsumowanie

1.6.4.5. Przysłówki

Zadawałam pytania:

Jak jest latem?

Jak jest zimą?

Jak jest nocą?

Jak jest w ciągu dnia?

Jak porusza się żółw?

Jak jeździ wyścigówka?

Jak jest w szkole na przerwie?

Jak jest gdy wszyscy milczą?

Jak jest gdy posprzątamy?

Jak spada liść z drzewa?

Jak lata samolot?

Przysłówki (jak jest?)	Użycie	Rozumienie	Realizacja	Powtórzenie
Badane wyrazy							Powtórzenie I	Powtórzenia II
Gorąco	+	+	goronco
Zimno	+	+	Zimno
Ciemno	+	+	Cemno
Jasno	+	+	Vidno
Wolno	+	+	volno
Szybko	+	+	\ypko
Głośno	+	+	xa;aSLiVje
Cicho	+	+	Cixo
Czysto	+	+	,ysto
Delikatnie	+	+	deLikatNe
Wysoko	+	+	vysoko

1.6.4.6. Przyimki

PRZYIMKI	Użycie	Rozumienie	Realizacja	Powtórzenie
Badane wyrazy							Powtórzenie I	Powtórzenie II
Na	+	+	na \aFje
Pod	+	+	pot \afo;
Obok/ koło	+	+	ko;o \afy
Nad	-	+		nat
Za	-	+		za
Przed	-	+		p\et
W	+	+	f\aFje
Do	+	+	do \afy
Podsumowanie

1.6.4.7. Zaimki

Zaimki	Użycie	Rozumienie	Realizacja	Powtórzenie
Badane wyrazy							Powtórzenie I	Powtórzenia II
Ja	+	+	ja	ja
Ty	+	+	ty	ty
On	+	+	on	on
Ona	+	+	ona	ona
Ono	-	+	{i{uS	ono
My	-	+	jesteSmy	my
Wy	+	+	vy	vy
Oni	-	+	ro[eNstfo	oni
Mój	+	+	muj	muj
Twój	+	+	tfuj	tfuj
Nasz	-	+	muj	na\
Wasz	-	+	tfuj	va\

1.6.4.8. Liczebniki

Pierwsza próba z użyciem 12-kolorowej plasteliny

Liczebniki (który?)	Użycie	Rozumienie	Realizacja	Powtórzenie
Badane wyrazy							Powtórzenie I	Powtórzenia II
Pierwszy	-	+	jeden	Pjer\y
Drugi	-	+	dva	druGi
Trzeci	-	+	T\y	,\eCi
Czwarty	+	+	,tery	,farty
Piąty	-	+	PjeNC	Pjonty
Szósty	-	+	\eSC	\usty
Siódmy	-	+	Sedem	Sudmy
Ósmy	-	+	oSem	usmy
Dziewiąty	-	+	{eVjeNC	{eVjonty
Dziesiąty	-	+	{eSeNC	{eSonty
Jedenasty	-	+	jedenaSCe	jedenasty
Dwunasty	-	-	dvanaSCe	dvunasty

Liczebniki - druga próba z użyciem pluszaków

Liczebniki (który?)	Użycie	Rozumienie	Realizacja	Powtórzenie
Badane wyrazy							Powtórzenie I	Powtórzenia II
Pierwszy	+	+	Pjer\y	Pjer\y
Drugi	+	+	druGi	druGi
Trzeci	+	+	,\eCi	,\eCi
Czwarty	+	+	,farty	,farty
Piąty	+	+	PjeNC Pjonty	Pjonty

1.6.4.9. Antonimy

- Ta wieża jest wysoka a ta?

- Ta piłka jest miękka a ta?

- Ta piłka jest duża a ta?

- Ten tulipan jest czerwony a ten?

- Ta linijka jest krótka a ta?

- Ten klocek jest plastikowy a ten?

- Ta puszka jest lekka a ta?

- Ta butelka jest pełna a ta?

ANTONIMY	Użycie	Rozumienie	Realizacja	Powtórzenie
Badane wyrazy							Powtórzenie I	Powtórzenie II
wysoka-niska	+	+	ma;a	vysoka Niska
miękka-twarda	+	+	twarda	Mjenka tfarda
duża-mała	+	+	ma;a	du/a ma;a
biały-czerwony	+	+	kororovy	,ervony Bja;y
krótka-długa	+	+	d;uga	krutka d;uga
plastikowy-drewniany	+	+	z drevna	plas-ikovy drevNany
lekka-ciężka	+	+	Ce.\ka	letka Ce.\ka
pełna-pusta	+	+	pusta	pe;na pusta
Podsumowanie

„Czekolada jest słodka, a cytryna …” kfaSna

„Węgiel jest czarny, a cukier jest …” s;otKi

„Węgiel jest czarny, a mleko jest …” Bja;e

„Piórka są lekkie, a kamienie są …” Ce;\Kje

„Mama jest młodsza, a babcia jest …” star\a

„Puszka jest metalowa, a szklanka …” s \k;a

„Dzieci bawią się w dzień, a śpią w …” nocy

„Klient kupuje a sprzedawca …” sp\edaje

„Kubek z wodą jest pełny, a bez wod y - …” pusty

„Leń jest leniwy, a pracuś jest …” pracoVity

Ocena jednostek elementarnych (dźwięków mowy)

DŹWIĘK MOWY		Nagłos	Śródgłos	Wygłos	Grupy spółgłoskowe
SAMOGŁOSKI USTNE SAMOGŁOSKI NOSOWE	a
		o
		e
		u
		i
		y
		ą
		ę
	PÓŁSAMO- GŁOSKI	ł
		j
	SPÓŁGŁOSKI PODSTAWOWE	p
		b
		m
		f
		v
		t
		d
		c
		[
		s
		z
		n
		l
		r
		š
		ž
		č
		]
		ś
		ź
		ć
		{
		ń
		k
		g
		x
	SPÓŁGŁOSKI ZMIĘKCZONE	p'
		b'
		m'
		f'
		v'
		t'
		d'
		l'
		k'
		g'
		x'

Ocena:…………………………………………………….…………………………………………….……………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Ocena kinestezji artykulacyjnej

Karta badania kinestezji artykulacyjnej (wg H.Mierzejewskiej)

Kategorie powtórzeń	……..Realizacja......	……..Wynik próby…….
Powtarzanie pojedynczych dźwięków
a	a
o	o
e	e
i	i
y	y
u	u
Powtarzanie pary dźwięków
a-o	a-o
y-u	y-u
e-i	e-i
Powtarzanie pojedynczych sylab
ka	ka
ga	ga
sa	sa
za	za
cia	cia
dzia	dzia
Powtarzanie pary sylab
ka-ga
za-sa	sa-sa /za-sa
cia-dzia
sza-ża	ża-ża/sza-ża
Powtarzanie pojedynczych sylab
pa	pa
pia	pia
na	na
ma	ma
sa	sa
sia	sia
cha	cha
fa	fa
Powtarzanie pary sylab
pa-pia	pa-pia
na-ma	na-ma
sia-sa	sia-sia/sia-sa
cha-fa	cha-wa/cha-fa
Powtarzanie pojedynczych sylab
na	na
da	da
ba	ba
ma	na/ma
Powtarzanie pary sylab
na-da	na-da
ba-ma	ba-ma
Powtarzanie pojedynczych sylab
da	da
za	za
sza	sza
cza	cza
ca	cza/ca
ta	ta
Powtarzanie pary sylab
da-za	da-za
sza-cza	sza-cza
ca-ta	ca-ta
Powtarzanie pojedynczych sylab
la	la
ra	ra
wa	wa
ła	ła
zia	zia
ja	ja
Powtarzanie pary sylab
la-ra	ra-ra
wa-ła	wa-ła
zia-ja	zia-ja
Powtarzanie pojedynczych sylab
koza	koza
kosa	kosa
kura	kura
kora	kora
sen	sen
syn	syn
cześć	cześć
część	część
Powtarzanie pary wyrazów
kasa-kosa	kasa-kosa
kura-kora	kura-kora
sen-syn	sen-syn
cześć-część	część-część
Powtarzanie pojedynczych wyrazów
kura	kura
góra	góra
koza	koza
kosa	kosa
bucik	bucik
budzik	budzik
Powtarzanie pary wyrazów
kura-góra	góra-góra/kura-góra
koza-kosa	kosa-kosa/koza-koza
bucik-budzik	bucik-budzik/budzik-budzik
Powtarzanie pojedynczych wyrazów
pasek	pasek
piasek	piasek
nurek	nurek
murek	murek
Kasia	Kasia
kasa	kasa
ruch	ruch
rów	rów
Powtarzanie pary wyrazów
pasek-piasek	pasek-piasek
nurek-murek	nurek-murek
Kasia-kasa	Kasia-kasa
ruch-rów	rów-rów/ruch-rów
Powtarzanie pojedynczych wyrazów
Burek	Burek
murek	murek
Powtarzanie pary wyrazów
Burek-murek	Burek-murek/Burek-Burek
Powtarzanie pojedynczych wyrazów
dęby	dęby
zęby	zęby
kaszka	kaszka
kaczka	kaczka
taca	taca
tata	tata
Powtarzanie pary wyrazów
dęby-zęby	dęby-zęby
kaszka-kaczka	kaszka-kaczka
taca-tata	tata-cata/tata-cadza
Powtarzanie pojedynczych wyrazów
kula	kula
kura	kura
wata	wata
łata	łata
żuk	żuk
róg	róg
Powtarzanie pary wyrazów
kula-kura	kura-kura/kula-kura
wata-łata	wata-łata
żuk-róg	żuk-róg

Ocena słuchu fonematycznego według cech opozycyjnych

CECHA OPOZYCYJNA	PARY WYRAZÓW	GŁOSKI OPOZYCYJNE	RÓŻNICOWANIE
dźwięczna - bezdźwięczna	bułka - półka	b - p
		koza - kosa	z - s
		noże - nosze	ż - sz
		góry - kury	g - k
		budy - buty	d - t
		biurko - piórko	b' - p'
		budzik - bucik	dź - ć
	miejsce artykulacji	murek - nurek	m - n
		tonie - konie	t - k
		chustka - szóstka	ch - sz
		pije - kije	p' - k'
		kasza - kasa - Kasia	sz - s - ś
		paczka - taczka - kaczka	p - t - k
		fale - szale - sale	f - sz - s
	stopień zbliżenia narządów mowy	zęby - dęby	z - d
		kura - kula	r - l
		nos - noc	s - c
		kot - koc	t - c
	ustna - nosowa	burek - murek	b - m
		Badany - banany	d - n
	twarda - miękka	pasek - piasek	p - p'
		mecz - miecz	m - m'

Ogólna ocena:..................................................................................................................

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Tworzenie pojęć podrzędnych

Pytanie: Powiedz,	Odpowiedź dziecka
Jakie znasz zabawki?	piłka, misio, lalki, długopisy, klocki do układania, puzzle
Czym można jeździć?	hulajnogą, rowerem, samochodem, autobusem, autokarem, pociągiem
W co można się ubrać?	w ciuchy, spódnicę, legginsy, bluzkę, skarpetki, sweter, sukienkę, tunikę,
Co lubią robić dzieci?	bawić się, chodzić do szkoły, ubierać się, chodzić w butach, grać w piłkę, czytać, pisać, lubią przygody, wąchać kwiatki, spać, oglądać telewizor, rysować, wyklejać, malować, lubią koty, psy, lubią układać puzzle, lubią układać klocki
Jakie znasz meble?	meble są: szafki, szafka na dole, szafka na górze, szafki kuchenne, szafki pokojowe, szafki sypialniowe, szafki na górze
Czym można malować?	pastelami, farbami
Jakie znasz dni tygodnia?	poniedziałek, czwartek, sobota, niedziela, piątek, środa, czwartek
Jakie znasz miesiące?	maj, czerwiec, lipiec, sierpień, grudzień, maj, listopad, (po podpowiedzi podała: styczeń, luty, marzec, kwiecień, maj, czerwiec, lipiec, sierpień)
Jakie znasz rodzaje butów?	obcasy, pantofelki, kozaki (z podpowiedzią podała jeszcze:, kalosze, trampki, sandały)

Ocena: Dziewczynka szybko podawała 1-2 wyrazy, a potem długo zastanawiała się szukając innych określeń. Podawała jakby opis tego co miała w głowie ale brakowało jej nazwy (np. można jeździć, to co jeździ po szynach, ciuch, ciuch - pociągiem). Myliły się jej dni tygodnia - nie potrafiła wymienić wszystkich dni po kolei. Gdy zapytałam, co jest po poniedziałku, Kasia wymieniła wtorek, środa, czwartek, piątek, sobota (z moją podpowiedzią), niedziela (z moją podpowiedzią). Kiedy spytałam, jaki jest teraz miesiąc Kasia odpowiedziała, że listopad, dopiero po mojej podpowiedzi. Aby wymienić nazwy miesięcy po kolei, także potrzebowała podpowiedzi.

Tworzenie pojęć nadrzędnych

Pytanie: Jak można nazwać jednym słowem:	Określenie nadrzędne	Odpowiedź dziecka
sok, herbata, woda to ...	napoje, picie	wszystko, picie
pokój, łazienka, kuchnia to …	pomieszczenia w domu	rzeczy, pomieszczenia
czerwony, biały, żółty to …	kolory	kolory [korory]
chleb, sól, zupa to …	jedzenie	rzeczy, jedzenie
dziewczynki i chłopcy to …	dzieci	rodzina, dzieci
mama, tata, córka, syn, babcia, dziadek to …	rodzina	rodzina
wiosna, lato, jesień, zima to …	pory roku	pory roku
szkoła, dom, blok to …	budynki	uczenie, pomieszczenie, budynki
styczeń, luty, marzec to …	miesiące	tygodnie, dni tygodnia, miesiące
róża, tulipan, dalia to …	kwiaty	kwiaty
lew, żyrafa, słoń to …	zwierzęta	zwierzęta

Ocena: Na pierwsze pytanie Kasia odpowiedziała „wszystko”. Wówczas zadałam pytanie pomocnicze: Czy to są ubrania? Wówczas dziewczynka udzieliła prawidłowej odpowiedzi: ”picie”. W drugim pytaniu odpowiedź Kasi brzmiała „rzeczy”. Podpowiedziałam dwie pierwsze sylaby (pomiesz-). Kasia odpowiedziała „pomieszcza”. Potrzebowała ponadto pomocy w znalezieniu określeń: „jedzenie”, „dzieci”, „budynki”, „miesiące”

Definiowanie pojęć

Pytanie:	Odpowiedź dziecka
Co to jest piłka?	piłka do grania
Co to jest śniadanie?	śniadanie do jedzenia
Kto to jest mama?	mama jest kochająca i trościwa o swoje dziecko
Co to jest lew?	lew jest zły i gryzie
Co to jest mleko?	mleko jest smaczne i słocyste
Co to jest szkoła?	szkoła to budynek
Co to są narty?	narty to rzeczy na śnieg
Co to jest pralka?	pralka do ubrań
Co to są kredki?	kredki do malowania
Kto to jest krasnoludek?	krasnoludek jest mały

Badanie form fleksyjnych

- rzeczowniki

Tabela przedstawiająca użycie form fleksyjnych rzeczownika w l.poj. i l.mn.

Wyraz	Użycie	Wypowiedzenie
dziewczynka	+
dziewczynki	+
dziewczynce	+
dziewczynkę	+
z dziewczynką	+
o dziewczynce	+
chłopiec	+
chłopca	+
chłopcu	+
chłopca	+
z chłopcem	+
o chłopcu	+
dzieci	+
dzieci	+
dzieciom	+
dzieci	+
z dziećmi	+
o dzieciach	+

Próba wg Łurii

Tabela przedstawiająca rozumienie form fleksyjnych rzeczownika

Polecenie	Rozumienie
Pokaż widelcem nożyczki.	+
Pokaż nożyczkami widelec.	+
Pokaż widelcem łyżeczkę.	+
Pokaż łyżeczką nożyczki.	+
Pokaż nożyczkami łyżeczkę.	+
Pokaż łyżeczką widelec.	+
Pokaż nożyczki widelcem.	+
Pokaż widelec nożyczkami.	+
Pokaż łyżeczkę widelcem.	+
Pokaż nożyczki łyżeczką.	+
Pokaż łyżeczkę nożyczkami.	+
Pokaż widelec łyżeczką.	+

Prawie wszystkie polecenia Kasia wykonała poprawnie. W jednym przypadku musiałam powtórzyć polecenie, a wówczas szybko dziewczynka skorygowała swoje wskazanie.

- czasowniki

czas teraźniejszy	czas przeszły	czas przyszły
myje zęby	myła zęby	będzie myć zęby
ubiera się	ubierała się	będzie ubierała się
je	jadła
	jedli śniadanie	będą jedli śniadanie

- przymiotniki

Tabela przedstawiająca użycie form fleksyjnych przymiotnika w l.poj. i l.mn.

Wyraz	Użycie	Wypowiedzenie
smutny	+
smutnego	+
smutnemu	+
smutnego	+
ze smutnym	+
o smutnym	+
żółta	+
żółtej	+
żółtej	+
żółtą	+
z żółtą	+
o żółtej	+
wesołe	+
wesołych	+
wesołym	+
wesołe	+
z wesołymi	+
o wesołych	+

Badanie form słowotwórczych

Rzeczowniki

- zdrobnienia

wyraz podstawowy	forma oczekiwana	Odpowiedź dziecka
dom	domeczek
pies	piesek	piesek
nos	nosek	nosek
żaba	żabka	dzidzia, żabka
kot	kotek	kotek
koń	konik	konik
samochód	samochodzik	auto
słoń	słonik	słonik

- zgrubienia

wyraz podstawowy	forma oczekiwana	Odpowiedź dziecka
dom	domisko	duży dom
pies	psisko	drzwi, buda
nos	nosisko	sis, zoz
żaba	żabisko	ciele
kot	kocisko	psisko (ko-cisko)
koń	konisko	konie
samochód	samochodzisko	auto (samocho-dziki)
słoń	słonisko	słonie

- nazwy wykonawców czynności

od czasownikowe nazwy

Pan, który leczy to …. doktor.

Pani, która leczy to …. doktor.

Pan, który rzeźbi to …. rzerzbiarz.

Pani, która rzeźbi to …. rzerzbiarka.

Pan, który piecze to …. piekarz.

Pani, która piecze to …. piekarka.

Pan, który drukuje to …. drukarz.

Pani, która drukuje to …. drukarka.

Pan, który pływa to …. pływacz.

Pani, która pływa to …. pływaczka.

Pan, który śpiewa to …. śpiewacz.

Pani, która śpiewa to …. śpiewaczka.

Pan, który pisze bajki to …. bajek.

od rzeczownikowe nazwy

Jak nazywa się pani, która pracuje w szatni …. woźna.

Jak nazywa się pan, który pracuje w ….. woźny.

Jak nazywa się pani, która pracuje w aptece …. aptekarka.

Jak nazywa się pan, który pracuje w aptece ….. aptekar.

Jak nazywa się pani, która pracuje w magazynie …. magazynka.

Jak nazywa się pan, który pracuje w magazynie ….. magzygent.

Przymiotniki

Tabela przedstawiająca użycie i rozumienie form słowotwórczych przymiotników

Wyraz	Użycie	Rozumienie	Wypowiedzenie
mały
większy
największy
mały
mniejszy
najmniejszy
duży
większy
największy
długi
dłuższy
najdłuższy

Badanie umiejętności tworzenia dłuższych wypowiedzi

Tę umiejętność badałam wykorzystując 6-elementową historyjkę obrazkową, na której dziecko lepi bałwana. Kasia dwa obrazki umieściła w niewłaściwym miejscu, więc zanim zaczęła opowiadać skorygowałam kolejność zdarzeń w ułożonej przez nią historyjce.

„-Dziewczynka poszła na dwór robić sobie bałwanka. Przyszła. Najpierw jedna dużą kulę a później dwie małe kule i później położyła te dwie kule na toj, na tym było. I położyła na tą drugą kulę. Później zrobiła malutką kulę, położyła

(-Czyli którą?)

-Taką małą na głowę

(-Ta była pierwsza, ta druga, to ta, która będzie?)

-Trzecia

(-Świetnie. I co później zrobiła?)

-I włożyła marchewkę i guziki z drewna.

(-Z drewna? Czy z czegoś innego? Takie czarne…)

-Z takiego węgla.

(-Mhm. Tak)

-I na końcu założyła kapelusz i bałwan gotowy.

(-No i co? Zadowolona była czy nie?)

-Była bardzo bardzo wesoła.

(-Ponieważ …)

-Ponieważ zrobiła własnego bałwana.

(-I co? Nazwała go jakoś?)

-Tak. Bobi.

Lateralizacja

Tabela przedstawiająca wyniki badania lateralizacji

Poszczególne próby		Wynik
Dominacja ręki	wycinanie	prawa
		rozdawanie kart	prawa
		rysowanie	prawa
	Dominacja oka	lornetka	lewe
		dziurka od klucza	lewe
		butelka	lewe
	Dominacja nogi	stanie na jednej nodze	lewa
		wejście na krzesełko	lewa/prawa
		kopnięcie piłki do bramki	prawa
	Dominacja ucha	pozytywka	lewe/prawe
		grający miś	prawe
		cykający zegarek	prawe

Praksja

-oralna

-przestrzenna

-pozy

-dynamiczna

-symboliczna

Gnozja

-wzrokowa

Na obrazku, który położyłam przed Kasią, były nałożone na siebie lusterka i grzebienie. Kasia miała policzyć ile jest lusterek, a ile grzebieni. Zadanie wykonała prawidłowo.

-słuchowa

-stereognozja

W plecaku umieściłam następujące przedmioty: książkę, zegarek, plastikową butelkę, pluszowego kotka, piłkę do tenisa, łyżkę.

Kasia wkładała ręce do plecaka, brała jeden przedmiot i za pomocą dotyku miała odgadnąć co to za rzecz. Poniżej kolejne odpowiedzi Kasi:

-To są kartki. Książka

-Butelka

-Coś miękkiego, przyjemnego - misiek

-Piłeczka gumowa, nie, piłeczka zwykła.

-Widelec. To nie jest kłujące. To jest płaskie, mięciutkie. Łyżeczka. Łyżka

-Zegarek

Polecenia proste

Wydawałam Kasi pojedyncze polecenia:

- wstań

-klaśnij

-zamknij oczy

-pokręć głową na boki

Wszystkie polecenia zostały wykonane poprawnie

Polecenia złożone

Podałam Kasi dwa złożone polecenia:

-wstań, klaśnij, usiądź

-wstań, pójdź do kuchni i przynieś ze stołu łyżkę

Oba polecenia Kasia wykonała bezbłędnie.

---