Tadeusz Nowak


Tadeusz Nowak, urodził się 11 XI 1930 w Sikorzycach pod Dąbrową Tarnowską, zmarł 10 sierpnia 1991 w Skierniewicach, poeta, prozaik. Pochodził z rodziny chłopskiej. Studiował filologię polską na UJ (1949-54). Pierwsze poezje ogłosił w „Wiciach" (1948) i ,,Po prostu". Członek zespołu redakcyjnego „Tygodnika Kulturalnego" oraz kolegium redakcyjnego serii Biblioteka Poetów XX Wieku. Mieszkał w Krakowie, od 1977 w Warszawie. Laureat nagród: imienia W. Broniewskiego (1964), województwa krakowskiego (1966), miasta Krakowa (1968), plebiscytu czytelniczego „Złoty Kłos" (1972) oraz im. Stanisława Piętaka (1965 za zbiór poetycki "Ziarenko trawy" i w 1969 za powieść "A jak królem, a jak katem będziesz"), nagrodę ministra kultury i sztuki I stopnia w 1971 roku.
W polskiej tradycji literackiej Nowak nie miał poprzedników; pewne analogie w traktowaniu tematu wiejskiego łączą go jedynie z Teofilem Lenartowiczem. Stworzył własną wizję wsi jako formy istnienia społeczeństwa, określoną przez mity plemienne i środowisko­we, kształtującą świadomość moralną i narodową. Dając prze­wagę elementowi balladowo-baśniowemu nad sielankowym, uzyskał w porównaniu z autorem "Lirenki" bardziej ekspresyj­ny, silniej nasycony dramatycznością ton wypowiedzi poetyckiej, wyraził niepokój i bunt zrodzony z doświadczeń społecznych w obcej, współczesnej cywilizacji i kulturze miejskiej. Sięga po obrazy rzeczywistości wiejskiej utrwalone w pieśni ludowej, w prozie podejmuje tematy pokrywające się z doświadczeniami jedno­stki, rodziny, społeczności (np. temat pracy chłopskiej i stosun­ku do przyrody); łącząc realia z elementami mitologii słowiańskiej i chrześcijańskiej, symboliką, poetyką snu, osiągnął rzadko spotykaną harmonię wyrazu artystycznego i znaczenia. Wiersze zawierają ak­centy publicystyczne i dydaktyczne ("Uczę się mówić" 1953, "Prorocy już odchodzą" 1956), poetyką nawiązują do konwencji pieśni ludowej, kolędy, ballady, odznaczają się bogatą metaforyką, ele­mentami groteski, są lirycznym zapisem doznań, opartym na powtarzającym się motywie powrotu w krainę dzieciństwa ("Jasełkowe niebiosa" 1957, "Ślepe koła wyobraźni" 1958, "Psalmy na użytek domowy" 1959, "Kolędy stręczyciela" 1962), niosą humanistyczna refleksję filozoficzną ("Ziarenko trawy" 1964, "W jutrzni" 1966, "Psalmy" 1971, "Bielsze nad śnieg "1973, "Psalmy wszystkie" 1980). Wybory: "Poezje wybrane" (1967), "Wybór wierszy" (1973, wstęp Stanisław Balbus).


Proza Nowaka, utrzymana w tonie opowieści z dawnych lat, odznacza się fragmentaryczną konstrukcją i poetycką stylizacją, obejmuje opowiadania: "Przebudzenia" (1962), "W puchu allelu­ja" (1965), opowieść sprzed I wojny światowej "Obcoplemienna ballada" (1963), "Półbaśnie" (1976), dające scaloną, zintelektualizowaną wizję kultury ludowej, poddanej historycznej ocenie, oraz powieś­ci: "Takie większe wesele" (1966), "A jak królem, a jak katem będziesz" (1968), w którym powraca motyw dorastania i dojrzewa­nia w cieniu okrucieństw wojennych, Diabły (1971), osnute na wydarzeniach z pierwszych lat po wojnie; następnie powieści - "Dwunastu" (1974), nawiązująca do zagadnienia awansu społecznego chłopskich synów i "Prorok" (1977) - ukazują niemożność przy­stosowania się urodzonych na wsi do warunków miejskich.



(źródło: Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny. Komitet redakcyjny pod przewodnictwem Juliana Krzyżanowskiego, od 1976 Czesława Hernasa. Warszawa 1984)




Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
tadeusz nowak
Tadeusz Nowak
Tadeusz Nowak
Nowak Tadeusz [Kazimiesz Siemionowicz]
Nowak Tadeusz
Nowak Tadeusz Polbasnie
Nowak Tadeusz Psalmy
Nowak Tadeusz
Nowak Tadeusz A jak krolem, a jak katem bedziesz
Nowak Tadeusz Diabły Dwunastu
prezentacja rola słońca w panu tadeuszu
Przesłanie PANA TADEUSZA, Szkoła, Język polski, Wypracowania
BUSZUJĄCY W ZBOŻU, Pedagogika, Czytajmy razem Anioła Stróża- brat Tadeusz Ruciński, Teksty do CZYT
praca-magisterska-7092, 1a, prace magisterskie Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
praca-magisterska-7091, 1a, prace magisterskie Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
praca-magisterska-6927, 1a, prace magisterskie Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
praca-magisterska-6888, 1a, prace magisterskie Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki

więcej podobnych podstron